Nhân chuyến thăm và làm việc của Thứ trưởng Bộ Nông Nghiệp Cuba với các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam và chương trình giới thiệu đặc khu kinh tế Mariel tại Cuba. Phóng viên của Nhân lực nhân tài Việt Nam có một số phân tích về cơ hội và thách thức khi đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp tại Cuba như sau
Về các cơ hội:
Nhu cầu lương thực tại Cuba: Cuba là một quốc đảo với diện tích 110.860 km2, là một quốc đảo tuyệt đẹp với một hệ quần đảo nằm tại Biển Caribbean với dân số hơn 11 triệu người. Do bị cấm vận từ năm 1958 đến nay Cuba bởi sự cấm vận của Mỹ có thể nói đây là lệnh cấm vận dài nhất lịch sử. Ngoài ra Cuba là nước có nền kinh tế bao cấp, Nông nghiệp theo mô hình quốc hữu hóa với các công ty nông sản kiểu hợp tác xã nên thường xuyên thiếu lương thực. Đến nay Cuba vẫn đang phải nhập khẩu thực phẩm hàng năm. Theo chia sẻ của ông Edisnel González Valdes. Tổng Giám đốc Công ty Ngũ cốc Nông nghiệp Fernando Echenique “Sản lượng thóc trên đất của Cuba trước đây khoảng 6 tấn / ha. Tuy nhiên do đất trồng cây không được chăm sóc bón phân thường xuyên nên hiện tại chất lượng đất thấp và sản lượng đang bị sụt giảm. Nếu có thêm phân bón chắc chắn cây trồng sẽ cho sản lượng cao hơn rất nhiều. Ngoài ra Cuba đang thiếu rất nhiều lương thực do vậy nhu cầu lương thực rất cao và lương thực sản xuất ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó”. Với việc thiếu lương thực như vậy doanh nghiệp Việt Nam có thể đưa khoa học kỹ thuật nông nghiệp sang Cuba và thực hiện trồng cây lương thực hoặc cung cấp phân bón tại thị trường Cuba có thể đem lại hiệu quả cao.
Chính sách thu hút đầu tư: Cuba đang rất nỗ lực kêu gọi đầu tư nước ngoài vào Cuba. Hiện Cuba đang triển khai đặc khu phát triển kinh tế Mariel với tổng diện tích 465,4 km2 trong đó có Khu Kinh tế VIMARIEL dành riêng cho Việt Nam với quy mô lên đến 156 ha và dự kiến mở rộng tới 256 ha. Và sẵn sàng cấp đất trồng cây cho doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam tham gia vào trồng cây nông nghiệp tại Cuba. Phát biểu tại buổi thăm và làm việc tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Anh Kiệt là Công ty sản xuất phân bón NPK Tháp cao tại Hải Dương. Ông Maury Hechavarría Bermúdez. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Cuba nói: “Trong chuyến thăm và làm việc với Việt Nam. Ông rất ấn tượng với sự phát triển nhanh chóng và sự năng động của doanh nghiệp Việt Nam. Cuba và Việt Nam có mối quan hệ hữu nghị đặc biệt, Khi đầu tư tại Cuba Doanh nghiệp nhận được rất nhiều ưu đãi trong đó có chính sánh miễn thuế trong 8 năm đầu. Đặc biệt với Việt Nam, Chính phủ Cuba sẵn sàng lắng nghe và tạo mọi điều kiện tốt nhất để doanh nghiệp Việt Nam đầu tư kinh doanh tại Cuba với nhiều chính sách ưu đãi hơn nữa”. Đặc biệt gần đây Công ty TNHH Dinh dưỡng Phú Sỹ do ông Nguyễn Văn Quảng là giám đốc đã được chính phủ Cuba cấp cho 100 ha đất để trồng thử nghiệm cây Ngô lai tại Cuba. Dự án có thể mở rộng sang giai đoạn 2 lên đến 5000 ha nếu giai đoạn 1 thành công. Ông Nguyễn Văn Quảng phát biểu: “Ông cảm thấy như bừng sáng và tìm được chân trời mới tại Cuba. Ông và các đồng sự rất hào hứng với dự án này và mong có nhiều bạn bè và các doanh nhân Việt Nam cùng đầu tư phát triển tại Cuba”
Vị trí Đặc khu phát triển Mariel Cuba
Mối quan hệ Việt Nam và Cuba: Việt Nam và Cuba có mối quan hệ truyền thống thân thiết đặc biệt. Trong suốt mấy chục năm qua chính phủ và nhân dân Cuba luôn coi Việt Nam là người bạn thân thiết nhất. Trong chuyến thăm và làm việc cùng doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nhân Cuba luôn thể hiện sự thân thiết chí tình chí nghĩa với các doanh nhân Việt Nam. Ông Osmel Otero Rodríguez Tổng Giám đốc Công ty Ngũ cốc Nông nghiệp Sur del Jíbaro nói: “Ông đã sang Việt Nam 5 lần rồi, các bạn Việt Nam hãy coi ông là người Việt Nam bởi với ông: Việt Nam là quê hương thứ 2. Ông cũng như các đồng nghiệp tại Cuba luôn mong muốn được chào đón các doanh nhân và nhân dân Việt Nam sang thăm, làm việc và đầu tư tại Cuba.”. Với mỗi quan hệ tốt đẹp giữa hai quốc gia. Doanh nghiệp Việt Nam sẽ luôn được chào đón bởi Chính phủ và nhân dân Cuba trong phát triển kinh doanh tại Cuba.
Khí hậu và môi trường Cuba: Khí hậu với môi trường và cảnh đẹp của Cuba có thể nói là rất lý tưởng để sống và làm việc. Nền nhiệt độ quanh năm tại Cuba ban ngày dao động từ 25 độ C đến 32 độ C, Nhiệt độ ban đêm thấp hơn ban ngày khoảng 8 độ C với 2 mùa khô và mưa gần giống khí hậu khu vực Miền Tây Việt Nam. Việc tưới tiêu chủ yếu sử dụng nước ngầm. Nước ngầm ở Cuba rất dễ lấy. Chỉ cần đào giếng ở độ sâu 3m là đã có nguồn nước ngầm dồi dào. Đây là điều kiện rất lý tưởng cho phát triển trồng cây lương thực.
Số lượng doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Cuba còn rất ít: Do Cuba mới thông qua luật đầu tư từ năm 2014, Vì vậy số lượng doanh nghiệp nước ngoài đầu tư và Cuba còn rất hạn chế. Đây cũng là cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam khi tiên phong đi trước một bước khi đầu tư vào Cuba.
Cuba đang thiếu nhiều máy móc, phân bón trong nông nghiệp: Trong sản xuất Nông nghiệp, Cuba đang rất thiếu máy móc, công nghệ và phân bón. Vì vậy năng suất còn thấp. Nếu nông nghiệp được đầu tư bài bản sẽ cho thu hoạch cao. Đây là cơ hội rất tốt cho doanh nghiệp đầu tư vào Cuba trong lĩnh vực nông nghiệp.
Chi phí nhân công tại Cuba thấp: Mặc dù thu nhập GDP / đầu người ở Cuba khá cao khoảng 5.539 USD (theo số liệu World Bank) tuy nhiên mức lương bình quân của người lao động Cuba nhận được đang khá thấp chỉ khoảng hơn 20 USD / người / tháng. Lý do là người Cuba nhận được nhiều chính sách xã hội rất tốt từ chính phủ như y tế, giáo dục miễn phí. Lương thực kiểu tem phiếu. Đây cũng là 1 cơ hội cho doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam tận dụng nguồn lao động giá rẻ tại Cuba. Tuy nhiên các nhà doanh nghiệp cũng lưu ý về văn hóa lao động của người Cuba là họ chỉ làm việc trong giờ hành chính với thời gian giải lao khá lâu và tuyệt đối không làm thêm giờ.
Về thách thức:
Kinh tế Cuba còn bao cấp, chính sách đầu tư còn một số điểm bất cập: Kinh tế Cuba còn bao cấp do khó khăn của việc bị cấm vận, Chính phủ Cuba cũng rất thận trọng với việc cấp phép cho doanh nghiệp nước ngoài. Hầu hết doanh nghiệp đầu tư và đặc khu kinh tế đều cần phải có sự đồng ý từ Hội đồng bộ trưởng Cuba nên thủ tục cấp phép tương đối chậm. Vì vậy doanh nghiệp cần phải có kế hoạch kinh doanh tốt và tìm hiểu kỹ về thủ tục trước khi đầu tư vào Cuba.
Chi phí xây dựng tại Cuba còn rất cao: Chi phí xây dựng tại Cuba hiện đang rất cao thông thường là gấp 3 lần chi phí xây dựng tại Việt Nam. Tuy nhiên chính phủ Cuba lại cho phép nhập khẩu xây dựng vì vậy một số doanh nghiệp Việt Nam đã chia sẻ là mang sẵn vật liệu, khung nhà xưởng gia công sẵn tại Việt Nam mang sang Cuba lắp ráp. Như vậy chi phí sẽ rẻ hơn.
Khó mang tiền từ Cuba về nước: Khi đầu tư tại Cuba doanh nghiệp bán hàng tại Cuba thu được tiền thì cũng không được thu lại tiền đầu tư về nước mà chỉ được phép mạng lợi nhuận về. Đây cũng là thách thức không nhỏ của việc thu hồi vốn. Mặc dù vậy Doanh nghiệp lại được phép mang hàng hóa về nước, do đó các doanh nghiệp Nông nghiệp khi đầu tư tại Cuba cũng có thể phải tinh đến giải pháp mang hàng hóa, thực phẩm sản xuất được về nước hoặc tiêu thụ tại nước khác để thu hồi vốn đầu tư.
Với một số thuận lợi và thách thức như vậy, Sau khi tiếp xúc với đoàn lãnh đạo và doanh nhân trong ngành nông nghiệp Cuba sang Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã nhìn thấy được các cơ hội tốt để có dự định đầu tư tại Cuba ở một số lĩnh vực như: Trồng trọt cây lương thực, Sản xuất phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, Sản xuất máy nông nghiệp….
Trong khuôn khổ bài viết này, phóng viên Tạp chí điện tử Nhân Lực Nhân Tài Việt Nam mong muốn đóng góp một phần thông tin thu thập được từ việc tham gia chương trình làm việc cùng đoàn lãnh đạo Bộ Nông nghiệp Cuba, các doanh nghiệp nông nghiệp Cuba và các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp Việt Nam để chia sẻ một góc nhìn hay một cơ hội đầu tư ở Cuba đến các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp. Mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ các đồng nghiệp và của độc giả.
