Độc đáo hình tượng Rồng trên tem Bưu chính Việt Nam

Ngành Bưu chính Việt Nam từng nhiều lần khắc họa hình ảnh rồng trên các con tem. Nhưng độc đáo nhất có lẽ là hình ảnh con rồng lần đầu tiên thể hiện trên tem nhân dịp đón chào kỷ niệm 950 năm Thủ đô Hà Nội.
tem-1-1707537983.png
Bộ tem mã số 075 (Ảnh: Internet)

Ngày 10/10/1960, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 950 năm Thủ đô Hà Nội” (mã số 075), gồm 2 mẫu có giá mặt 8 xu (mã số 183), 12 xu (mã số 184) và bloc số 4 (mã số 075B). Cả 3 mẫu tem đều tái hiện chung hình ảnh con rồng 3 móng, vóc dáng thanh mảnh đặc trưng thời nhà Lý, miệng ngậm ngọc châu, đang uốn lượn bay lên (thăng long).

tem-2-1707537983.png
Tem Tết Canh Thìn 2000 (Mã số 820) (Ảnh: Internet)

Sau này, 3 bộ tem Tết Thìn lần lượt ra đời nối tiếp nhau, cách quãng 12 năm, vào các năm Thìn. Trước tiên, ngày 3/1/2000, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem Tết Canh Thìn (mã số 820), gồm 2 mẫu có giá mặt 400đ (mã số 3013) và 8000đ (mã số 3014). Hai mẫu tem được khắc họa hình ảnh con rồng 4 móng thời Trần – Lê vạm vỡ, khỏe khoắn, đang mềm mại uốn lượn giữa mây trời, trên nền Hoàng thành Thăng Long và kỳ đài Hà Nội.

tem-3-1707537983.png
Tem Tết Nhâm Thìn 2012, mã số 1013 (Ảnh: Internet)

Tiếp theo, nhân dịp đón chào năm mới Nhâm Thìn 2012, ngày 1/12/2011, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem Tết Nhâm Thìn, mã số 1013 gồm 2 mẫu có giá mặt 2000đ (mã số 3542) và 10500đ (mã số 3543). Hai mẫu tem đã khắc họa hình ảnh con rồng 5 móng thời nhà Nguyễn ở 2 hình thế khác nhau, với nét vẽ cách điệu tươi vui, mô phỏng nghệ thuật nặn tò he, tạo không khí hân hoan, tưng bừng đón chào năm mới an khang, thịnh vượng. Đến ngày 24/12/2023, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem Tết Giáp Thìn (mã số 1184) gồm 2 mẫu có giá mặt 4000đ (mã số 3905) và 15000đ (mã số 3906), cùng bloc mã số 1184B – do họa sĩ Nguyễn Quang Vinh thiết kế. Cả 3 mẫu tem đều khắc họa hình ảnh con rồng với nhiều hình thế phong phú, qua nét vẽ hiện đại, vui nhộn, hân hoan đón chào năm mới 2024.

tem-4-1707537901.png
Tem Tết Giáp Thìn 2024, mã số 1184 (Ảnh: Internet)

Như chúng ta biết, rồng là con vật không có thật duy nhất trong 12 con giáp, là linh vật được tạo nên bởi trí tưởng tượng của nhân loại nên rồng có nhiều hình thái biểu hiện khác nhau với các dân tộc, ở các nền văn hóa. Rồng Việt Nam đã trải qua tiến trình biến đổi, tùy các giai đoạn lịch sử với những hình tượng rồng riêng phù hợp với tâm thức của người Việt trong từng thời kỳ. 

Rồng trên tem Tết Giáp Thìn của Bưu chính Việt Nam là hồi quang hình thể rồng 3 móng thanh mảnh thời nhà Lý, phiên bản của thời đại công nghệ 4.0 mới mẻ. Rồng trên tem bưu chính Tết Giáp Thìn 2024 được khắc họa thân thiện và gần gũi, với dáng bay uyển chuyển mà mạnh mẽ, bước chân đạp mây tung tăng dạo chơi trong tiết xuân cùng nụ cười thân thiện. Tuy mang tinh thần của một hình tượng “rồng thế hệ trẻ” nhưng chúng ta cũng dễ nhận thấy “Rồng 2024” vẫn giữ các nét đặc trưng của hình tượng Rồng Việt với những đặc điểm tạo nên sự dị biệt của “Rồng Việt Nam”, so với các hình tượng rồng khác trên khắp thế giới.

tem-5-1707537901.png
Tem Tết Giáp Thìn 2024, mã số 1184 (Ảnh: Internet)

Bộ Tem Tết Giáp Thìn được thể hiện qua hình tượng “lý ngư hóa long”, ngụ ý thể hiện sự phát triển “vượt vũ môn” của đất nước Việt Nam trong thời đại 4.0, để hoà nhịp cùng thế giới. Nó cũng khiến ta liên tưởng đến phong tục tiễn ông Công ông Táo cưỡi cá chép về trời mànhiều gia đình Việt vẫn thực hiện mỗi dịp cận Tết.

Tem khắc họa hình hai con rồng thăng - hạ hướng vào nhau tạo nên thế cân bằng âm dương hoà hợp. Hình ảnh biểu tượng Thăng Long, Hạ Long trên hai con tem như ngầm nhắc nhở hai di sản thế giới tại Việt Nam cần được giữ gìn và bảo vệ là Kinh thành Thăng Long - nơi rồng thăng hoa bay lên và Vịnh Hạ Long - nơi bình an rồng hạ xuống.

tem-6-1707537901.png
Bloc tem Tết Giáp Thìn 2024, mã số 1184B (Ảnh: Internet)

Bloc khắc họa hình 9 rồng quần tụ, dàn trải trên khắp mặt bloc biểu tượng cho dòng sông Cửu Long với 9 dòng uốn lượn đổ ra 9 cửa biển đem lại sự trù phú cho kinh tế nông nghiệp miền Tây Nam Bộ. Bloc còn thể hiện đại gia đình nhà rồng quần tụ hướng về nhau trên những đám mây hình chiếc khánh, tượng trưng cho sự bình an, những dải lụa mây gợi nên hạnh phúc hòa quyện; các đám mây lớn nhỏ cùng cặp rồng trung tâm trên bloc kết hợp với nhau lại tạo thành hình liễn cơm đầy tượng trưng cho sự đủ đầy, no ấm.

Hình tượng Rồng Việt trên tem Tết luôn là biểu tượng mang thông điệp: “Ấm no - Hạnh phúc - Bình an - Sum vầy”. Đó cũng chính là nỗi niềm cháy bỏng trong tâm thức đại gia đình Việt Nam đều mong muốn mỗi dịp Tết đến xuân về. Qua đó, cũng khẳng định giá trị lịch sử, bản sắc văn hóa Việt Nam đẹp đẽ, chứa chan khát vọng mà cha ông ta đã dày công đắp bồi, gầy dựng qua trường kỳ ngàn năm lịch sử.

Đỗ Thành Dương