Phát biểu khai mạc, đồng chí Mùa A Sơn – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Điện Biên – khẳng định việc tổ chức hội thảo tại Điện Biên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là cơ sở khoa học để nhìn lại kết quả xây dựng nông thôn mới trong thời gian qua, đồng thời đề xuất các giải pháp, kiến nghị chính sách nhằm tiếp tục thúc đẩy chương trình ngày càng đi vào chiều sâu, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân.
Theo Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Lợi – Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh – khu vực Tây Bắc gồm các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Lai Châu, Lào Cai… có diện tích hơn 3 triệu ha (chiếm 11,3% diện tích cả nước), dân số trên 7 triệu người, trong đó trên 60% là đồng bào dân tộc thiểu số. Đây là vùng còn nhiều khó khăn với tỷ lệ hộ nghèo cao, song cũng có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng – an ninh, được ví như “phên giậu phía Tây” của Tổ quốc.
Sau 14 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, diện mạo nông thôn Tây Bắc đã có nhiều khởi sắc. Tuy vậy, thực tiễn cũng bộc lộ không ít hạn chế: tỷ lệ xã đạt chuẩn còn thấp; một số tiêu chí mới ở mức tối thiểu; đời sống của một bộ phận nhân dân còn khó khăn; sản xuất nông nghiệp manh mún, dễ bị tác động bởi thiên tai, biến đổi khí hậu; năng suất và chất lượng sản phẩm chưa cao, khả năng tham gia thị trường còn hạn chế; hạ tầng thiết yếu như giao thông nông thôn, điện, internet chưa đồng bộ.
Trong bối cảnh khoa học – công nghệ phát triển mạnh mẽ, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, xây dựng nông thôn mới tại Tây Bắc đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có cách tiếp cận mới, phù hợp với điều kiện đặc thù của vùng. Việc phát triển nông thôn không chỉ nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, mà còn hướng tới khai thác hiệu quả tiềm năng rừng, khoáng sản, dược liệu, du lịch sinh thái và bản sắc văn hóa dân tộc đặc sắc.
Tại hội thảo, Ban Tổ chức đã nhận được 60 tham luận của các nhà khoa học, chuyên gia, cán bộ quản lý và doanh nghiệp trong cả nước. Các tham luận tập trung làm rõ quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới; đánh giá thực trạng ở một số tỉnh Tây Bắc; chia sẻ kinh nghiệm trong và ngoài nước; đồng thời đề xuất nhiều định hướng và giải pháp có giá trị thực tiễn.
Nhiều kiến nghị nhấn mạnh việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp và quản lý nông thôn. Các công nghệ hiện đại như dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) cần được ứng dụng để nâng cao năng suất, quản lý hiệu quả và mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản. Bên cạnh đó, kinh tế nông thôn Tây Bắc cần phát triển đa dạng, gắn với làng nghề truyền thống, du lịch cộng đồng, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn.
Đối với nguồn nhân lực, hội thảo đề cao yêu cầu đào tạo kỹ năng số cho lao động nông thôn, khuyến khích tinh thần khởi nghiệp, đặc biệt trong thanh niên. Các mô hình khởi nghiệp cần gắn với nông nghiệp sạch, ứng dụng năng lượng tái tạo, xử lý rác thải hợp lý, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
Kết luận hội thảo, các đại biểu thống nhất rằng xây dựng nông thôn mới ở Tây Bắc không chỉ là nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội, mà còn là giải pháp quan trọng để củng cố quốc phòng – an ninh, giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc và tạo sức bật mới cho vùng đất giàu tiềm năng này. Với sự vào cuộc của hệ thống chính trị, sự đồng thuận của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, Tây Bắc sẽ từng bước xây dựng được nông thôn mới hiệu quả, bền vững, mang đậm dấu ấn bản sắc vùng cao.
