Điểm mặt hàng loạt những nhà máy lớn đã vào Việt Nam như Samsung, LG, Foxconn, Apple, Bosch,... và để đảm bảo cho nhân lực chất lượng cao phục vụ công việc, ban đầu họ đã thành lập các trung tâm R&D với các qui mô phòng thí nghiệm.
Tuy nhiên làn sóng FDI trong lĩnh vực công nghệ đang ngày càng trở lên mạnh mẽ, các 'ông lớn' liên tiếp có những động thái thành lập các trung tâm R&D qui mô tại Việt Nam.
Các trung tâm R&D Samsung được đầu tư 220 triệu USD, qui mô 3.000 kỹ sư làm việc cùng lúc tại Tây Hồ (HN), những lĩnh vực nghiên cứu chủ yếu AI (trí tuệ nhân tạo), IoT (vạn vật kết nối), Big Data, 5G,...
Theo tin mới đây, Tập đoàn Panasonic cũng đang mở rộng đầu tư, thành lập trung tâm R&D của riêng mình. Mục tiêu của họ là nghiên cứu IAQ (giải pháp chất lượng không khí trong nhà) tại Bình Dương, Hưng Yên cũng thành lập trung tâm nghiên cứu phát triển các máy giặt, tủ lạnh thông minh, ngoài ra cũng ở Hà Nội họ cũng nghiên cứu các giải pháp IoT, AI, nhà máy số thông minh và phần mềm AI khác theo tiết lộ ông Marukawa.
12 năm trước, Tập đoàn Bosch đã nhanh chóng thiết lập trung tâm R&D công nghệ và phần mềm đầu tiên ở ĐNÁ đặt tại TP. HCM, sau 2 năm họ thành lập trung tâm R&D về công nghệ ô tô tại đây. Hiện nay Bosch cũng đang triển khai kế hoạch mở rộng thêm qui mô mảng công nghệ phần mềm với 6.000 kỹ sư vào năm 2025 và thêm một số lĩnh vực kinh doanh mới.
Các "ông lớn" công nghệ khác như LG đặt tại Đà Nẵng, Grab đặt tại TP. HCM, Qualcomm tại Hà Nội...
Ông Tạ Việt Dũng, Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đánh giá, thời gian qua, Nhà nước đã triển khai giải pháp cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, hoàn thiện khung pháp lý, có nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp thực hiện R&D và đổi mới sáng tạo. Nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp FDI, đã đầu tư mạnh mẽ, thành lập các trung tâm R&D hiện đại, quy mô lớn và đã đạt được những thành công bước đầu rất khả quan.
Nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là thách thức lớn?
Để thành lập những trung tâm R&D này cần rất nhiều nguồn nhân lực chất lượng cao, vấn đề là Việt Nam có đủ lực để duy trì và phát triển nó không?
Bất cứ quốc gia nào vấn đề nhân lực luôn là thách thức lớn để thu hút các hoạt động đầu tư, xây dựng các trung tâm R&D. Nếu Việt Nam không có giải pháp, kế hoạch và chiến lược để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thì các nhà đầu tư sẽ rời bỏ thị trường Việt Nam và di chuyển sang các quốc gia khác tiềm năng hơn, như vậy cơ hội trở thành trung tâm công nghệ hàng đầu châu Á và thế giới sẽ bị đặt dấu hỏi rất lớn.
Ông Thiều Phương Nam (CEO Qualcomm Việt Nam, Lào, Campuchia) chia sẻ khó khăn khi Qualcomm mới vào Việt Nam, lúc đó Tập đoàn đặt tại Hà Nội và gặp nhiều khó khăn trong tuyển dụng kỹ sư công nghệ chất lượng cao. Theo ông Nam, nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là một bài toán lớn đối với Việt Nam ở thời điểm này, đặc biệt thế hệ lao động am hiểu về IoT, AI, Blockchain...
Ông Marukawa (TGĐ Panasonic) chia sẻ: “Những thách thức mà chúng tôi đang đang gặp phải là thiếu hụt nguồn nhân lực trong mảng CNTT, AI, thiết kế... đây là yếu tố cốt lõi để quyết định sức cạnh tranh của VN trong tương lai cho cả Việt Nam cũng như Panasonic”.
Đồng quan điểm, vị lãnh đạo Tập đoàn Bosch Việt Nam cũng cho biết, doanh nghiệp của ông cũng gặp thách thức lớn khi nguồn nhân sự được tuyển dụng trực tiếp mới đáp ứng 60 - 80% về số và chất lượng. Còn mảng kỹ thuật cao và công nghệ ô tô, tỷ lệ này còn thấp hơn, cực kỳ khó khăn. Để thực hiện hóa mục tiêu trở thành điểm đến của những dự án lớn mang hàm lượng công nghệ chất xám cao thì tiên quyết nguồn lao động chất lượng cao là còn rất thiếu. Ngoài ra doanh nghiệp này cón khuyến nghị Chính phủ tiếp tục có những cải thiện về dạy nghề, đào tạo đại học chất lượng cao,... đồng thời khẳng định sẵn sàng và chung tay cùng Chính phủ trong việc đào tạo, chuẩn bị lực lượng nhằm đón đầu những cơ hội trong kỷ nguyên chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ.
