văn học hiện thực

Bị cuốn vào sóng gió văn nghệ sau 1954, Thanh Châu – cây bút lặng lẽ của trào lưu lãng mạn – đã ngừng viết khi chưa tròn năm mươi. Hơn bốn mươi năm lặng im, ông vẫn giữ nguyên lòng yêu nghề, như một chứng nhân lặng thầm của thế hệ vàng văn chương hiện đại.

Thế giới nhân vật truyện của Thanh Châu có phần giống như Ngọc Giao - đó là tầng lớp trung lưu ở đời sống thành thị; những sinh viên, công chức, nghệ sĩ (thường là họa sĩ) với hoạt động nghề nghiệp của họ.

Trong dòng chảy rực rỡ của văn học Việt hiện đại giai đoạn 1930–1945, bên cạnh những tên tuổi lẫy lừng, Thanh Châu hiện lên như một tiếng nói lặng lẽ nhưng bền bỉ, góp phần làm nên diện mạo trào lưu lãng mạn với những truyện ngắn thấm đẫm chất thơ và nỗi buồn thời cuộc.

Nhà văn Chủ tịch Hội Nguyễn Công Hoan đã khẩn trương trở về với vốn sở trường của mình qua một loạt các tiểu thuyết dài dồn dập, hơn bất cứ ai, trong giao điểm những năm năm mươi và sáu mươi: Tranh tối tranh sáng (1956), Hỗn canh hỗn cư (1961), Đống rác cũ, tập I (1963) như là một sự tổng hợp và nâng cao, trong quy mô sử thi, để có thể đồng thời diễn đạt cho được cả hai mặt: mặt tối tăm bi thảm và mặt cách mạng của cuộc đời cũ.

Đã hơn một thế kỷ, tính từ những năm hai mươi cho đến nay, Nguyễn Công Hoan vẫn được nhắc nhở trong dư luận của nhiều thế hệ bạn đọc.

Sinh quán: làng Bạch Mai, huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông (cũ), nay là khu Bạch Mai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, Nguyễn Đình Lạp thuộc lớp người viết gắn bó với quê sinh bằng những bài báo mang chất liệu thời sự và hình thức phóng sự, ra đời vào giữa năm những 1930 - thời Mặt trận Dân chủ, như Chợ phiên đi tới đâu (1936), Thanh niên trụy lạc (1937), Từ ái tình đến hôn nhân (1938), Cường hào (1938)...