Lễ phát động phong trào thi đua "90 ngày đêm" xây dựng, sửa chữa nhà cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở năm 2025. Ảnh: Truyền hình Nghệ An
Hơn 1.800 hộ gia đình vẫn đang mong chờ một mái ấm kiên cố giữa miền sơn cước rộng lớn nhưng khắc nghiệt này. Phong trào diễn ra đồng loạt tại 17 xã, thị trấn trên địa bàn huyện với sự tham gia của nhiều lực lượng như hội phụ nữ, đoàn thanh niên, công an, dân quân... Trong suốt quá trình triển khai, Ban Chỉ đạo cấp huyện sẽ trực tiếp xuống cơ sở ít nhất năm lần để kiểm tra, chỉ đạo và động viên người dân. Chiến dịch được chia thành hai giai đoạn: Từ 1/3 đến 15/4 hoàn thành 50% số nhà, giai đoạn còn lại từ 16/4 đến 1/6 sẽ hoàn tất.
Chương trình này không chỉ là hoạt động an sinh xã hội mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết của người dân và chính quyền địa phương. Từ những ngôi nhà mới mọc lên giữa núi rừng, niềm tin về một cuộc sống tốt đẹp hơn đang dần được thắp sáng. Tuy nhiên, chiến dịch cũng phản ánh thực trạng khó khăn kéo dài của Tương Dương – một trong những huyện nghèo nhất Việt Nam, dù sở hữu nhiều tiềm năng tự nhiên đáng kinh ngạc.
Nằm ở phía Tây tỉnh Nghệ An, huyện Tương Dương có diện tích lên đến 2.811 km², lớn hơn cả ba tỉnh Bắc Ninh, Hà Nam và Hưng Yên cộng lại. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, huyện này còn rộng hơn 20 tỉnh, thành phố khác trong cả nước, trong đó có TP.HCM, Đà Nẵng hay Bình Dương. Với địa hình phần lớn là núi rừng, nơi đây không chỉ là huyện rộng nhất Việt Nam mà còn là vùng lõi của khu dự trữ sinh quyển lớn nhất Đông Nam Á. Tương Dương sở hữu những cánh rừng nguyên sinh hàng nghìn năm tuổi, hệ thống sông, suối phong phú và đặc biệt là rừng săng lẻ tại xã Tam Đình – một trong những khu rừng săng lẻ đẹp nhất Đông Dương.
Dù thiên nhiên ưu đãi, Tương Dương vẫn chưa thể bứt phá trong phát triển kinh tế. Tỷ lệ hộ nghèo tính đến cuối năm 2024 vẫn ở mức 25,3%, cao gấp sáu lần mức trung bình của tỉnh Nghệ An. Địa hình bị chia cắt bởi ba con sông lớn là sông Nậm Nơn, Nậm Mộ và sông Cả khiến giao thông đi lại vô cùng khó khăn. Nhiều xã vẫn trong tình trạng bị cô lập, điển hình như xã Hữu Khuông – nơi muốn vào được trung tâm huyện, người dân phải mất hơn ba tiếng di chuyển bằng cả đường bộ và đường thủy xuyên lòng hồ thủy điện Bản Vẽ.
Ngoài yếu tố địa lý, dân số thưa thớt cũng là một trong những rào cản lớn đối với sự phát triển của địa phương. Toàn huyện chỉ có hơn 83.000 người, trong đó 90% là đồng bào dân tộc thiểu số như Thái, Khơ Mú, Mông, Ơ Đu, Tày Poọng… Hai dân tộc Ơ Đu và Tày Poọng là những nhóm dân tộc ít người nhất Việt Nam, với số lượng dân cư chỉ vài trăm người. Đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, trình độ văn hóa chưa đồng đều, khả năng tiếp cận công nghệ và áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn hạn chế.
Công trình thủy điện Bản Vẽ tọa lạc tại bản Vẽ, xã Yên Na, huyện Tương Dương, là thủy điện lớn nhất khu vực Bắc Trung Bộ, cung cấp điện năng cho khu vực và tạo nên cảnh quan hài hòa giữa trời, núi và nước. Ảnh: Seho
Là một huyện biên giới xa trung tâm tỉnh, Tương Dương cũng gặp nhiều trở ngại trong việc thu hút các doanh nghiệp đầu tư. Hạ tầng chưa phát triển đồng bộ, giao thông khó khăn khiến chi phí vận chuyển hàng hóa cao, làm giảm sức hút của địa phương trong mắt các nhà đầu tư. Dù sở hữu nguồn tài nguyên rừng dồi dào, song việc khai thác và bảo vệ rừng vẫn cần sự cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo phát triển bền vững.
Tuy nhiên, không phải không có cơ hội để huyện này vươn lên. Với lợi thế thiên nhiên hùng vĩ, Tương Dương có thể phát triển mạnh mẽ du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng nếu có sự đầu tư đúng hướng. Những cánh rừng nguyên sinh, hệ thống sông suối phong phú, cùng bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc chính là những “mỏ vàng” chưa được khai thác đúng mức. Các mô hình homestay, trải nghiệm văn hóa bản địa hay du lịch trekking có thể giúp huyện thu hút du khách và cải thiện sinh kế cho người dân.
Bên cạnh du lịch, huyện còn có tiềm năng phát triển nông – lâm nghiệp bền vững, kết hợp với chăn nuôi quy mô lớn. Nhiều đặc sản địa phương như lâm sản, dược liệu quý hoàn toàn có thể được xây dựng thành thương hiệu riêng để nâng cao giá trị kinh tế. Ngoài ra, Tương Dương cũng có thể tận dụng thế mạnh về thủy điện để phát triển năng lượng tái tạo, góp phần tạo ra nguồn thu ổn định trong tương lai.
Dù vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng nếu biết tận dụng tiềm năng sẵn có và có sự đầu tư hợp lý, Tương Dương hoàn toàn có thể vươn mình khỏi danh sách các huyện nghèo nhất nước. Chiến dịch “90 ngày đêm” hôm nay không chỉ mang lại những ngôi nhà mới, mà còn thể hiện quyết tâm thay đổi của chính quyền và người dân nơi đây. Tương Dương không chỉ là huyện rộng nhất Việt Nam, mà có thể trở thành một vùng đất đầy triển vọng, nếu có sự chung tay từ chính sách phát triển bền vững, doanh nghiệp và cả cộng đồng.
