Trần Đại Nghĩa (1913-1997), tên thật là Phạm Quang Lễ, sinh ra tại Chánh Hiệp, Tam Bình, Vĩnh Long. Ông là một Giáo sư, Viện sĩ, kỹ sư quân sự, nhà bác học, tướng lĩnh quân đội, học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Năm 1946, sau 11 năm du học ở Pháp, cậu thanh niên Phạm Quang Lễ đã chủ động đề đạt nguyện vọng về nước với Bác Hồ, quyết tâm dùng những kiến thức đã tích lũy trước đó để phục vụ sự nghiệp cứu nước. Ở Pháp, bên cạnh việc học tập, ông cũng âm thầm nghiên cứu kỹ thuật, công nghệ và hệ thống tổ chức chế tạo vũ khí. Trước khi quyết định về nước, ông được hưởng mức lương của kỹ sư trưởng là 5.500 franc/tháng, tương đương khoảng với 22 lượng vàng lúc bấy giờ.
Tháng 12/1946, ông được Chủ tịch Hồ Chí Minh giao giữ trọng trách Cục trưởng Cục Quân giới, Bộ Quốc phòng (nay là Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng Việt Nam) kiêm Giám đốc Nha nghiên cứu Quân giới, Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội (nay là Viện Khoa học và Công nghệ Quân sự). Cùng nhiệm vụ được giao, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt cho ông cái tên Trần Đại Nghĩa. Theo Bác: “Một là họ Trần, là họ của danh tướng Trần Hưng Đạo. Hai là, Đại Nghĩa là nghĩa lớn để chú nhớ đến nhiệm vụ của mình với nhân dân, với đất nước”.
Được Bác trực tiếp giao nhiệm vụ, Trần Đại Nghĩa cùng đồng đội xây dựng và phát triển ngành quân giới, chế tạo ra nhiều loại vũ khí mới, trong đó nổi bật nhất là súng và đạn Bazoka, súng không giật SKZ, chế tạo bom bay,... Ông cũng có công rất lớn trong việc chế tạo những trang thiết bị đặc biệt cho bộ đội đặc công khi phải chiến đấu với tàu chiến của địch ngoài khơi, như vũ khí chống cá mập, tia hồng ngoại, ra đa, siêu âm, thủy lôi, và các biện pháp chống bom từ trường, bom bi, bom lade, mìn lá, lựu đạn vi điện tử. Đặc biệt, loại xe phóng từ trường từ xa của ông ra đời đã chấm dứt tình trạng bom từ trường của Mỹ phá hoại những đoàn xe vận tải chi viện cho chiến trường miền Nam.
Sinh thời, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tặng ông danh hiệu “Ông Phật làm súng”. Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong một bài báo lấy bút danh C.B, đã viết: “Anh hùng lao động Trần Đại Nghĩa là một đại trí thức, mang một lòng nhiệt thành về phụng sự Tổ quốc, phục vụ kháng chiến”.
