
Chính sự hình thành, phát triển nền kinh tế thị trường đã tác động đến các lĩnh vực của đời sống kinh tế, chính trị, xã hội ở Liên bang Nga; trong đó có đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. Quá trình này đòi hỏi Liên bang Nga phải có những thay đổi căn bản trong nội dung cũng như cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân.
Từ nhận thức đúng về vị trí, vai trò của nguồn nhân lực đối với sự phát triển của đất nước, Liên bang Nga đã đưa ra những quan điểm, chính sách nhằm phát huy và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực của đất nước để phát triển giáo dục và đào tạo. Trong các nguồn lực tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ở Liên bang Nga, quân đội được coi là một nguồn lực quan trọng, là một bộ phận của hệ thống giáo dục và đào tạo quốc gia. Nâng cao hiệu quả tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực dân sự, quân đội Liên bang Nga đã tiến hành tổ chức lại và hoàn thiện các trường cao đẳng quân sự, phát huy tính lưỡng dụng của hệ thống nhà trường Quân đội để tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực dân sự, làm tốt việc định hướng cho hệ thống nhà trường Quân đội tích cực, chủ động tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực dân sự đạt hiệu quả cao.
Quân đội Liên bang Nga tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực dân sự cho đất nước bao gồm cả đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đào tạo nghề nghiệp; ưu tiên đào tạo, phát triển nguồn nhân lực thuộc các đối tượng là các quan chức dân sự cho các cơ quan lập pháp, hành pháp và các tổ chức kinh tế - xã hội của đất nước với nhiều trình độ, lĩnh vực khác nhau. Về nguồn nhân lực chất lượng cao: phát huy thế mạnh của hệ thống nhà trường Quân đội, quân đội Liên bang Nga đã tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực dân sự chất lượng cao cho nền kinh tế, nhất là đào tạo chuyên gia cho các hoạt động sản xuất và quản lý; đào tạo các quan chức dân sự trong các cơ quan lập pháp, hành pháp và các tổ chức kinh tế - xã hội của đất nước. Tiêu biểu có Học viện Quân sự, ngoài nhiệm vụ đào tạo, phát triển nguồn nhân lực quân sự, Học viện Quân sự còn tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực dân sự cho “một số bộ, ngành quan trọng như cơ quan tổng thống liên bang, ban ngành chính phủ...”.

Trung tâm đào tạo phi công vũ trụ Gagarin chịu sự lãnh đạo của cả Cục Hàng không và Bộ Quốc phòng Liên bang Nga; về biên chế, Trung tâm đào tạo phi công vũ trụ Gagarin trực thuộc Không quân Liên bang Nga. Nhiệm vụ đào tạo của Trung tâm đào tạo phi công vũ trụ Gagarin cả quân sự và dân sự; “lựa chọn và đào tạo các phi hành gia nắm chắc các thao tác điều khiển các thiết bị du hành vũ trụ; tiến hành công tác thiết kế, thí nghiệm và nghiên cứu các cơ sở hàng không vũ trụ”. Đào tạo nghề nghiệp cũng được các cơ sở đào tạo trong Quân đội Liên bang Nga quan tâm và thực hiện liên kết giữa các trung tâm giáo dục quân sự với 33 cơ sở đào tạo nghề nghiệp bậc cao. Quá trình tham gia đào tạo nghề nghiệp, các cơ sở đào tạo trong Quân đội tiến hành lựa chọn những học viên ưu tú, có nguyện vọng phục vụ quân đội lâu dài để tiếp tục đào tạo trong hệ thống nhà trường Quân đội. “Cách làm này vừa giảm tối đa chi phí đào tạo các chuyên gia có chuyên ngành khoa học cần cho quân đội”.
Để nâng cao chất lượng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực quân sự và dân sự, quân đội Liên bang Nga đã “hiện đại hoá cơ sở vật chất và bảo đảm cho quá trình giáo dục đào tạo tại các trường quân sự, trước hết là các trường được mở rộng. Sẽ có kế hoạch cấp kinh phí và thực hiện một loạt dự án mua sắm các thiết bị in ấn hiện đại cho tất cả các trường được mở rộng”.
Liên bang Nga và quân đội Liên bang Nga tích cực nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện cơ chế, chính sách đối với các hoạt động giáo dục và đào tạo trong hệ thống nhà trường Quân đội, nhất là chính sách đãi ngộ đối với các chuyên gia trình độ cao để thu hút nhân tài và giữ chân các chuyên gia giỏi. “Từ năm 2005, hàng tháng mỗi tiến sĩ khoa học được phụ cấp thêm 1.500 rúp, phó tiến sĩ 900 rúp, các nhà trường đều có phụ cấp lương cho nhà giáo của mình”. Đến nay, “Nhà trường Quân đội Liên bang Nga có khoảng 18.000 giảng viên, chiếm 70% tiềm lực khoa học của Bộ Quốc phòng Liên bang Nga; trong đó, hơn một nửa là các chuyên gia bậc cao, 45% số nhà giáo có học hàm, học vị”3. Bên cạnh đó còn thực hiện liên kết, hợp tác giữa nhà trường quân sự với dân sự, ở trong nước và quốc tế về giáo dục và đào tạo; với các cơ quan của nhà nước nhằm bảo đảm được sự thống nhất về nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo.