Trong xu thế phát triển của khoa học - công nghệ, nguồn nhân lực ngày càng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao. Tại Đại hội XI của Đảng, Đảng ta tiếp tục khẳng định: Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba khâu đột phá chiến lược để đưa Việt Nam phát triển nhanh và bền vững. Với thế mạnh của mình, hệ thống các học viện, nhà trường, viện nghiên cứu của Quân đội đã tham gia đào tạo được số lượng lớn nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Theo báo cáo của Phòng Quản lý nhà giáo và Khoa học quân sự - Cục Nhà trường, tổng hợp quân số đến tháng 02/2012 đang đào tạo sau đại học hệ dân sự tại các cơ sở đào tạo trong Quân đội là “2.166 học viên, trong đó nghiên cứu sinh là 586 và cao học là 1.580”, đặc biệt số cao học là học viên dân sự hàng năm đều cao hơn nhiều số cao học là học viên quân sự, tổng hợp lưu lượng đào tạo tại các cơ sở đào tạo năm 2012 “số học viên cao học quân sự là 1.194 học viên thì số học viên cao học dân sự là 1.580 học viên”.
Ngoài ra, các trình độ đào tạo khác như cao đẳng, đại học và trung cấp được đào tạo với lưu lượng học viên lớn. Theo số liệu thống kê, kết quả tuyển sinh đào tạo của 15 trường tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ở các trình độ trung cấp, cao đẳng và đại học (không thuộc đào tạo nghề nghiệp) từ năm 2002 đến năm 2010 là 25.758 người, “Giai đoạn 2002 - 2006 là: 12.236 học viên” và “giai đoạn 2006 đến 2010 là: 13.522 học viên”; trong đó, Học viện Quân y và Học viện Kỹ thuật Quân sự là hai học viện đã đào tạo được số lượng lớn nguồn nhân lực khoa học kỹ thuật và y tế cho đất nước.
Hàng năm, Học viện Quân y đã đào tạo cho quân đội và đất nước khoảng 300 bác sĩ đa khoa và dược sĩ đại học, 100 thạc sĩ y học và tiến sĩ y khoa cùng với khoảng 500 y sĩ, điều dưỡng trung học chuyên nghiệp và dược sĩ trung học. Tổng số học viên dân sự được đào tạo ở Học viện Quân y là 3.533 bác sĩ và dược sĩ, trong đó đã tốt nghiệp là 958 học viên, hiện đang học tại Học viện là 2.575 học viên. Các cơ sở đào tạo, phát triển nguồn nhân lực có trình độ trung cấp đã đào tạo được số lượng lớn nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Cùng tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cho ngành y tế của đất nước còn có các Trường Trung cấp Quân y 1 và 2. Tính riêng Trường Trung cấp Quân y 2, qua 35 năm xây dựng và trưởng thành, nhà trường đã đào tạo được 50.000 y sĩ, dược sĩ, điều dưỡng viên trung cấp, chuyên khoa. “Trong đó có hơn 20.000 học viên đào tạo theo chương trình liên Bộ Quốc phòng - Bộ Y tế, bổ sung nhân lực cho ngành y tế các địa phương trong cả nước”. Do đó, nguồn nhân lực được đào tạo từ Học viện Quân y, Trường Trung cấp Quân y 1 và Trường Trung cấp Quân y 2 hàng năm đã bổ sung cho ngành y tế một số lượng lớn nguồn nhân lực, đặc biệt là y tế ở cơ sở của cả nước từng bước đáp ứng cầu về nguồn nhân lực của ngành y tế và nhu cầu khám, chữa bệnh của nhân dân.
Học viện Kỹ thuật Quân sự cũng là một trong những học viện, nhà trường Quân đội tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực dân sự với số lượng lớn. Tính đến năm 2011, Học viện đã “đào tạo được 5.053 kỹ sư dân sự, 1.485 cao đẳng dân sự với 10 chuyên ngành đào tạo khác nhau và 1.551 thạc sĩ, 21 nghiên cứu sinh”; lưu lượng đào tạo trung bình của Học viện là 3.332 học viên/năm. Tổng số học viên dân sự các khoá từ năm 2009 đến năm 2012, với 10 chuyên ngành đào tạo là 13.328 học viên. Tại thời điểm tháng 2/2012, Học viện đang đào tạo 1.050 cao học và 81 nghiên cứu sinh (bao gồm cả số dự khoá). Giai đoạn 2010-2015, Học viện tiếp tục mở mới các chuyên ngành đào tạo phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước với quy mô đào tạo ngày càng tăng. Đồng thời, tạo môi trường học tập lành mạnh, khuyến khích học viên dân sự và quân sự tích cực học tập, rèn luyện và nghiên cứu khoa học.
Các cơ sở đào tạo trong Quân đội tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước ngày càng khẳng định được vị thế và uy tín của mình. Vì vậy, những năm gần đây lượng thí sinh dự thi vào các nhà trường Quân đội ngày càng tăng cả hệ quân sự và dân sự cho thấy, vị thế và uy tín của các nhà trường Quân đội ngày càng tăng. Điểm trúng tuyển ba năm trở lại đây ở các nhà trường Quân đội khá cao; riêng đối với Học viện Quân y, điểm trúng tuyển hệ dân sự luôn trên 22 điểm.
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện quy mô dân số đông, lực lượng lao động dồi dào là điều kiện thuận lợi để đẩy nhanh tốc độ phát triển. Tuy nhiên, với một nước chậm phát triển cùng với những hạn chế về nguồn vốn, trang thiết bị, nguyên, nhiên vật liệu, kết cấu hạ tầng... và nguồn lao động dư thừa tăng với tốc độ lớn sẽ gây sức ép về việc làm. Tình trạng thừa lao động không được đào tạo và thiếu lao động qua đào tạo, nhất là nguồn lao động có chất lượng cao cho các ngành kinh tế mũi nhọn, đang là vấn đề phải tiếp tục giải quyết trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
