Làm lồng chim xưa và nay
Từ nhiều năm nay, nghề làm lồng chim ở Canh Hoạch đã trở thành lừng danh khắp trong Nam ngoài Bắc. Song, để có được sự tin cẩn của người say mê chơi chim cảnh, người dân làm nghề ở Canh Hoạch luôn đặt chất lượng, tính thẩm mỹ của lồng chim lên hàng đầu. Lồng chim hiện tại so với hơn chục năm trước thì chất liệu và cách làm đã khác nhau khá nhiều.
trước hết, đế lồng chim được làm bằng gỗ, thân làm bằng trúc mua từ Bắc Kạn, Tuyên Quang. Đây là một trong những nét khác biệt bởi lồng chim làm bằng trúc thường nhẵn và bóng hơn dùng tre. Anh Trần Văn Lập, người thôn Canh Hoạch cho biết: “Nhiều chi tiết của lồng chim thường phải uốn, nắn nên trúc được cắt khúc nhỏ. Để bảo đảm độ dẻo cần thiết khi uốn, chúng tôi phải luộc trúc trong nước sôi vài giờ đồng hồ. Các khớp nối của đai, đế đều được gắn keo nên rất chắc chắn và nhẵn”. Mặt khác, theo những người thợ của làng nghề, lồng chim đẹp còn là khoảng cách của nan phải đều nhau. Điều này đã được nghệ nhân ở Canh Hoạch giải quyết rất tốt khi dùng máy để khoan lỗ vanh. Riêng với nan trúc, sau khi được vót cẩn thận bằng tay, chúng còn được cho vào lỗ sắt rút đi rút lại cho nhẵn và bóng hơn.
Sống bằng nghề truyền thống
Do đã có thương hiệu nên người dân làm nghề không phải tìm đầu ra cho sản phẩm, vì sờ soạng lồng chim đều được nhà buôn đến đặt hàng. Hàng làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó, “tiền trao, cháo múc” nên người dân làm nghề có thể bảo đảm nguồn thu nhập ổn định phục vụ cuộc sống. Với hàng trăm hộ dân làm lồng chim, mỗi ngày có đến vài trăm chiếc lồng được mang đi tiêu thụ trong cả nước. Song thị trường lớn nhất hiện vẫn là Hà Nội, các tỉnh phụ cận và thành thị Hồ Chí Minh.
Để hoàn thành một chiếc lồng chim thường nhật, người thợ làm trong gần một ngày, lồng lớn tốn thời gian hơn. Riêng các loại lồng đặt, chi tiết trổ tinh xảo thì mất vài ngày. Chị Bùi Thị Lựu ở xóm Trung Hòa cho biết: “Với những lồng chim cầu kỳ, đòi hỏi tay nghề người thợ phải cao. thời gian hoàn tất một chiếc lồng chim cũng mất vài ngày. Giá cả có nhiều loại, cái rẻ cũng trăm ngàn đồng, song cũng có những lồng chim giá trị vài chục triệu đồng”. Hằng ngày, có không ít người chơi chim khó tính, họ đến tận Canh Hoạch để đặt lồng chim theo ý muốn. Đặc điểm của những loại lồng này thường cao hàng mét, nhiều họa tiết đòi hỏi chạm khắc tinh xảo, tỉa tót, tường tận kỹ lưỡng đến từng chi tiết.
Đến Canh Hoạch, bất kỳ ngày nào trong năm cũng luôn thấy cảnh tấp nập người mua kẻ bán. Tiếng máy chạy khoan lỗ chân vanh, cắt đế, tiếng vót nan… nghe như tiếng sáo chiều. Nguồn tiêu thụ đều đặn, số hộ được các doanh gia đến đặt hàng với số lượng hàng trăm chiếc cũng không ít. Từ đầu ra của sản phẩm ổn định, mỗi tháng nguồn thu từ nghề làm lồng chim cũng được vài triệu đồng mỗi hộ. Thu nhập ổn định đã giúp cho cuộc sống của người dân ngày một cải thiện, nhà cửa xây dựng khang trang, tiện nghi.
Phát triển sản phẩm mới và mở hướng xuất khẩu
Củng cố và mở rộng thị trường tiêu thụ ở các tỉnh, tỉnh thành trong cả nước, người dân làng nghề đã tính đến chuyện tìm hướng xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài. Bên cạnh sản phẩm lồng chim truyền thống, giờ, nhiều hộ kinh doanh được các doanh nghiệp ở nội thành Hà Nội đặt hàng làm đèn lồng có trang trí hạt cườm. Đây là hướng đi mới khi thị trường mở mang, đòi hỏi người dân làng nghề đáp ứng không chỉ nhu cầu về lồng chim mà phải đa dạng hóa sản phẩm để phục vụ thị trường. Với kinh nghiệm và bí quyết làm lồng chim hàng chục năm qua, những sản phẩm đèn lồng của Canh Hoạch làm ra cũng đẹp và nức tiếng chẳng kém lồng chim. Trong khi giá trị kinh tế của đèn lồng cao hơn lồng chim. Và nguyên liệu hầu hết được các công ty đặt hàng mang về tận nơi để người dân gia công.
“Hữu xạ tự nhiên hương”, thương hiệu của làng nghề đã được tạo dựng và khẳng định, bạn hàng gần xa tìm đến mang theo những đơn hàng với hàng trăm chiếc, trị giá hàng chục triệu đồng. Chính điều đó đã minh chứng cho thương hiệu cũng như chất lượng của lồng chim Canh Hoạch.
