Nhân dịp năm con hổ, tay máy người Thụy Điển trò chuyện với Tuổi Trẻ về những cảm xúc và trải nghiệm đặc biệt của anh với loài vật này.
Trải nghiệm siêu thực
* Là nhiếp ảnh gia về động vật hoang dã, hẳn anh đã nhiều lần chụp ảnh hổ? Tới nay anh đã chụp được chúng ở những đâu?
- Tôi mới có cơ hội được chụp ảnh hổ ở Ấn Độ. Dù hổ có nhiều ở châu Á nhưng rất khó để gặp được chúng do môi trường sống của hổ thường ở những nơi xa xôi, hiểm trở.
Bên cạnh đó, số lượng hổ trên thế giới đã giảm khoảng 97% trong khoảng 100 năm qua (theo trang web của Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWF) - PV). Điều này khiến cho cơ hội cũng như số lần gặp được hổ hoang dã càng khó khăn hơn nữa.
Thực tế hiện nay số hổ có trong các sở thú và các khu nuôi giữ nhiều hơn trong tự nhiên (Đài CNN tháng 5-2021 dẫn số liệu ước tính của WWF cho biết có khoảng 5.000 con hổ đang được nuôi tại Mỹ, trong khi số hổ sống tự nhiên trên thế giới chỉ còn khoảng 3.900 con - PV).
Tại Việt Nam, tôi biết cũng chỉ còn một số lượng hổ nhỏ, con gần nhất được chụp ảnh (trong tự nhiên - PV) ở Việt Nam là vào năm 1997 và bằng máy ảnh tự động (cũng theo dữ liệu của WWF - PV).
* Hổ được gọi là "chúa sơn lâm", anh cảm nhận thế nào về "vị thế chúa tể" của chúng ở những lần có dịp quan sát?
- Tôi thực sự nghĩ loài hổ là chúa tể đích thực của rừng xanh. Nó ở bậc trên cùng của chuỗi thức ăn, kích thước và vẻ bề ngoài của nó thực sự khiến tôi bị mê hoặc. Hổ quả là những con thú họ mèo lớn nhất thế giới, thậm chí lớn hơn cả sư tử.
Một con hổ trưởng thành có thể nặng tới 300kg. Chúng cũng là một trong những loài vật đẹp và mạnh mẽ nhất từng xuất hiện trên Trái đất này. Chúng đã tồn tại trong hai triệu năm rồi và giờ thì chính chúng ta sẽ quyết định việc chúng có còn là một phần trong tương lai của nhân loại nữa không.
* Đâu là những điểm anh yêu thích và ấn tượng nhất về hổ?
- Việc được ngắm nhìn một con hổ giữa thiên nhiên hoang dã gần giống như một trải nghiệm siêu thực. Những màu sắc rực rỡ và các vằn sọc mê hoặc trên bộ lông của nó khiến như thể nó đang bước ra từ thần thoại.
Tôi không biết còn có con vật nào khác nữa có diện mạo đẹp và dũng mãnh đến vậy không, bởi thế, thật dễ hiểu vì sao con hổ giữ một vị trí quan trọng về mặt tâm linh, nó thường có vai trò đáng kể trong nhiều câu chuyện cũng như truyền thuyết của các nước.
Mỗi cuộc gặp gỡ, từng phút, từng giây với một con hổ hoang dã luôn ở lại vĩnh viễn trong ký ức tôi. Bởi gần như tôi luôn phải tự bấm vào cánh tay mình lúc ấy để tin rằng mình thực sự đang thấy nó. Mỗi cuộc gặp là một trải nghiệm duy nhất, không lần nào giống lần nào.
* Đâu là những khó khăn mà anh đối mặt khi chụp ảnh hổ hoang dã? Nó có nguy hiểm hơn so với chụp ảnh các loài khác như sư tử, báo không?
- Vì bạn cần phải ở trong một chiếc xe jeep khi chụp ảnh hổ nên thực sự không có mối nguy hiểm nào trực tiếp trong việc này. Hổ là một trong những loài thú hung dữ và mạnh nhất thế giới, do đó bạn cần phải cẩn trọng tối đa và không nên liều lĩnh dù chỉ là một chút.
Hầu hết các vụ hổ tấn công đã xảy ra là những tai nạn thuần túy ở các ngôi làng tại địa phương, với người dân sở tại. Đây là hệ quả trực tiếp từ xung đột giữa con người với thiên nhiên hoang dã.
Trước kia hổ có những không gian sống mênh mông, chúng cần môi trường như vậy để sinh tồn. Nhưng nay môi trường sống của chúng bị thu hẹp, và đây là một trong những lý do chính khiến số lượng hổ giảm đi đáng kể.
Bảo tồn bằng truyền cảm hứng
* Tôi vẫn nhớ khoảng 3 năm trước anh từng có một dự án đặc biệt, thu thập móng tay người để chứng minh cho mọi người thấy thành phần của chúng giống như sừng tê giác, từ đó góp phần bảo vệ loài động vật đang bị đe dọa nghiêm trọng. Mong anh chia sẻ về kết quả dự án đó?
- Chiến dịch Nails for Extinction đó rất thành công và trở thành một hiện tượng được lan truyền mạnh mẽ. Ý tưởng của nó là khiến mọi người hiểu rõ việc dùng sừng tê giác chữa bệnh ngu ngốc thế nào và loài vật tuyệt đẹp đó đã bị đe dọa tuyệt chủng theo cách vô nghĩa ra sao.
Sừng tê giác chứa những thành phần giống hệt như móng tay người. Đó là lý do vì sao tôi nhờ mọi người tặng móng tay họ (thay vì tiền) để cung cấp số móng tay đó cho những người mua sản phẩm phi pháp (tức sừng tê giác - PV) làm thuốc thay thế!
Tôi đã mang số móng tay đó tới mời mọi người ở thị trường Trung Quốc và Việt Nam mua, nhưng hẳn nhiên không phải để kiếm tiền. Mục đích duy nhất của tôi là tạo ra sự phản ứng và khiêu khích. Và nó đã thành công, chiến dịch này đã được truyền thông nhắc tới trên khắp thế giới.
Ngăn chặn săn bắt là điều thiết yếu để bảo vệ các loài bị đe dọa, nhưng sẽ còn hiệu quả hơn nếu chúng ta có thể giáo dục những người đang mua các sản phẩm phi pháp này và chấm dứt một nhu cầu vô nghĩa lý.
* Anh có dự án nào tương tự vậy để bảo vệ loài hổ không?
- Có chứ, tôi vinh dự là đại sứ của Save Wild Tigers (Bảo tồn hổ hoang dã), một tổ chức phi chính phủ tại Vương quốc Anh đã có những nỗ lực xuất sắc bảo vệ loài vật này.
Vài năm trước, tôi cũng là thành viên ban tổ chức triển lãm nhiếp ảnh về hổ lớn nhất thế giới. Chúng tôi đã mời hơn 30 nhiếp ảnh gia nổi tiếng chuyên chụp ảnh động vật hoang dã gửi những tấm ảnh chụp hổ đẹp nhất của họ cho chúng tôi.
Sau đó, các tấm ảnh được in ra và triển lãm tại Nhà hát Royal Albert Hall ở thủ đô London. Hàng trăm ngàn người đã tới triển lãm và hiểu hơn về tình hình nguy cấp của hổ. Tôi yêu thích cách làm này và cho rằng nó hiệu quả hơn nhiều.
Thay vì đe dọa khiến mọi người sợ hãi để hành động, hãy truyền cảm hứng và hối thúc họ chung tay bằng cách cho họ thấy vẻ đẹp của thế giới tự nhiên. Tôi chắc là trong năm hổ 2022 này sẽ có thêm nhiều ý tưởng mới nữa ra đời. Để ngăn chặn những tội ác với thiên nhiên, chúng ta cần phải tìm thêm nhiều ý tưởng sáng tạo nữa.
Những tấm ảnh chụp hổ hoang dã của nhiếp ảnh gia người Thụy Điển Bjorn Persson tại Ấn Độ
