Trong sắc lệnh công bố ngày 11/7/2025, Tổng thống Pháp đã chính thức nâng bậc Huân chương Bắc đẩu Bội tinh là phần thưởng cao quý nhất của Nhà nước Pháp từ cấp Hiệp sĩ lên cấp Sĩ quan (Officier) cho GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc. Sự kiện không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp nổi bật của hai trí thức gốc Việt, mà còn là niềm tự hào đối với cộng đồng khoa học Việt Nam trong và ngoài nước.
GS. Trần Thanh Vân (quê gốc Quảng Bình) là nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng thế giới, người khởi xướng và tổ chức chuỗi hội nghị khoa học quốc tế uy tín như Gặp gỡ Moriond, Gặp gỡ Blois và Gặp gỡ Việt Nam nơi kết nối những tên tuổi hàng đầu trong giới khoa học toàn cầu. Từ tâm huyết “gieo hạt giống tri thức trên quê hương”, ông cùng các cộng sự đã xây dựng Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) tại Quy Nhơn – điểm hẹn khoa học quốc tế giữa lòng Việt Nam.GS Lê Kim Ngọc (quê Vĩnh Long) là nhà khoa học sinh học xuất sắc, từng tốt nghiệp Đại học Sorbonne (Paris) và công tác tại Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu Khoa học (CNRS) của Pháp. Công trình “Lát mỏng tế bào” do bà thực hiện được coi là bước ngoặt trong công nghệ sinh học thực vật, mở đường cho nhân giống và ghép gene hiện đại. Thành tựu của bà được báo chí Pháp, Anh và nhiều nước châu Âu ghi nhận từ thập niên 1970.
Không chỉ dừng lại ở nghiên cứu, từ năm 1970, hai vợ chồng giáo sư đã thành lập Hội giúp đỡ trẻ em Việt Nam tại Pháp, vận động tài trợ cho các dự án nhân đạo, trước khi trở thành thành viên chính thức của Hiệp hội Làng trẻ em SOS Quốc tế. Hành trình cống hiến của họ luôn gắn liền với tình yêu quê hương và trách nhiệm xã hội.
Hồi tháng 5/2025, hai giáo sư là khách mời danh dự trong quốc yến chào đón Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và phu nhân tại Hà Nội một dấu mốc mang tính biểu tượng cho sự kết nối giữa tri thức Việt và thế giới.
Sự ghi nhận từ Nhà nước Pháp hôm nay chính là vinh danh cho một hành trình âm thầm nhưng sâu sắc, nơi khoa học lòng nhân ái và tình yêu quê hương luôn song hành trong từng bước chân trí thức Việt.
