Chính quyền địa phương 2 cấp vận hành từ hôm nay, 1-7

Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức được triển khai trên toàn quốc. Nhân dịp này, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã có buổi trao đổi với báo chí, chia sẻ những điểm nhấn quan trọng trong quá trình tổ chức và vận hành mô hình mới.
a-1751337845.jpg
Cán bộ UBND quận Bình Thạnh làm thủ tục cấp phép xây dựng cho người dân. Nơi đây sẽ là phường Bình Thạnh mới sau khi sáp nhập các phường 12,14 và 26, diện tích khoảng 3km2 với 117.000 dân  (Ảnh Hữu Hạnh)

Cuộc cách mạng về tổ chức

b-1751337845.jpg
Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình

Nói về việc phải thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, ông Bình chia sẻ đây là chủ trương lớn của Đảng và đã được Quốc hội thông qua, Chính phủ tổ chức thực hiện. Có thể thấy bộ máy của chúng ta trong thời gian mấy chục năm qua phát huy tác dụng rất tốt nhưng đến thời điểm này bộc lộ những bất cập.

Thứ nhất, tổ chức không khoa học lắm, hơi cồng kềnh. Thứ hai, tạo ra tầng nấc trung gian. Thứ ba, biên chế cũng đông, cho nên việc tạo điều kiện cải thiện chế độ tiền lương cũng khó khăn. Chính vì vậy, Trung ương, Bộ Chính trị quyết định phải làm một cuộc cách mạng về tổ chức.

Để thực hiện việc sắp xếp đơn vị cấp tỉnh, cấp xã, không tổ chức cấp huyện như vậy, chúng ta đã sửa Hiến pháp, sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Tổ chức Chính phủ. Chính phủ cũng ban hành một loạt nghị định, riêng nghị định về phân cấp, phân quyền là 28, còn các nghị định đi kèm nhiều hơn, tổng cộng khoảng 40 nghị định.

Mục tiêu chính là tăng trưởng

Việc tổ chức chính quyền 2 cấp, ngoài việc khắc phục những hạn chế kể trên cũng tạo ra một không gian kinh tế đủ lớn, kết nối giữa các vùng kinh tế, các thế mạnh của các vùng, miền để chuẩn bị cho kỷ nguyên vươn mình. Cho đến giờ này, hầu hết các tỉnh sáp nhập, có quy mô trên 2 triệu đến 3 triệu người. Quy mô kinh tế đều rất lớn và có kết hợp cả miền núi, đồng bằng, miền biển... Đặc biệt có những không gian kinh tế vượt trội và có thể so sánh với khu vực như TP.HCM mới.

Đây là mục tiêu hướng đến. Cùng với nhiều giải pháp khác để thúc đẩy kinh tế, thúc đẩy sự tăng trưởng và tái cơ cấu nền kinh tế, sắp xếp bộ máy nhằm tạo ra không gian kinh tế như vậy. Thêm vào đó, các chủ trương lớn như hạ tầng kinh tế, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đường sắt tốc độ cao, năng lượng nguyên tử, trung tâm tài chính... sẽ là một loạt chủ trương để chuẩn bị tạo không gian kinh tế và là những chủ trương lớn để chuẩn bị tăng tốc.

Quyết định khí phách của lãnh đạo Việt Nam

Hay tôi có nghe Giáo hội Phật giáo có chủ trương sẽ đồng loạt cử chuông cầu quốc thái dân an vào sáng 1-7. Có thể nói không khí của đất nước rất tốt, trong người dân, doanh nghiệp và thế giới cũng đánh giá cao quyết định này. Chúng tôi cũng tiếp xúc với nhiều lãnh đạo của các quốc gia, người ta nói đây là một việc làm rất mạnh mẽ, táo bạo, hết sức sáng suốt của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Có lãnh đạo còn nói đây là quyết định khí phách của lãnh đạo Việt Nam.

c-1751337846.jpg
Trụ sở mới của Đảng ủy phường Gia Định mới  (Ảnh T.T.D)

Mọi khâu chuẩn bị đã hoàn tất

Chúng tôi đã rà soát lại tất cả hệ thống pháp luật, cho đến giờ này 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, hơn 1.000 nội dung đã được phân cấp. Theo đó hơn 600 nhiệm vụ mà cấp huyện đang đảm nhiệm hiện nay thì hơn 90 giao cho tỉnh, còn lại hơn 500 giao về cho xã.

Chúng ta nhập tỉnh để tạo ra không gian kinh tế mới, nhưng không tạo ra sự kết nối sẽ không thực hiện được mục tiêu. Vì vậy, kết nối hạ tầng rất quan trọng. Về mặt kinh tế đã tạo ra sự kết nối, kết nối quốc gia, kết nối vùng và kết nối trong nội tỉnh, tùy theo quy mô. Như hệ thống đường cao tốc là kết nối quốc gia, hệ thống đường ven biển, đường sắt tốc độ cao...

Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương rà soát các công trình trọng điểm, đặc biệt là những công trình kết nối. Chính phủ đang chỉ đạo ngày 19-8 tới đây, nếu không có gì thay đổi, 80 công trình sẽ được đồng loạt khởi công. Với chính quyền địa phương 2 cấp sau đây, các đơn vị cấp xã sẽ có một trung tâm hành chính công và người dân đến đây để giải quyết tất cả nhu cầu về hành chính. Phần lớn các dịch vụ hành chính công đã được đưa lên mạng, được số hóa, thực hiện trên nền tảng số.

Vừa qua, Chính phủ có giao cho VNPT, Viettel xây dựng trợ lý ảo để đảm bảo việc cung ứng các dịch vụ công trên nền tảng số. Kết quả thử nghiệm ở TP.HCM trong 3 tháng vừa qua là rất tốt. Số lượng ban đầu hơi khiêm tốn, hơn 10.000 người/ngày, nhưng trong tương lai sẽ nhiều hơn.

Cho đến thời điểm này, trợ lý ảo có thể sẵn sàng trả lời cho người dân 1.800 dịch vụ công và hướng dẫn trình tự, thủ tục. Như đăng ký kết hôn, khai sinh, khai tử, đăng ký xe, làm hộ chiếu, xin giấy phép xây dựng... có thể hỏi trợ lý ảo trả lời được. Nhiều dịch vụ cho đến giờ này có thể ngồi tại nhà để thực hiện. Các dịch vụ toàn trình trên mạng chưa được hết 1.800 nhưng tương lai cũng phải dần dần thực hiện.

Đình Dũng