Trường THCS Hòa Hậu (tiền thân là trường cấp 2 Nhân Hậu), được thành lập từ năm 1958, năm đầu tiên có một lớp 5 với 42 học sinh học ở Văn Chỉ đền Thánh Hai. Những năm đầu mới thành lập, trường còn nhiều khó khăn, thiếu thốn từ cơ sở vật chất đến nhân lực, vật lực. Thế nhưng theo thời gian, nhà trường không ngừng lớn mạnh cả về vị thế, quy mô và chất lượng dạy và học. Đến năm học 2024-2025, trường THCS Hòa Hậu đã có 26 lớp, tổng số 1060 học sinh, trụ sở tại thôn 1, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.
Năm học 1965 - 1966 là một năm học đặc biệt khi đánh dấu mốc son đỏ thắm trong lịch sử xây dựng và phát triển của nhà trường, là năm đầu tiên trường được công nhận là "Trường tiên tiến chống Mỹ cứu nước". Năm học 1967-1968, nhà trường vinh dự được công nhận danh hiệu “Trường tiên tiến xuất sắc”. Thực hiện nguyên lý giáo dục “học đi đôi với hành”, những năm học sau, bằng sự quyết tâm của cả thầy và trò, ngoài việc tiếp tục giữ vững và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, nhà trường đã đưa cây thuốc Nam vào trong vườn trường, qua đó tuyên truyền việc trồng và sử dụng cây thuốc Nam ra nhân dân địa phương.
Không chỉ đi đầu trong lĩnh vực dạy và học, trường cũng đề cao phong trào văn hoá văn nghệ, như chương trình “Tiếng hát át tiếng bom” sau khi phát động đã được tập thể cán bộ công nhân viên nhà trường hưởng ứng sôi nổi. Với những thành tích đó, trường THCS Hòa Hậu đã được tặng Bằng khen của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Bộ Văn hóa ngay trong thời gian này.
Trong những năm học qua, nhà trường luôn triển khai thực hiện tốt các phong trào thi đua, các cuộc vận động lớn của ngành; Các điều kiện đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục được tăng cường; Quy mô trường lớp, học sinh ngày càng tăng; Công tác quản lý giáo dục có nhiều đổi mới; Đội ngũ cán bộ, giáo viên tâm huyết, có năng lực chuyên môn vững vàng, luôn nêu cao tinh thần đổi mới, sáng tạo trong giảng dạy, có tinh thần đoàn kết, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, giữ vững và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Ngoài ra, các hoạt động khác như phong trào Đội, hoạt động ngoại khoá, trải nghiệm thực tế,... cũng được nhà trường quan tâm, tổ chức thường xuyên. Việc làm này đã tạo sân chơi bổ ích, lôi cuốn học sinh tham gia nhằm rèn luyện kỹ năng sống, góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất và năng lực đáp ứng mục tiêu Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Trên hành trình trồng người cao quý, trải qua gần 7 thập kỷ, đội ngũ cán bộ, giáo viên và học sinh nhà trường luôn đoàn kết, quyết tâm khắc phục mọi khó khăn, không ngừng phấn đấu vươn lên, kiên trì thực hiện đường lối, phương châm giáo dục của Đảng, Nhà nước.
Cũng trên chặng hành trình 66 năm đó, trường đã đạt nhiều danh hiệu lớn, nhỏ: danh hiệu “Tiên tiến” và “Tiên tiến xuất sắc”, “Tập thể lao động xuất sắc”. Chất lượng giáo dục toàn diện nhà trường luôn đứng trong tốp đầu các trường trong huyện và trong tỉnh. Năm 2003, Nhà trường được công nhận “Trường đạt chuẩn Quốc gia”; năm 2012 được công nhận “Trường chuẩn Quốc gia mức độ 2”. Nhà trường vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2008, Huân chương Lao động hạng Ba các năm 1973, 2003 và 2014; Được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen các năm 2001, 2007, 2012 cùng nhiều Bằng khen và Cờ thi đua của UBND tỉnh Hà Nam, Bộ Văn hóa - Thông tin, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Bộ GD&ĐT, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và nhiều Bằng khen, Giấy khen của các cấp.
Để có được những thành tích trên là sự quan tâm chỉ đạo, giúp đỡ của cấp uỷ Đảng, Chính quyền các cấp, của ngành giáo dục cùng sự kế thừa và phát huy truyền thống của nhà trường đã vun đắp suốt gần 70 năm qua, là công sức của bao thế hệ thầy giáo, cô giáo, cán bộ nhân viên, là sự cố gắng, quyết tâm của các thế hệ học sinh, sự góp công, góp trí của bạn bè đồng nghiệp; là kết quả của sự phối hợp chặt chẽ, bền bỉ giữa nhà trường, gia đình và các ban ngành đoàn thể, các tổ chức chính trị, xã hội, kinh tế ở địa phương, các cá nhân đã có những đóng góp tích cực cả tinh thần, vật chất cho nhà trường những năm qua.
Trường THCS Hoà Hậu luôn tự hào là nơi ươm mầm, chắp cánh ước mơ cho các thế hệ học trò bay cao, bay xa hơn nữa trong hành trình dài rộng của cuộc đời, góp phần tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của mái trường THCS Hoà Hậu thân yêu, của quê hương Hòa Hậu anh hùng, nơi có nhà văn liệt sĩ Nam Cao.
