Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù và vượt trội nhằm tạo đột phá trong phát triển giáo dục và đào tạo đã được thông qua ngày 10/12 và dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, quá trình xây dựng nghị quyết đã tiếp thu nhiều ý kiến và chỉnh lý theo hướng hoàn thiện cơ chế tuyển dụng, sử dụng, quản lý nhân lực, đồng thời phân cấp rõ thẩm quyền giữa các cấp quản lý.
Theo quy định mới, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm tuyển dụng, tiếp nhận nhân sự cho các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh; đồng thời quyết định việc điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm hoặc thay đổi vị trí việc làm đối với các trường hợp thuộc thẩm quyền hoặc liên quan đến phạm vi từ hai xã trở lên.
Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm, miễn nhiệm và thay đổi vị trí việc làm đối với nhân sự đang làm việc tại các cơ sở giáo dục công lập thuộc phạm vi quản lý của địa phương.
Trước đó, một số ý kiến đề xuất giao quyền tuyển dụng giáo viên cho các nhà trường, với lập luận rằng chính các cơ sở giáo dục hiểu rõ nhu cầu nhân sự, chịu trách nhiệm trực tiếp về chất lượng dạy và học. Việc điều động, bố trí, thuyên chuyển, biệt phái hay bổ nhiệm khi cần thiết có thể giao cho Sở Giáo dục và Đào tạo hoặc chính quyền địa phương, tùy theo phạm vi quản lý.
Tuy nhiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, trong bối cảnh đội ngũ công chức cấp xã phụ trách lĩnh vực giáo dục còn thiếu về số lượng, nhiều người chưa có nhiều kinh nghiệm trong quản lý nhà nước về giáo dục, việc phân cấp cho Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, biệt phái, thuyên chuyển giáo viên và nhân viên là phù hợp với điều kiện, năng lực thực tiễn hiện nay.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc giao Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì sẽ giúp giảm đầu mối trung gian, bảo đảm tính đồng bộ về chất lượng tuyển dụng, tiết kiệm chi phí và mở rộng cơ hội cho người dự tuyển; đồng thời góp phần khắc phục tình trạng mất cân đối đội ngũ, bảo đảm cơ cấu giáo viên theo cấp học, môn học.
Chia sẻ với báo chí, hiệu trưởng một trường trung học cơ sở tại Hà Nội cho rằng, việc Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm tuyển dụng, tiếp nhận nhân sự tại các cơ sở giáo dục công lập sẽ giúp quá trình tuyển chọn sát với yêu cầu thực tiễn hơn. Khi tham gia sâu vào quy trình, các trường có cơ hội lựa chọn được giáo viên có chuyên môn vững, phương pháp giảng dạy phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục.
Theo vị này, tăng tính chủ động và trách nhiệm của cơ quan tuyển dụng là Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ giúp quy trình được tinh gọn, linh hoạt hơn, hạn chế tình trạng chồng chéo giữa các cơ quan như trước đây. Là cơ quan chuyên môn, Sở có điều kiện xây dựng các tiêu chí tuyển dụng mang tính đặc thù, như giáo viên có kinh nghiệm giảng dạy học sinh dân tộc thiểu số, dạy học tích hợp, hoặc giảng dạy tại các trường chuyên, song ngữ.
Bên cạnh nội dung về tuyển dụng giáo viên, nghị quyết cũng bổ sung cơ chế tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học trong việc xác định vị trí việc làm, tuyển dụng và ký hợp đồng với chuyên gia, nhà khoa học là người nước ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Các cơ sở này được quyền xác nhận miễn giấy phép lao động tối đa 3 năm đối với các chuyên gia được mời giảng dạy, nghiên cứu.
Về chính sách đãi ngộ, nghị quyết quy định thực hiện phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình, với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên và tối thiểu 30% đối với nhân viên. Riêng giáo viên đang công tác tại vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới và hải đảo được hưởng mức phụ cấp 100%.
Ngoài ra, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học được tự chủ quyết định thu nhập tăng thêm cho người lao động từ các nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách nhà nước mà đơn vị được phép giữ lại.
