Việc ban hành khung nội dung thí điểm giáo dục trí tuệ nhân tạo cho học sinh phổ thông được xem là bước đi quan trọng của ngành giáo dục trong bối cảnh AI ngày càng tác động sâu rộng đến học tập, lao động và đời sống xã hội.
Theo định hướng của Bộ GD&ĐT, khung giáo dục AI được xây dựng dựa trên bốn trụ cột kiến thức gồm: tư duy lấy con người làm trung tâm, đạo đức AI, kỹ thuật và ứng dụng AI, cùng thiết kế hệ thống AI. Các trụ cột này không tách rời mà đan xen, hỗ trợ lẫn nhau, hướng tới mục tiêu phát triển năng lực toàn diện cho học sinh.
Tiếp cận theo lộ trình, phù hợp từng cấp học
Khung nội dung được tổ chức theo hai giai đoạn giáo dục. Ở giai đoạn giáo dục cơ bản (tiểu học và THCS), AI được tiếp cận như một công cụ hỗ trợ nhận thức và sáng tạo. Học sinh làm quen với các ứng dụng đơn giản, trực quan, từ đó hình thành khái niệm ban đầu về AI và vai trò của công nghệ trong đời sống.
Sang giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (THPT), trọng tâm chuyển sang khám phá, thiết kế và cải tiến các công cụ AI ở mức độ phù hợp. Thông qua các dự án khoa học, học sinh được rèn luyện tư duy giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo và định hướng nghề nghiệp liên quan đến công nghệ.
Bên cạnh nội dung cốt lõi, khung chương trình cho phép triển khai các chuyên đề tự chọn, giúp học sinh có điều kiện đào sâu kỹ năng thực hành, tìm hiểu lĩnh vực ứng dụng cụ thể hoặc tiếp cận lập trình và phát triển hệ thống AI.
Chú trọng trải nghiệm, đề cao yếu tố nhân văn
Một điểm nhấn của khung giáo dục AI là yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học. Giáo viên được khuyến khích áp dụng dạy học theo dự án, tăng cường trải nghiệm thực hành, phát huy khả năng hợp tác và tự học của học sinh.
Không phải mọi nội dung đều phụ thuộc vào thiết bị công nghệ. Các chủ đề như đạo đức AI, nhận diện rủi ro hay phân tích chính sách có thể được tổ chức thông qua thảo luận, tranh biện và nghiên cứu tình huống. Cách tiếp cận này giúp học sinh hình thành tư duy phản biện, ý thức trách nhiệm và hiểu rõ giới hạn của công nghệ.
Khung chương trình cũng nhấn mạnh việc gắn kiến thức AI với thực tiễn học tập, đời sống và các hoạt động kinh tế – xã hội. Học sinh không chỉ đưa ra giải pháp mà còn phải đánh giá tính hiệu quả, an toàn và khía cạnh đạo đức của các ứng dụng AI.
Đánh giá gắn với năng lực, theo dõi quá trình học tập
Về đánh giá, Bộ GD&ĐT yêu cầu cả đánh giá thường xuyên và định kỳ đều phải dựa trên các thành phần năng lực AI, đồng thời gắn với phẩm chất và năng lực chung đã xác định trong chương trình giáo dục phổ thông.
Giáo viên được khuyến khích xây dựng hồ sơ học tập để theo dõi sự tiến bộ của từng học sinh trong suốt quá trình học, thay vì chỉ đánh giá qua kết quả cuối kỳ.
Việc thí điểm giáo dục AI trong trường phổ thông không chỉ nhằm trang bị kỹ năng công nghệ, mà còn hướng tới hình thành thế hệ công dân số có trách nhiệm, hiểu biết và làm chủ công nghệ trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
