Ngày 8/10/2020, tàu Vietship 01 đang neo đậu tại cảng Cửa Việt (tỉnh Quảng Trị) bất ngờ bị cuốn trôi, mắc cạn cách bờ khoảng 400 m. Lúc này trên tàu có 12 thuyền viên. Các thuyền viên phải đứng trên nóc ca bin tàu trong điều kiện mưa gió dữ dội, không có lương thực, nước ngọt, thiết bị liên lạc duy nhất là điện thoại di động cá nhân.
Vị trí con tàu mắc cạn vừa chịu ảnh hưởng gió giật mạnh trên 70km/h, sóng đa hướng cao 5m và dòng nước lũ chảy xiết đổ ra từ sông Thạch Hãn khiến tàu Vietship 01 có nguy cơ bị lật úp bất cứ lúc nào.
Trung tâm phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải khu vực 2 (đóng tại Đà Nẵng) nhận lệnh lên đường tham gia giải cứu. Anh Trần Văn Khôi (sinh năm 1980) - nhân viên cứu nạn tàu SAR 412 Trung tâm phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải khu vực 2 được điều động.
Tại hiện trường, nhiều lực lượng cùng các phương tiện hiện đại được điều động để tham gia giải cứu các thuyền viên. Tuy nhiên, do thời tiết rất xấu, sóng biển dữ dội nên các lượng lực khó tiếp cận được con tàu Vietship 01.
Sáng 9/10/2020, khi đang làm nhiệm vụ cảnh giới trên bờ, anh Khôi thấy 2 thuyền viên bị sóng đánh rơi xuống biển. Không chần chừ, ngay lập tức anh Khôi buộc dây vào người, lao ra biển. Anh Khôi bơi được khoảng 40 - 50 mét thì gặp được 2 thuyền viên đang bị sóng đánh trôi dạt vào đã kiệt sức. Lúc này, các lực lượng ở trong bờ lập tức hỗ trợ kéo dây, cùng anh Khôi đưa họ vào bờ an toàn.
Sáng 10/10, thời tiết chuyển biến càng khắc nghiệt, chỉ huy hiện trường đã triển khai phương án tiếp cận tàu Vietship 01 trên một tàu đánh cá cùng 4 ngư dân địa phương.
Tuy nhiên, do thời tiết quá xấu, sóng lớn, gió mạnh chiếc tàu cá này đã bị chìm khi gần tiếp cận được tàu Vietship 01. Một ngư dân may mắn được sóng đánh vào bờ nhưng 3 ngư dân khác phải bám vào tàu Vietship 01 để bảo toàn tính mạng, tình hình lúc này càng thêm phức tạp.
Đến trưa, anh Khôi xung phong tham gia tiếp cận tàu Vietship 01 trên một tàu cá khác cùng 3 ngư dân kỳ cựu, dự định sẽ sử dụng súng bắn dây để kết nối vào đất liền, qua đó có thể đưa nhu yếu phẩm tiếp tế hoặc kéo người vào bờ.
Tuy nhiên, lúc này người thân của 3 ngư dân khóc lóc, van xin chồng con họ đừng đi vì quá nguy hiểm, "lành ít, dữ nhiều".
Sau đó, anh Khôi cùng các ngư dân lập tức lên thuyền, vật lộn với từng đợt sóng, nỗ lực tiếp cận tàu Vietship 01. Tuy nhiên do sóng quá cao, gió mạnh, dòng chảy siết, phương án sử dụng súng bắn dây không thành công. Lúc này, 2 thuyền viên gặp nạn do quá hoảng loạn đã nhảy xuống biển. Tình huống nguy cấp, anh Khôi cũng lập tức nhảy xuống biển, với sự hỗ trợ của các ngư dân, họ đã đưa được 2 thuyền viên này lên tàu vào bờ an toàn.
Chiều 10/10/2020, đơn vị của anh Khôi tăng cường thêm một xuồng công tác cùng một tổ cứu nạn đặc biệt ra hiện trường. Dù đã kiệt sức sau 2 ngày làm việc tại hiện trường nhưng nhận thấy lúc này thời tiết tiếp tục có diễn biến xấu đi.
Trong khi đó, các đồng nghiệp của anh vừa ra chưa nắm rõ được tính chất của sóng, dòng chảy. Vì vậy, anh Khôi tiếp tục xung phong đề xuất chỉ huy hiện trường để anh điều khiển xuồng công tác cùng các đồng nghiệp tiếp cận tàu Vietship 01 thêm một lần nữa.
Lần này khó khăn hơn các lần tiếp cận trước rất nhiều do sóng cao hơn, mưa lớn nên tầm nhìn hạn chế. Anh Khôi điều khiển xuồng công tác vượt qua sóng dữ, tiếp cận được đến gần tàu Vietship 01. Tổ cứu nạn chuẩn bị triển khai công tác tiếp cận để ứng cứu thì lúc này đột ngột một cơn sóng lớn từ phía sau đã đẩy xuồng công tác mắc kẹt vào một sợi dây cáp của tàu Vietship 01.
Sau nỗ lực tát nước ra khỏi xuồng và khắc phục sự cố, anh Khôi tiếp tục điểu khiển xuồng công tác nỗ lực tiếp cận tàu Vietship 01. Tuy nhiên, do lúc này hướng tiếp cận đã không thuận lợi, trời tối, mưa to, anh Khôi và các đồng nghiệp đã kiệt sức nên chỉ huy hiện trường yêu cầu tổ cứu nạn quay về bờ để đảm bảo an toàn.
15 năm gắn bó với nghề, tham gia hàng trăm chuyến cứu nạn trên biển nhưng với anh Khôi, đây là chuyến giải cứu khiến anh nhớ nhất.
Đây cũng là cuộc giải cứu mà anh Khôi được Tổ chức hàng hải quốc tế (IMO) trao giải thưởng "Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển" đầu tháng 12/2021. Anh Khôi cũng là người đầu tiên của Việt Nam vinh dự được trao giải thưởng này.
"Tôi cho rằng trong vụ việc lần này, bất cứ ai cũng sẽ có những hành động giống tôi để nỗ lực cứu những người bị nạn thoát khỏi nguy hiểm. Trong lúc triển khai nhiệm vụ, tôi không có thời gian để suy nghĩ cho bản thân, tâm trí không có chỗ cho cảm xúc, chỉ có một mục tiêu đặt ra trước mắt là bằng mọi cách suy nghĩ được phương án để cứu người bị nạn nhanh nhất", anh Khôi nói và cho hay, rất bất ngờ khi được nhận giải thưởng này.
Tốt nghiệp ngành hàng hải, thời gian đầu mới ra trường anh Khôi đi tàu biển. Năm 2005, khi Trung tâm Phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải khu vực 2 tuyển người, anh mới xin về đây.
Theo anh Khôi, công việc cứu nạn khá vất vả và nguy hiểm, giống như cấp cứu 115 trên biển vậy.
"Cái nghề mà khi họ đi vào còn mình thì đi ra. Với đặc thù công việc có lệnh là đi, 15 phút phải có mặt ở tàu, chúng tôi luôn phải luôn ở tư thế sẵn sàng. Nếu muốn ra khỏi thành phố phải xin ý kiến của lãnh đạo", anh Khôi cho hay.
Bao nhiêu năm qua, anh Khôi chưa có cái Tết nào trọn vẹn bên gia đình cả. Vợ anh là người quán xuyến việc nhà, chăm lo cho con cái. Những lúc con ốm đau cũng không có anh bên cạnh.
Anh Khôi cho hay, cuộc giải cứu các thuyền viên tàu Vietship 01 với anh Khôi không phải là nhiệm vụ khó khăn, nguy hiểm nhất mà từng thực hiện. Tuy nhiên đây là chuyến cứu nạn mà anh đặc biệt ấn tượng bởi đây là đầu tiên tôi được sát cánh cùng các ngư dân trên phương tiện của họ để thực hiện nhiệm vụ.
Nhận xét về nhân viên của mình, ông Bùi Tấn Nguyên - Giám đốc Trung tâm phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải khu vực 2 cho biết, anh Khôi là một thủy thủ tìm kiếm cứu nạn đặc biệt, luôn có những sáng tạo và quyết đoán trong công việc, có tinh thần trách nhiệm cao.
Quá trình tìm kiếm các thuyền viên ở Cửa Việt, anh Khôi luôn trăn trở, bám sát hiện trường để hạn chế tối thiểu thiệt hại về con người trên tàu gặp nạn.
"Lần đó, tôi trực tiếp chỉ huy anh em tại hiện trường. Đã có những thời khắc tôi lo lắng không yên khi Khôi cùng 4 anh em trong đội đã bị mất liên lạc trên biển hơn 30 phút. Nhưng may mắn các anh em đã thoát được hiểm nguy và vào bờ an toàn", ông Nguyên nói.
