Ngay từ sáng sớm, hàng nghìn du khách thập phương và các đại biểu đã nô nức về Đền Mẫu Âu Cơ để tham dự ngày hội. Mở đầu là lễ tế Thành hoàng làng và rước kiệu, rước lễ vật từ đình Đức Ông về Đền Mẫu Âu Cơ nhằm tri ân công đức Tổ Mẫu Âu Cơ, cầu mong Tổ Mẫu phù hộ cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mọi người có cuộc sống ấm no, bình an, hạnh phúc.
Tại lễ khai hội, các đại biểu và đông đảo du khách thập phương đã được nghe chúc văn thành kính tri ân công đức Tổ Mẫu Âu Cơ; trong đó nhấn mạnh về huyền thoại Âu Cơ Lạc kết duyên với Đức Tổ Long Quân sinh ra một bọc trứng 100 trứng, nở thành 100 người con, 50 người con theo cha xuống biển, còn 50 người con theo mẹ Âu Cơ lên núi. Trong hành trình đưa 50 người con lên thượng nguồn sông Hồng mở mang bờ cõi, Tổ Mẫu Âu Cơ đã dừng chân ở Hiền Lương, huyện Hạ Hòa. Tại đây, mẹ Mẫu Âu Cơ thấy phong cảnh hữu tình, đất đai trù phú đã cho khai khẩn đất hoang, lập thôn ấp, dạy dân cấy lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải; biến vùng đất hoang sơ thành trù phú.
Sau phần chúc văn thành kính tri ân công đức Tổ Mẫu Âu Cơ là nghi thức Tế nữ quan. Các cô gái thanh tân trong trang phục áo dài, đầu đội khăn kim tuyến, thắt lưng dải lụa, chân đi hài thêu cùng chủ tế nữ mặc bộ lễ phục màu đỏ thực hiện nghi thức tế lễ truyền thống.
Lễ hội đền Mẫu Âu Cơ là một trong những lễ hội lớn, mở đầu cho nhiều hoạt động lễ hội đặc sắc trên địa bàn tỉnh Phú Thọ diễn ra trong dịp đầu Xuân. Năm 1991, đền Thờ Tổ mẫu Âu Cơ đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Ngày 23/1/2017, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chứng nhận tín ngưỡng thờ mẫu Âu Cơ - đền Mẫu Âu Cơ được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Ông Ngô Anh Vũ, Trưởng ban Tổ chức Lễ hội Đền Mẫu Âu Cơ năm 2023 khẳng định, việc tổ chức Lễ hội thể hiện sự tôn kính của các thế hệ con cháu Lạc Hồng đối với Tiên Tổ đã có công dựng nước, mở mang bờ cõi. Trở về với Đền Mẫu Âu Cơ là thể hiện bản sắc văn hóa truyền thống, đạo lý cao đẹp của dân tộc Việt Nam "uống nước nhớ nguồn". Đây cũng là dịp, là nơi để con dân bách Việt hướng về cội nguồn, cùng nhau đoàn kết, vượt qua mọi gian nan, thử thách, nỗ lực phấn đấu, xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước văn minh giàu đẹp…
