Hoạt động trên cả ba lĩnh vực: Thơ, văn xuôi, sân khấu, Lưu Trọng Lư quả là người đa tài, và có đóng góp nhiều mặt cho đời sống văn học - nghệ thuật Việt Nam trước và sau 1945.
Một khối lượng tác phẩm văn xuôi không nhỏ của Lưu Trọng Lư, gồm tiểu thuyết, truyện vừa, truyện ngắn được ấn hành từ 1933, với tập truyện đầu tay Người Sơn nhân (Ngân Sơn tùng thư, Huế, 1933) - cùng lúc với Hồn bướm mơ tiên của Khái Hưng, cho đến 1941, chủ yếu được Nhà xuất bản Tân Dân của ông chủ Vũ Đình Long ấn hành, trong Tủ sách Phổ thông báo nguyệt san, gồm Huyền Không động (1935), Cô Nguyệt (1937), Con đười ươi (1938), Từ thiên đường đến địa ngục (1938), Nàng công chúa Huế (1938), Huế - một buổi chiều (1938), Một người đau khổ (1939), Cô gái tân thời (1939), Chạy loạn (1939), Một tháng với ma (1940), Chiếc cáng xanh (1941), Cô Nhung (1941), Khói lam chiều (1941)...
Tất cả tạm tính là 14 cuốn, nhiều hơn hẳn Xuân Diệu, Thế Lữ; và có thể sánh ngang hoặc vượt hơn nhiều cây bút văn xuôi tiêu biểu cùng thời như Thạch Lam, Thanh Tịnh, Hồ Dzếnh, Bùi Hiển...
Điều đáng lưu ý thêm: Xuất hiện trong vai trò người mở đầu, có vị trí tiên phong trong phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư cũng ít nhiều gây chấn động qua tập truyện Người Sơn nhân - 1933, với lời giới thiệu của Hoài Thanh. Người Sơn nhân là câu chuyện về số phận và hành vi của một tên cướp - dư đảng của phong trào Cần Vương, sống cô độc trong rừng sâu; quyết không trở về đời, theo lời khuyên của một vị linh mục, bởi: “Tôi đã quen với những cái cảnh tượng lớn lao của trời đất, ở đây tôi đã làm chủ được muôn loài. Sống ở đây thì tôi cũng muốn chết ở đây”. Tập truyện sau khi ra mắt nhận được ngay bài khen của Phan Khôi, trên Phụ nữ thời đàm (số 5; 15-10-1933): “Đọc cuốn sách này rồi thấy cái dấu tiến bộ trong cõi văn nghệ ta vài mươi năm nay rõ ràng lắm. Muốn đo cái trình độ tâm linh, tình cảm, cả đến thiên tài nữa từ của bọn tác giả Nguyễn Khắc Hiếu, Hoàng Ngọc Phách cho đến Lưu Trọng Lư xa cách bao nhiêu, thì hãy đọc từ Giấc mộng con, Tổ Tâm cho đến Người Sơn nhân mà đo xem cái văn phẩm và cái văn tánh xa cách bao nhiêu. Hay là tôi cũng có thể nói rằng: hết thảy từ Giấc mộng con cho đến Nửa chừng xuân đều là những tác phẩm để thúc hết cho cõi tư tưởng của văn nghệ cũ, còn Người Sơn nhân là tác phẩm để mở đầu cho cõi tư tưởng của văn nghệ mới”.
Đây là một đánh giá quá cao, một lời khen vượt ngưỡng. Vũ Ngọc Phan trong Nhà văn hiện đại đã không đồng tình với Phan Khôi, dẫu nhà phê bình vẫn cho Người Sơn nhân là một tập truyện khá hơn cả trong sự nghiệp văn xuôi của Lưu Trọng Lư. Không phải vì nghe theo Vũ Ngọc Phan - người từng nhận xét “Lưu Trọng Lư là một thi sĩ có biệt tài”, nhưng về tiểu thuyết thì “rất tầm thường”, mà chính bằng sự đọc của bản thân, giới phê bình và nghiên cứu đương thời và sau này đã không đưa Lưu Trọng Lư vào lịch sử văn học trong tư cách một tác gia văn xuôi, hoặc một giòng viết nào của văn xuôi thời 1930-1945.
Sau này, trong hồi ký Nửa đêm sực tỉnh (1989), Lưu Trọng Lư cũng đã có những nhận xét khách quan và tỉnh táo về mình: “Tôi viết tập truyện ngắn Người Sơn nhân, cụ Phan Khôi cho tôi là người viết truyện giỏi nhất từ Hoàng Ngọc Phách đến Tự lực văn đoàn không ai hơn tôi. Tôi đâu phải như thế! Tôi biết rõ sự kém cỏi của tôi. Người Sơn nhân của tôi là một sự bế tắc dầy đặc của tâm hồn tôi, nhưng tôi không bao giờ rẫy ơn cụ Phan Khôi, người thật lòng đề cao tôi” (tr. 113).
Trong những lý do để Lưu Trọng Lư gần như bị “quên” trong khu vực văn xuôi có lẽ có lý do ở vị thế và đóng góp của Lưu Trọng Lư cho phong trào Thơ mới. Cùng với Thế Lữ, ông là người khai mở, cả bằng thơ và bằng lý luận. Trong tranh luận cho Thơ mới thắng thơ cũ, ở vị trí một lý thuyết gia rất hăng hái, đã có lần nhà thơ bị một ông Nghè dọa.. chém. Còn trong sáng tác, theo Hoài Thanh, bên cạnh bài Tình già của Phan Khôi đăng trên Phụ nữ tân văn (10-3-1932) còn phải kể đến hai bài của Lưu Trọng Lư, dưới bút danh Liên Hương và Thanh Tâm, trong đó bài Vắng khách thơ, sau đổi là Xuân về của Thanh Tâm cũng có giá trị mở đầu: “Năm vừa rồi/ Chàng cùng tôi/ Nơi vùng giáp Mộ/ Trong căn nhà cỏ/ Tôi quay tơ/ Chàng ngâm thơ/ Vườn sau oanh dục dã/ Nhìn ra hoa đua nở/ Dừng tay tôi kêu chàng/”. Trong Thi nhân Việt Nam, ngoài Xuân Diệu được chọn 15 bài, thì Huy Cận và Lưu Trọng Lư là 11 bài, còn tất cả đều ở phía dưới, hoặc cách rất xa con số ấy./.
