Tại buổi lễ, các em nhỏ và gia đình đã có cơ hội gặp các nghệ nhân dân gian trong không gian Trung thu truyền thống qua những đồ chơi quen thuộc như: đèn kéo quân, đèn ông sao, ông tiến sĩ giấy, tò he, mặt nạ giấy bồi, bộ phỗng đất, con giống bột,...
Các em nhỏ không chỉ được ngắm nhìn mà còn có cơ hội học cách làm đồ chơi dưới sự hướng dẫn trực tiếp của các nghệ nhân dân gian. Bên cạnh đó, du khách còn được tham gia chơi trò chơi ô ăn quan, nhảy dây, đi cà kheo, kéo co, lăn bưởi, đánh hạt hồng xiêm… Những trải nghiệm này không chỉ mang ý nghĩa giáo dục cao mà còn tạo sự kết nối giữa các thế hệ trong gia đình, khơi dậy tình yêu đối với di sản văn hóa và sự sáng tạo.
Không khí Trung thu tại Bảo tàng thêm phần rộn ràng với các tiết mục múa lân sư, rước đèn, múa rối nước dân gian của phường rối Đồng Ngư (Bắc Ninh). Bên cạnh đó, các em nhỏ được tham gia nhiều hoạt động khám phá như nghe kể chuyện tranh về sự tích Tết Trung thu, hóa thân thành nhân vật rối nhí, thử tài múa rối tay, tô vẽ tranh chủ đề Trung thu…
Ngoài ra, các bạn nhỏ còn được thực hành hoạt động STEM khám khoa học qua làm đèn kéo quân, đèn lồng, tàu thủy cùng các trải nghiệm công nghệ số như thực tế ảo (VR), trò chơi đua tìm kho báu Trung thu qua các hiện vật trong Bảo tàng, vui khám phá mâm cỗ Trung thu. Đây là dịp để trẻ em vừa chơi vừa học, gắn niềm vui khám phá với giá trị văn hóa dân gian và tri thức khoa học.
Không gian nghệ thuật sắp đặt “Sắc Thu” được sắp đặt ấn tượng với những đồ chơi truyền thống của lớp nghệ nhân cao tuổi đã gắn bó nhiều năm với Bảo tàng; đồ chơi phục dựng và sáng tạo của một số bạn trẻ đam mê với nghề thủ công. Trong không gian này, du khách có cơ hội khám phá các câu chuyện cùng đồng hành bảo tồn, sáng tạo và phát triển đồ chơi dân gian của Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam và các nghệ nhân trong gần ba thập kỷ qua.
Cách thức đề cao vai trò chủ thể văn hoá của Bảo tàng đã tạo cơ hội hồi sinh nhiều di sản, trong đó có đồ chơi dân gian. Từ các hoạt động tại Bảo tàng đã tạo cơ hội cho nhiều thế hệ nghệ nhân giới thiệu nghề thủ công làm đồ chơi đến đông đảo công chúng trong và ngoài nước, tiếp động lực cho niềm đam mê bảo tồn và giữ nghề. Các nghệ nhân không chỉ giữ nghề, mà còn truyền nghề cho thế hệ trẻ để cùng chung tay phục hồi những mẫu đồ chơi truyền thống đã bị lãng quên, cũng như sáng tạo ra sản phẩm mới để đáp ứng nhu cầu của công chúng ngày nay. Hành trình ấy đã khơi dậy tình yêu của nhiều thế hệ đối với những món đồ chơi mộc mạc mà mang giá trị giáo dục cao, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ di sản văn hóa.
Cũng trong không gian này, chương trình còn mang đến một trải nghiệm thú vị, kết nối giữa di sản và công nghệ số qua trải nghiệm cùng ông Tiến sĩ giấy AI. Các bạn trẻ có cơ hội trò chuyện, đặt câu hỏi với ông Tiến sĩ giấy AI để nghe giải đáp các thông tin về Tết Trung thu. Đây là hoạt động sẽ mang đến những trải nghiệm mới thu hút thế hệ gen Z, gen Alpha.
TS. Bùi Ngọc Quang - Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam chia sẻ: Bảo tàng hướng tới xây dựng một không gian sống động, nơi di sản được bảo tồn, phát triển và hòa nhịp cùng cuộc sống hiện đại. Mỗi hoạt động tại Bảo tàng vừa là trải nghiệm giáo dục, vừa kết nối các thế hệ cùng chung tay bảo tồn di sản văn hóa. Thông qua đa dạng các hoạt động trong chương trình, công chúng có cơ hội khám phá, nâng cao hiểu biết về các giá trị truyền thống, từ đó tăng cường tình yêu đối với di sản văn hóa và khơi dậy niềm tự hào dân tộc”.
Tại buổi khai mạc, ông Đặng Đình Hổ, nghệ nhân dân gian nặn tò he ở thôn Xuân La, xã Phượng Dực, TP Hà Nội chia sẻ: Tôi học làm tò he - trước đây gọi là nặn chim cò - của bố tôi từ trước năm 1990. Năm 2005, tôi được mời đến Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam vừa giới thiệu sản phẩm truyền thống cho du khách, vừa hướng dẫn các bạn nhỏ làm tò he. Kể từ đó, tôi được mời đi trình diễn ở các trường học, công ty và nhiều tỉnh thành khác. Đặc biệt, năm 2010, nhờ Bảo tàng, tôi có cơ hội đi trình diễn ở Hàn Quốc.
“Ngày còn bé, khi làm tò he cùng bố mẹ, tôi hay nặn các hình to ra cho nhanh hết bột để đi chơi. Thậm chí tôi còn ăn vụng bột để không phải làm. Trước kia, tôi chỉ nghĩ đó là món đồ chơi trẻ con, nhưng bây giờ từ nhà cửa, xe cộ đều từ bán tò he mà có, tôi thấy rất biết ơn ông bà đã cho tôi nghề này. Tôi có dạy lại cho các con nhưng chúng chưa thực sự yêu thích nghề này. Tôi chỉ mong Bảo tàng có nhiều chương trình để có thể quảng bá sản phẩm truyền thống giúp nghề này không bị mai một”, nghệ nhân dân gian Đặng Đình Hổ cho biết.
Ông Nguyễn Văn Hòa - người làm mặt nạ giấy bồi tại số 73 phố Hàng Than, phường Ba Đình, TP Hà Nội chia sẻ: Bố vợ dạy cho tôi cách làm mặt nạ giấy bồi và tôi bắt đầu làm nghề từ năm 1980, tính ra tôi cũng đã hơn 45 năm gắn bó với nghề. Từ năm 2012, tôi được Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam mời tham gia trình diễn hướng dẫn cho khách cách làm mặt nạ. Ban đầu tôi cũng thấy lạ vì không hiểu làm cho ai xem và liệu có ai mua không. Qua hoạt động ở đây gia đình tôi đã bán được nhiều hàng hơn, tôi cũng có thêm động lực để tiếp tục làm. Bây giờ dù tuổi đã cao, gia đình không ai theo nghề này nhưng tôi vẫn cố gắng giữ nghề. Gần đây, tôi đã truyền lại nghề cho cháu Ngô Quý Đức - một bạn trẻ đam mê phát triển nghề thủ công. Sau này, khi vợ chồng tôi không còn làm được nữa, anh Đức sẽ tiếp nối.
Anh Nguyễn Mạnh Thắng, nghệ nhân tết con vật bằng lá, tại thôn Cầu, xã Bình Minh, TP Hà Nội chia sẻ: Từ khi được tham gia trình diễn tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, sản phẩm của tôi được nhiều người biết đến hơn. Tôi đã truyền dạy được cho nhiều bạn trẻ, thấy các bạn say mê làm sản phẩm tôi rất vui và càng thêm yêu nghề. Tôi mong Bảo tàng tổ chức nhiều hoạt động như thế này để các thợ thủ công có cơ hội bảo tồn và giới thiệu nghề trong không gian văn hoá ý nghĩa này.
Đến với Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam trong dịp này, du khách không chỉ được lắng nghe các nghệ nhân chia sẻ về quá trình làm nghề, bảo tồn và kế tục nghề, gắn với các hoạt động Tết Trung thu tại Việt Nam. Mà còn sẽ được cảm nhận về nhiều lớp lịch sử, huyền thoại và giá trị văn hóa sâu sắc của các hoạt động này.
Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam dịp này không chỉ có niềm vui của trẻ thơ mà còn là dịp để người lớn chúng ta tôn vinh văn hóa, truyền thống của người dân cả nước.
Chương trình Tết Trung thu 2025 với chủ đề “Vui cùng trẻ thơ” tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam sẽ diễn ra trong hai ngày 4 và 5/10/2025 (tức ngày 13 và 14 tháng 8 âm lịch) và Không gian nghệ thuật sắp đặt “Sắc Thu” sẽ diễn ra từ 4/10 đến 4/11/2025.
