Theo thống kê, Tỉnh Thanh Hóa có 295 mỏ do UBND tỉnh cấp phép còn hạn, trong đó có 214 mỏ đá, 52 mỏ đất và 29 mỏ cát. Cụ thể, đối với mỏ đá có 214 mỏ có trữ lượng 187 triệu m3, công suất khai thác khoảng 12 triệu m3/năm, trữ lượng còn lại khoảng 153 triệu m3, trong đó có 184 mỏ đá vôi, 27 mỏ đá bazan, spilit, 1 mỏ đá ryolit. Hiện nay, có 12 mỏ chưa khai thác do chưa được thuê đất, 15 mỏ dừng khai thác (do vi phạm UBND tỉnh yêu cầu dừng hoặc chủ động dừng vì hết trữ lượng), 187 mỏ đang hoạt động.
Đối với các mỏ đất có 52 mỏ đất được cấp theo quy hoạch với tổng trữ lượng khai thác 58,62 triệu m3, công suất 5,87 triệu m3/năm, trữ lượng còn lại khoảng 43 triệu m3. Tuy nhiên đến nay, chỉ có 10/52 mỏ đang hoạt động (trong đó 1 mỏ phục vụ dự án đường ven biển, 1 mỏ phục vụ đắp đê) với trữ lượng còn lại khoảng 8,3 triệu m3.
Tỉnh có có 2 mỏ được cấp giấy phép thông qua đấu giá có thể cho nâng công suất lên ngay, nhưng 12 mỏ liên quan đến đối tượng bị khởi tố với trữ lượng còn lại khoảng 20,1 triệu m3 đang phải tạm dừng, 20 mỏ cơ bản hết trữ lượng, hết công suất hoặc bị dừng khai thác do vi phạm, 7 mỏ chưa thuê đất hoặc chưa có đường vận chuyển với trữ lượng 8,9 triệu m3, 3 mỏ mục đích chính là khai thác làm phụ gia xi măng.
Về cát Thanh Hóa có 29 mỏ với tổng trữ lượng được khai thác là 10,4 triệu m3, tổng công suất cấp phép là 0,833 triệu m3/năm. Đến nay có 3 mỏ đang hoạt động. Trữ lượng cộng lại khoảng 1,2 triệu m3. Tổng công suất là 95.000 m3/năm. 19 mỏ liên quan đến các đối tượng đang bị Bộ Công an, Công an tỉnh điều tra. 4 mỏ cơ bản đã hết trữ lượng, 3 mỏ chưa hoạt động do chưa thuê đất.
Thực tế cho thấy, công suất khai thác hiện nay không đáp ứng được nhu cầu vật liệu, đặc biệt đất san lấp, cát, khiến nguồn cung vật liệu xây dựng cho các công trình trọng điểm, dự án hạ tầng trên địa bàn tỉnh luôn thiếu hụt, gây ách tắc và làm chậm tiến độ nhiều dự án. Nguyên nhân của tình trạng này được xác định là công tác quy hoạch chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn, việc đánh giá trữ lượng, giám sát khai thác còn hạn chế, năng lực và ý thức chấp hành pháp luật của một số chủ mỏ chưa cao, trong khi sự phối hợp, quản lý của một số địa phương và ngành chức năng còn chưa chặt chẽ.
Trước tình trạng này, UBND tỉnh Thanh Hóa nhiều lần tổ chức họp bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn cho việc khai thác, vận hành các mỏ khoáng sản, giải quyết điểm nghẽn cho lĩnh vực xây dựng.
Tại cuộc họp gần đây Ông Nguyễn Văn Thi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã phát biểu: Thời gian qua, các cơ quan liên quan đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho tình hình khan hiếm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh. Song, vẫn chưa được cải thiện, việc quản lý trong hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng còn nhiều hạn chế. Ông Thi yêu cầu các Sở, ngành phối hợp rà soát, xử lý thông tin, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. UBND tỉnh sẽ thành lập tổ giúp việc, bám sát thực tế để triển khai nhiệm vụ hiệu quả, góp phần ổn định thị trường vật liệu xây dựng trong thời gian sớm nhất. UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Môi trường xây dựng đề xuất giải pháp cụ thể về tháo gỡ tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng trước mắt và giải pháp lâu dài. Tổ chức đánh giá lại các lòng hồ, điểm mỏ, khu vực đất công ích, tính toán lập phương án giao cho các doanh nghiệp phục vụ các dự án trọng điểm đầu tư công của Nhà nước.
Việc đấu giá mỏ và đo đạc trữ lượng cần được đẩy nhanh, đồng thời lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, trách nhiệm, minh bạch tham gia để đảm bảo việc khai thác, cung cấp nguồn khoáng sản trong tỉnh diễn ra thuận lợi theo đúng quy định của pháp luật.
