Tham dự cuộc họp có các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy gồm: Phạm Văn Lập, Chủ tịch HĐND thành phố; Đào Trọng Đức, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố; Phạm Văn Thép, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy; Lê Trung Kiên, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng; Thiếu tướng Vũ Thanh Chương, Giám đốc Công an thành phố; Đại tá Bùi Xuân Thắng, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự thành phố và đồng chí Nguyễn Đức Thọ, Phó Chủ tịch UBND thành phố; đại diện lãnh đạo các Sở, ban, ngành, lãnh đạo các địa phương dự án đi qua và thành các viên trong Ban Chỉ đạo.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Thọ và đại diện Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) và các Sở, ngành, địa phương báo cáo tiến độ thực hiện các công việc liên quan công tác giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư. Đến thời điểm hiện tại, các địa phương hoàn thành xác định, tổ chức cắm mốc giới dự kiến phạm vi dự án; hoàn thành việc lập bản đồ địa chính và đang thống nhất với Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) để hoàn thiện, phê duyệt bản đồ địa chính.
Đại diện lãnh đạo các Sở, ngành, quận, huyện đề nghị chủ đầu tư dự án sớm phê duyệt, công khai hướng tuyến chính thức; đẩy nhanh việc xây dựng khu tái định cư; nghiên cứu phương án nâng cấp Trạm tác nghiệp kỹ thuật Quốc Tuấn và ga Nam Đình Vũ thành ga hành khách tạo thuận lợi việc di chuyển của hành khách khi dự án đưa vào khai thác.
Theo đó, qua đi kiểm tra thực tế công tác giải phóng mặt bằng thực hiện dự án tại khu vực Đình Vũ, quận Hải An, nghe báo cáo và ý kiến của các đại biểu dự họp, đồng chí Bí thư Thành ủy TP. Hải Phòng Lê Tiến Châu đánh giá cao tinh thần chủ động, tích cực vào cuộc của các Sở, ngành, địa phương trong triển khai các nhiệm vụ, công việc liên quan đến dự án. Theo đó, Bí thư Thành ủy TP. Hải Phòng Lê Tiến Châu nhấn mạnh, Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là dự án trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa chiến lược trong phát triển kết nối giao thông. Đặc biệt, dự án sẽ tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hải Phòng. Để góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, thành phố thống nhất chủ trương đóng góp kinh phí từ nguồn ngân sách thành phố để thực hiện dự án đoạn qua địa bàn thành phố với tổng số tiền khoảng 11.000 tỷ đồng.
Là dự án có khối lượng công việc rất lớn, thời gian gấp rút, yêu cầu cao về chất lượng, do vậy, đồng chí Bí thư Thành ủy TP. Hải Phòng chỉ đạo các Sở, ban, ngành, địa phương liên quan phát huy tinh thần trách nhiệm, tập trung cao thực hiện tốt các yêu cầu, nhiệm vụ trong thời gian tới. Qua nghiên cứu và khảo sát thực tế, thành phố Hải Phòng thống nhất phương án hướng tuyến của tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua thành phố như trong nghiên cứu khả thi. Tuy nhiên, thành phố đề nghị Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) bổ sung đầu tư tuyến đường dùng chung tại khu vực Đình Vũ, sau đó bàn giao để thành phố duy tu, bảo dưỡng, tạo thuận lợi trong lưu thông, hoạt động của doanh nghiệp tại đây. Đặc biệt, nghiên cứu phương án nâng cấp Trạm tác nghiệp kỹ thuật Quốc Tuấn và ga Nam Đình Vũ thành ga hành khách. Khẩn trương thống nhất, bàn giao hướng tuyến chính thức dự án giúp địa phương có căn cứ xác định chính xác ranh giới giải phóng mặt bằng và triển khai các công việc tiếp theo. Đồng chí đề nghị Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) tăng cường phối hợp thành phố để kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng tháo gỡ nhanh vướng mắc, bất cập phát sinh trong thực tế.
Đặc biệt, để bảo đảm tiến độ dự án, đồng chí Bí thư Thành ủy TP. Hải Phòng, Trưởng Ban Chỉ đạo đề nghị UBND thành phố sớm tổ chức hội nghị đối thoại với doanh nghiệp tại khu vực Đình Vũ tạo sự đồng thuận, thống nhất trong triển khai dự án; chỉ đạo Ban Quản lý dự án các công trình giao thông và nông nghiệp Hải Phòng sớm khởi công xây dựng khu tái định cư phục vụ công tác giải phóng mặt bằng. Các khu tái định cư cần được xây dựng vị trí thuận lợi, hạ tầng hoàn thiện, bảo đảm thuận tiện trong sinh hoạt của người dân. Công an thành phố, Bộ Chỉ huy quân sự thành phố tăng cường nắm tình địa bàn, chủ động phương án bảo đảm an ninh trật tự, trật tự an toàn xã hội trong quá trình triển khai dự án; Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương thống nhất, hoàn thành bản đồ địa chính dự án; Sở Tài chính tính toán, bố trí đủ kinh phí để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng. Với địa phương có dự án đi qua cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để nhân dân hiểu rõ về ý nghĩa, tầm quan trọng của dự án, tạo sự đồng thuận cao, chấp hành nghiêm quy định, không để xảy ra tình trạng xây dựng trái phép, trục lợi chính sách liên quan bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
Trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực hội nhập kinh tế quốc tế và thúc đẩy kết nối khu vực, việc đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng không chỉ là một dự án giao thông đơn thuần, mà còn mang ý nghĩa chiến lược, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh và tăng cường liên kết vùng.
Kết nối chiến lược giữa ba vùng kinh tế trọng điểm
Tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng là một phần quan trọng trong hành lang kinh tế Côn Minh – Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh, nối liền Trung Quốc với cảng biển quốc tế Hải Phòng. Việc đầu tư nâng cấp hoặc xây dựng mới tuyến đường sắt này sẽ góp phần hoàn thiện hạ tầng logistics liên vùng, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa từ nội địa Trung Quốc qua Việt Nam và ra thế giới, cũng như từ vùng Tây Bắc Việt Nam về các khu công nghiệp, cảng biển miền Bắc.
Điều này không chỉ góp phần tăng cường kim ngạch xuất nhập khẩu, mà còn thu hút dòng vốn FDI vào các khu vực trọng điểm nhờ sự cải thiện rõ rệt về năng lực vận chuyển.
Thúc đẩy phát triển kinh tế vùng Tây Bắc và vùng duyên hải Bắc Bộ
Lào Cai là cửa ngõ giao thương quan trọng với Trung Quốc, nhưng lâu nay vẫn là điểm nghẽn trong chuỗi logistics do hạn chế về hạ tầng vận tải. Việc hình thành tuyến đường sắt hiện đại, tốc độ cao sẽ mở ra cơ hội lớn cho các địa phương như Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ… khai thác tốt tiềm năng du lịch, khoáng sản, nông – lâm nghiệp.
Về phía Hải Phòng và vùng duyên hải Bắc Bộ, tuyến đường sắt này giúp tăng công suất khai thác của hệ thống cảng biển, giảm áp lực cho hệ thống đường bộ, đồng thời tạo điều kiện phân phối hàng hóa hiệu quả hơn đến các trung tâm công nghiệp, dịch vụ lớn của miền Bắc.
Tối ưu hóa chi phí logistics và bảo vệ môi trường
Theo đánh giá của các chuyên gia giao thông, vận tải đường sắt có chi phí thấp hơn và ít phát thải khí nhà kính hơn so với vận tải đường bộ. Việc đưa vào vận hành tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn, tốc độ cao trên hành lang này sẽ giúp giảm chi phí logistics trung bình, nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.
Bên cạnh đó, việc giảm lưu lượng xe container trên các tuyến quốc lộ 70, 2, 5… sẽ góp phần giảm ùn tắc, tai nạn giao thông và bảo vệ môi trường – một yêu cầu cấp bách trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.
Góp phần bảo đảm quốc phòng – an ninh và tăng cường liên kết vùng
Không chỉ có ý nghĩa kinh tế, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng còn mang ý nghĩa chiến lược trong bảo đảm quốc phòng - an ninh. Tuyến này có khả năng phục vụ vận chuyển binh lực, trang thiết bị nhanh chóng khi cần thiết, đồng thời tăng cường khả năng kết nối giữa các vùng biên giới, trung tâm chính trị và khu vực cảng biển trọng yếu.
Đặc biệt, tuyến đường này còn góp phần vào chiến lược phát triển hạ tầng đồng bộ, kết nối hiệu quả giữa vùng miền núi, trung du và đồng bằng Bắc Bộ – yếu tố then chốt để phát triển kinh tế bền vững và giảm khoảng cách giàu nghèo giữa các vùng miền.
Có thể nói, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, một trong những tuyến vận tải huyết mạch theo trục kinh tế Đông -Tây, đang được xem là dự án có vai trò chiến lược về kinh tế, tài chính và địa chính trị. Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh phát triển hạ tầng và hội nhập quốc tế, việc đầu tư xây dựng tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn này được kỳ vọng sẽ tạo ra bước ngoặt về năng lực vận tải, giảm chi phí logistics và tăng cường kết nối khu vực.
Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng không chỉ là một công trình giao thông, mà còn là đòn bẩy chiến lược để nâng tầm năng lực vận tải, thúc đẩy phát triển kinh tế vùng và tăng cường hội nhập quốc tế. Đây là một quyết sách cần được ưu tiên trong quy hoạch tổng thể phát triển kết cấu hạ tầng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045.
