Đặc trưng của nhà ống là diện tích nhỏ nhưng chiều sâu dài, thường sử dụng nhiều tầng để vừa ở, vừa trưng bày hàng hóa hoặc làm kho chứa. Khi xảy ra hỏa hoạn, lượng hàng hóa dày đặc khiến khí nóng tích tụ nhanh trong không gian hẹp, tạo môi trường dễ bùng phát thành đám cháy lớn và lan theo chiều đứng chỉ trong thời gian rất ngắn. Khói và lửa từ tầng trệt, nơi thường để xe máy, vật liệu hoặc thiết bị, nhanh chóng bịt kín lối thoát duy nhất, khiến người ở các tầng trên mắc kẹt và mất khả năng tự thoát nạn.
Nhiều hộ gia đình và chủ nhà trọ còn vô tình khiến rủi ro tăng cao khi lắp khung sắt, “chuồng cọp” hoặc biển quảng cáo che kín ban công. Những cấu trúc này vốn được dựng lên để chống trộm nhưng lại khiến người bên trong không thể thoát ra khi gặp sự cố cháy. Khi tai nạn xảy ra, lối thoát hiểm thứ hai gần như không còn tác dụng, khiến người dân chỉ còn biết chờ lực lượng cứu hộ tiếp cận trong tình trạng đầy nguy hiểm.
Trang bị PCCC tại nhiều nhà trọ cũng đang bị xem nhẹ. Không ít nơi không có đầu báo cháy, không bố trí bình chữa cháy, thiếu mặt nạ phòng độc, thang dây hay dụng cụ phá dỡ. Đây đều là những phương tiện tối thiểu giúp con người giành lại cơ hội sống khi đối mặt với đám cháy. Cùng với đó, việc cơi nới công trình tùy tiện, tự ý nâng tầng, sử dụng vật liệu dễ cháy hoặc duy trì hệ thống điện quá tải khiến nguy cơ tăng theo từng ngày mà người ở trong lại không hề hay biết.
Những vụ cháy gần đây đã cho thấy mức độ nghiêm trọng của rủi ro đối với nhà ống cho thuê. Vụ cháy tại chung cư Độc Lập tối 6/7 làm 8 người tử vong khi lửa bùng phát từ tầng trệt của tòa nhà 5 tầng. Vụ cháy quán Bún ốc – Lẩu ốc trên đường Trần Hưng Đạo sáng 5/12 khiến 4 người thiệt mạng và 2 người bị thương, phần lớn do bị ngạt khói vì không được cảnh báo sớm và không có lối thoát thứ hai. Những trường hợp đau lòng này đều có chung đặc điểm: Khói lan nhanh, không thoát được ra ngoài và hệ thống báo cháy không hoạt động.
PC07 - Công an TP. Hồ Chí Minh cho biết nhiều người gặp nạn vì không được cảnh báo kịp thời và gọi 114 quá chậm. Sự hoảng loạn khiến việc xử lý ban đầu không hiệu quả, tạo cơ hội cho lửa lan rộng và gây hậu quả nghiêm trọng hơn. Đây là thực trạng đáng lo ngại khi phần lớn người thuê phòng không được tập huấn kỹ năng thoát nạn, trong khi chủ nhà lại không kiểm tra định kỳ hệ thống điện hay dọn dẹp các vật dụng dễ cháy chắn lối đi.
Thực tế cho thấy nguy cơ cháy nổ tại các nhà trọ dạng ống hoàn toàn có thể giảm thiểu nếu các hộ gia đình và chủ cơ sở tuân thủ quy định an toàn. Việc lắp đặt đầu báo cháy, trang bị bình chữa cháy, thang dây, mặt nạ phòng độc và giữ ban công luôn thông thoáng là những biện pháp đơn giản nhưng mang tính quyết định. Các hộ cũng cần hạn chế chất đống hàng hóa, không để xe máy hoặc vật liệu dễ cháy chắn lối ra, không tích trữ xăng dầu hay để bình gas gần khu vực sinh hoạt. Với những căn nhà chỉ có một lối thoát, chủ nhà càng phải ưu tiên bố trí lối thoát thứ hai như thang sắt bên ngoài hoặc lối lên mái.
Theo khuyến cáo của lực lượng PCCC, khi phát hiện cháy, người dân cần hô hoán ngay, dùng khăn ướt che miệng và cúi thấp người khi di chuyển để tránh ngạt khói. Việc gọi 114 trong thời gian sớm nhất luôn quyết định khả năng khống chế đám cháy và cứu được sinh mạng con người. Trong bối cảnh các loại hình nhà ống cho thuê ngày càng phổ biến, cảnh báo này không chỉ dành cho chủ nhà mà còn là lời nhắc khẩn thiết cho hàng triệu người đang sống trong những không gian chật hẹp và tiềm ẩn nguy hiểm mỗi ngày./.
