Diễn đàn là dịp để các chuyên gia trong ngành cùng với các doanh nghiệp, nhà đầu tư trao đổi, thảo luận, định hướng hiện thực hoá phát triển điện khí LNG tại Việt Nam; đồng thời, đưa ra các khuyến nghị nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát sinh, góp phần thúc đẩy điện khí LNG theo đúng Quy hoạch Điện VIII đã đề ra.
Tham dự diễn đàn, có ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); TS Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam; ông Lã Hồng Kỳ - Văn phòng Ban Chỉ đạo Dự án điện Quốc gia; ông Nguyễn Linh Anh - Phó Tổng Biên tập phụ trách Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp; cùng đại diện các ban, ngành Trung ương và địa phương, các chuyên gia kinh tế, doanh nghiệp; các nhà báo/phóng viên của nhiều cơ quan báo chí Trung ương và Hà Nội.
Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu chuyển đổi 18 GW điện than vào năm 2030 thay thế bằng 14 GW điện khí LNG và 12-15 GW nguồn năng lượng tái tạo. Như vậy, đến năm 2030 sẽ phát triển 23.900 MW điện khí, tương đương tỷ trọng hơn 14,9% cơ cấu nguồn điện. Nhu cầu nhập khẩu LNG sẽ tăng lên, đạt khoảng 14-18 tỉ m3 vào năm 2030 và khoảng 13-16 tỉ m3 vào năm 2045.
Phát triển điện khí LNG góp phần bảo đảm cung cấp điện ổn định cho hệ thống, giảm thiểu phát thải khí nhà kính tác động đến môi trường; là nguồn dự phòng khi tỷ trọng của các nguồn điện năng lượng tái tạo tăng cao trong cơ cấu nguồn, không gặp tình trạng gián đoạn và phụ thuộc vào thiên nhiên như điện gió hay điện mặt trời. Nhiệt điện khí LNG cũng là giải pháp hạn chế phụ thuộc vào các nhà máy nhiệt điện than vốn chiếm tỷ lệ khả cao trong hệ thống hiện nay; đặc biệt, giúp ngành điện phát triển xanh hơn, góp phần thực hiện cam kết mạnh mẽ tại Hội nghị COP26 về phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Phát biểu tại diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI nhận định: “Việt Nam có nhiều cơ hội, thuận lợi để phát triển điện khí LNG. Đây là lĩnh vực thu hút sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp và các nhà đầu tư, góp phần thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh". Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng cũng nhấn mạnh tới những khó khăn, vướng mắc đang gặp phải, cụ thể: Việt Nam phải nhập khẩu hoàn toàn loại nhiên liệu này, giá nhiên liệu khí hóa lỏng chiếm tới 70-80% giá thành điện năng sản xuất nhưng lại biến động thất thường. Thách thức đặt ra là cần xây dựng cơ chế giá phù hợp, vừa thích nghi với những thay đổi giá nhiên liệu vừa bảo đảm không tác động quá lớn tới giá bán lẻ điện...
Tại diễn đàn, PGS.TS Ngô Trí Long chuyên gia kinh tế cho biết, phát triển điện khí LNG được xác định là giải pháp “xanh” trong chuyển dịch năng lượng bền vững tại nước ta. Tuy nhiên, khuôn khổ pháp lý cho các dự án LNG cho điện ở Việt Nam vẫn chưa được xây dựng hoàn chỉnh.
Việc nhập khẩu LNG phải theo các thông lệ mua bán LNG quốc tế. Trong khi Việt Nam hiện chưa có bộ tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến thiết kế, xây dựng và vận hành các cơ sở hạ tầng phục vụ nhập khẩu. Cơ chế giá điện sử dụng nhiên liệu LNG chưa có quy định đầy đủ. Vấn đề kho chứa cũng là thách thức lớn. Hiện nay, nước ta mới chỉ có duy nhất một kho được xây dựng đưa vào vận hành tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Ngoài ra, còn nhiều kho chứa LNG đang trong giai đoạn lập kế hoạch trên toàn quốc.
PGS.TS Ngô Trí Long chia sẻ, trên thế giới có khoảng 120 quốc gia và lãnh thổ đã phát triển ngành công nghiệp khí và thị trường khí. Thị trường khí của mỗi nước đều có đặc điểm riêng tùy thuộc vào điều kiện địa lý - tự nhiên, nguồn tài nguyên dầu khí và các loại khoáng sản khác, thành tựu khoa học công nghệ, hệ thống kinh tế - chính trị - xã hội, quan điểm và mục tiêu phát triển trong từng thời kỳ.
Trong những năm qua, hầu hết các nước trên thế giới đều hướng tới phát triển thị trường khí cạnh tranh để đạt đa mục tiêu về phát triển kinh tế quốc gia bền vững, tăng trưởng xanh; an ninh năng lượng, an toàn cung cấp khí và giá khí hợp lý, duy trì tăng trưởng bền vững nhu cầu sử dụng và đầu tư cho cơ sở hạ tầng.
Tại Việt Nam, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhiệt điện khí theo quy hoạch điện VIII, cần thúc đẩy sự phát triển thị trường khí LNG cạnh tranh, hiệu quả cũng như mở rộng và phát triển thị trường tiêu thụ điện khí LNG theo sát với mục tiêu cung cấp khí điện LNG trong Quy hoạch Điện VIII. Đồng thời, Chính phủ cần sớm phê duyệt các Kế hoạch thực hiện các quy hoạch trên để làm cơ sở cho việc triển khai các dự án năng lượng.
Xuyên suốt Diễn đàn, các chuyên gia trong ngành cũng như các doanh nghiệp, nhà đầu tư, các đại biểu, khách mời cũng nêu ý kiến và giải pháp tháo gỡ những nút thắt, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển điện khí LNG theo Quy hoạch Điện VIII.
Theo đó, cần mở rộng và phát triển thị trường tiêu thụ điện khí LNG theo sát với mục tiêu cung cấp điện khí LNG trong Quy hoạch Điện VIII. Đó là xây dựng tập trung, đồng bộ các khu công nghiệp/nhà máy có quy mô tiêu thụ điện đủ lớn cùng với việc triển khai các dự án kho cảng và nhà máy điện khí LNG. Thêm vào đó, cần làm rõ các chính sách kích cầu về điện, kích thích sản xuất và tiêu dùng song song với khuyến khích tiết kiệm điện.
Bên cạnh đó, cần sớm sửa đổi các bộ luật liên quan, như: Luật Điện lực, Luật Bảo vệ môi trường, Luật thuế,... Trước tiên và quan trọng nhất, đó là cần phải chấp nhận chuỗi kinh doanh khí điện LNG hoạt động theo cơ chế thị trường và các cơ quan quản lý nhà nước sẽ thực hiện việc giám sát, hậu kiểm mọi quá trình hoạt động của chuỗi.
Tiếp đó, cho phép các nhà máy điện khí được quyền đàm phán bán điện cạnh tranh với đối tác... Đồng thời, tăng cường mở rộng hợp tác quốc tế sẽ giúp có cơ hội để xây dựng và hoàn thiện cơ chế chính sách năng lượng nói chung và điện khí LNG nói riêng; xây dựng và hoàn thiện mô hình quản trị đầu tư xây dựng, vận hành, khai thác, sử dụng hiệu quả tối ưu điện khí LNG; lựa chọn được các nhà đầu tư có tiềm lực về công nghệ, tài chính và kinh nghiệm triển khai.
Phát biểu tổng kết Diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI - cho biết: Ban Tổ chức đã nhận được nhiều kiến nghị, những giải pháp gỡ “nút thắt” để góp phần thiện thực hoá mục tiêu phát triển điện khí LNG theo Quy hoạch điện VIII. Ngay sau Diễn đàn, Ban Tổ chức sẽ tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của các chuyên gia, nhà đầu tư gửi tới các cơ quan có thẩm quyền để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh, góp phần thúc đẩy điện khí LNG theo đúng Quy hoạch điện VIII đã đề ra.
