Theo các ghi chép, nhà thờ đá Tam Đảo bắt đầu được xây từ năm 1906 đến năm 1912 thì hoàn thành. Lúc đầu, kỹ sư Pháp chỉ dựng lên một mô hình nhà sàn lớp lá. Năm 1937, nhà thờ đã được xây dựng lại kiên cố bằng đá và tồn tại cho đến ngày nay. Đây được xem là ngôi nhà thờ bằng đá nổi tiếng nhất cả nước cùng với nhà thờ đá Sapa, nhà thờ đá Nha Trang, nhà thờ đá Phát Diệm (Ninh Bình). Mỗi một góc ở nhà thờ đá luôn khiến nhiều du khách phải tò mò. Nổi bật trong kiến trúc của nhà thờ này chính là thiết kế kiểu vòm nhọn, nhiều cửa sổ, đồng thời diện tích cửa sổ cũng phải lớn hơn lỗ ở những công trình tương tự khác.
Đã lên Tam Đảo nhiều lần, ông Phạm Sơn Hà, 55 tuổi, sống ở Hà Nội nắm rất rõ thông tin, câu chuyện lịch sử về di tích này. Đây là kiến trúc cổ tọa lạc trên một triền đất cao, sát ngọn núi Thiên Nhị, tỉnh Vĩnh Phúc. Dù đã trải qua hơn 100 năm, nhà thờ vẫn sừng sững như một tác phẩm nghệ thuật trường tồn cùng núi rừng. Điểm ấn tượng của công trình chính là khu vực bên ngoài thánh đường có một khoảng sân khá rộng được bao quanh bằng những cửa cuốn thoáng đáng. Khi phóng tầm mắt ra xa là ôm trọn được cả thung lũng tráng lệ, nguy nga cùng các tòa biệt thự mờ ảo trong sương.
Theo ông Phạm Sơn Hà, công trình tôn giáo được xây dựng trên vùng đất này càng trở nên trang nghiêm, linh thiêng. Ông Hà cho biết: “Bản thân người Pháp theo Đạo Thiên Chúa nên họ xây dựng để phục vụ mục đích tôn giáo. Cho đến tận bây giờ, chúng ta vẫn còn thấy dấu tích của di sản văn hóa thời Pháp”.
Với những nét đặc trưng quý hiếm đó, nhà thờ đá cổ là một điểm tham quan lý thú, thu hút bất cứ vị khách nào khi đến nghỉ ngơi tại Tam Đảo. Đến viếng nhà thờ bất cứ thời điểm nào trong ngày, du khách cũng đều thấy vẻ đẹp của nó, mỗi tiết trời một vẻ đẹp khác nhau. Buổi sáng se se lạnh với sương mù lãng đãng vây quanh. Buổi trưa trời hanh heo nhưng gió núi thổi lùa tạo cảm giác dễ chịu. Buổi chiều lâng lâng với mùa thu lãng mạn. Buổi tối sương giăng dày đặc, lạnh run…
Chị Phạm Thị Nga, hơn 50 tuổi, là du khách từ Đắk Lắc đến đây. Dù không phải tín đồ Đạo Thiên Chúa nhưng chị cũng cảm nhận được giá trị tâm linh từ di tích cổ này. Chị Nga vui vẻ chia sẻ. “Tôi không biết nhiều về đạo thiên chúa, thế nhưng khi bước vào nhà thờ tôi thấy được sự trang nghiêm và cảm thấy rất gần gũi, trong lòng nhẹ nhàng, êm ru. Tôi nghĩ rằng ai đến đây cũng đón được những điều an lành”.
Đặc biệt, nhiều người đến đây đều rất hứng thú với các phiến đá xanh rêu đầy cổ kính. Cùng với đó là khung cảnh thiên nhiên trữ tình, thơ mộng tạo nên một tuyệt tác nhân gian. Ai cũng thích thú khi tận tay sờ vào những phiến đá xanh rêu “cổ tích”, được chụp những bức ảnh đẹp kỷ niệm chuyến đi nhiều thơ mộng, lãng mạn với ngôi thánh đường cổ kính tuy mang đậm phong cách kiến trúc phương Tây nhưng lại đằm thắm hồn Việt.
Chị Trần Kim Loan, hơn 50 tuổi, quê Hòa Bình cùng chuyến đi với chị Nga hào hứng “thả dáng” chụp những bức ảnh kỷ niệm. “Đây là lần đầu tiên mình lên Tam Đảo, cảm giác như được hòa mình với thiên nhiên. Một điều đặc biệt là dù đứng bất kỳ nơi nào trong thị trấn chúng ta cũng dễ dàng nhìn thấy toàn cảnh kiến trúc của nhà thờ. Ở đây, suốt ngày mây bay lững lờ, có lúc từng đám mây sà đậu trên mái ngói nhà thờ. Cũng có lúc mây bao phủ dày đặc, toàn cảnh thị trấn chỉ nhìn thấy được chiếc tháp chuông của nhà thờ còn lại cao vút”.
Cảnh đẹp nơi đây tạo cảm giác yên bình đến lạ khiến nhiều người muốn đến, đã đến thì lưu luyến lúc dời đi. Mỗi địa điểm du lịch đều có những nét riêng về địa hình, dịch vụ,... Nếu du khách là tín đồ của những địa điểm cổ xưa thì nhà thờ đá Tam Đảo là sự lựa chọn tuyệt vời cho chuyến đi này./.
