Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng (Trung tâm Oxy Cao áp Việt - Nga, Bộ Quốc phòng) cho biết thuốc kháng viêm corticoid chủ yếu là Dexamethasone 0,5 mg; Methylprednisolon 16 mg hoặc 4 mg. Đây là nhóm thuốc dễ bị lạm dụng nhất và có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.
Các loại thuốc kháng viêm chứa corticoid rất hiệu quả trong việc chống lại cơn bão cytokine - hiện tượng hệ miễn dịch cơ thể phản ứng quá mức gây rối loạn đông máu và viêm, đặc biệt ở phổi. Tuy nhiên, thuốc này chỉ dùng trong trường hợp chỉ số SpO2 của bệnh nhân đã xuống dưới mức 95%. Không dùng kháng viêm corticoid khi SpO2 từ 95% trở lên.
Bác sĩ phân tích, trong 7 ngày đầu, khi virus đang nhân lên, corticoid làm hệ miễn dịch bị suy giảm, virus càng dễ sinh sôi khiến bệnh tình nặng hơn. Corticoid khiến cơ thể dễ nhiễm vi khuẩn và nhiễm nấm, nhất là ở người bệnh nền, sức đề kháng kém. Bên cạnh đó, những tác dụng phụ của corticoid rất nhiều, bao gồm thay đổi tâm trạng, hành vi, biến chứng tim mạch, nhiễm trùng, các rối loạn chuyển hóa... Corticoid còn có thể làm đường huyết tăng đột ngột trên bệnh nhân tiểu đường hay tăng huyết áp đột ngột trên bệnh nhân tăng huyết áp; gây viêm loét, thậm chí xuất huyết dạ dày, tá tràng... và một loạt bệnh khác.
Đối với các triệu chứng thông thường, người bệnh có thể điều trị bằng thuốc hạ sốt, giảm ho. Trong khoảng ngày thứ 7-10, nồng độ oxy trong máu của bệnh nhân Covid-19 có thể tụt đột ngột 97-98% về 60-70%. Nếu không cảnh giác, F0 có nguy cơ không qua khỏi chỉ sau 12 giờ. "Do đó F0 tại nhà cần thường xuyên đo SpO2 mỗi ngày", bác sĩ Hoàng khuyến cáo.
Bác sĩ Phạm Văn Phúc (Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết đợt dịch cao điểm ở TP Hồ Chí Minh hồi giữa năm 2021, anh gặp nhiều trường hợp tự ý sử dụng các loại thuốc kháng viêm chứa corticoid. Bệnh nhân ở tất cả mọi lứa tuổi, khi nhiễm Covid-19, triệu chứng nhẹ, chỉ số SpO2 ở mức bình thường. Song, với tâm lý hoang mang, lo lắng nên những người bệnh này đã tự ý mua sử dụng thuốc kháng viêm chứa corticoid. Đến khoảng một tuần thì bắt đầu xuất hiện khó thở, suy hô hấp, phải cấp cứu thở máy.
Bác sĩ nhận định nhiều người dân khi mắc Covid-19 sẽ xuất hiện tâm lý lo lắng, sợ hãi. Lúc này, họ có thể nghĩ rằng uống trước thuốc sẽ phòng tránh được triệu chứng nên đã sử dụng khi chưa có chỉ định từ nhân viên y tế. Thực tế, việc sử dụng thuốc chứa corticoid quá sớm sẽ mang đến nguy cơ ức chế miễn dịch ở người bệnh, từ đó khiến virus đào thải chậm hơn. Mặt khác, nCoV sẽ có khả năng bùng phát trong cơ thể F0 và dẫn đến tình trạng nặng.
Phác đồ điều trị của Bộ Y tế khuyến cáo rõ các loại thuốc kháng viêm chỉ sử dụng khi bệnh nhân Covid-19 có tổn thương phổi và rơi vào tình trạng suy hô hấp. "Các loại thuốc này không thể sử dụng một cách thường xuyên. Ngoài ra, một khi đã phải sử dụng thuốc kháng viêm, bệnh nhân sẽ được yêu cầu nhập viện để điều trị", bác sĩ Phúc nói.
Vì vậy, trong quá trình theo dõi sức khỏe, người dân nếu phát hiện các triệu chứng bất thường và muốn sử dụng thuốc kháng viêm cần liên hệ với bác sĩ trước để được đánh giá chính xác tình trạng bệnh. Trong trường hợp buộc phải sử dụng các loại thuốc trên, nhân viên y tế sau khi tư vấn sẽ lên kế hoạch cho người bệnh nhập viện.
Trong hướng dẫn sử dụng 3 túi thuốc A (hạ sốt, vitamin - cho bệnh nhân nhẹ), B (thuốc kháng đông, kháng viêm), C (thuốc kháng virus - molnupiravir hoặc favipiravir), cấp phát cho F0 tại nhà, cả Bộ Y tế, Sở Y tế TP HCM và Hà Nội hiện đều hạn chế túi B, chỉ cấp một liều duy nhất cho bệnh nhân có dấu hiệu chuyển nặng uống trước khi chuyển đến bệnh viện.
