Bản lĩnh tổng hợp ấy tìm thấy sự gắn nối đương nhiên ở hai phẩm chất văn hóa và cách mạng, ở chất thơ và chất thép, ở nghệ sĩ và chiến sĩ. Ở thời điểm những năm chín mươi, trong khoảng lùi của một thế kỷ để nhìn lại, đâu phải dễ dàng có sự thống nhất ấy ở các danh nhân! Trở về Hồ Chí Minh của chúng ta: Dường như ông chỉ muốn chúng ta nghĩ về ông như một người cách mạng. Nhưng cách mạng là gì nếu không có sự thống nhất giữa tính chiến đấu và chủ nghĩa nhân đạo?
Nếu sự nghiệp giải phóng con người là không đi đến cùng hoặc bị biến dạng? Nếu sự nghiệp giải phóng con người lại không đi cùng với sự phát triển con người. Nếu người đi làm cách mạng lại không có được sự trong sáng và trọn vẹn của những phẩm chất cách mạng? Nhiều bạn bè trên thế giới đã đến với chúng ta trong năm 1990 để suy tôn Hồ Chí Minh ở hai tư cách - Anh hùng dân tộc và Danh nhân văn hóa, nhưng tôi muốn nhấn mạnh tư cách văn hóa ở Hồ Chí Minh, như là một sự hiện thân, sự hóa thân tuyệt đẹp của những khả năng bên trong ở một con người, có dễ là hiếm hoi trên thế giới này, và trong thế kỷ này, đã đi được đến cùng cuộc hành trình Chân - Thiện - Mỹ.
Chân – sự thật, với cả một cuộc hành trình vĩ đại suốt nửa thế kỷ, trong một sự nghiệp viết nhằm vào sự thật, không nói gì khác ngoài sự thật, cần đến sự thật để thức tỉnh và cảnh tỉnh, từ sự thật lớn đến sự thật nhỏ, sự thật bên ngoài và sự thật bên trong. sự thật của sự kiện, của con số, và sự thật của thơ ca...
Thiện - cả một cuộc đời vì hạnh phúc của nhân dân, và khái niệm nhân dân, đối với Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, trước hết là những người nghèo khổ, bất hạnh; và nhân dân, đó không chỉ bao gồm những thành viên mang quốc tịch Việt Nam, mà còn là thế giới những người da màu trên khắp các lục địa. Nhân dân đó cần được thức tỉnh; và nhân dân đó xứng đáng được hưởng hạnh phúc của độc lập, tự do, của cơm ăn áo mặc và học hành.
Mỹ - cái đẹp, với sự chứng minh bẩm sinh con người là nghệ sĩ. Là niềm khao khát tự nhiên hướng tới cái đẹp - ngay cả khi con người không có ý định làm nghệ sĩ, và ngay cả trong hoàn cảnh tù đày. Ở cái đẹp của con người trong phẩm chất nghệ sĩ này, ta càng nhận rõ ngọn nguồn sức mạnh của Hồ Chí Minh - người đã chọn vũ khí văn chương, và nâng văn chương lên tầm vũ khí - không chỉ là vũ khí “thoái lỗ thi”, tấn công vào mọi loại kẻ thù, mà còn là vũ khí để chinh phục và làm rung động con tim hàng triệu người; vũ khí khơi gợi tình thương yêu đối với con người, hun đúc niềm tin vào con người, cho con người.
