Nguy cơ tồn đọng vaccine do tiêm chậm
Về công tác phòng, chống dịch bệnh, Thứ trưởng phụ trách điều hành hoạt động của Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết trên thế giới, thời gian gần đây, biến thể Omicron đã ghi nhận chiếm chủ đạo với các nhánh phụ BA.2; BA.2.3, BA.2.3.2; trong khi biến thể phụ BA.5 đã ghi nhận ở nhiều quốc gia có nguy cơ xâm nhập vào nước ta và có thể dẫn đến sự gia tăng các ca mắc COVID-19 trong thời gian tới.
Tại Việt Nam, số mắc COVID-19 trong thời gian qua có xu hướng giảm mạnh nhưng số mắc mới được ghi nhận tăng nhẹ trở lại trong những ngày qua tại một số tỉnh, thành phố.
Bộ Y tế cho biết với diễn biến dịch bệnh COVID-19 trên thế giới có thể xảy ra 2 tình huống. Thứ nhất, chủng virus vẫn tiếp tục tiến hóa, tuy nhiên do cộng đồng đã có miễn dịch nên số trường hợp nặng và tử vong ở mức thấp, dịch không còn nghiêm trọng hoặc xuất hiện biến thể mới nhưng ít nghiêm trọng. Thứ hai, xuất hiện biến thể mới nguy hiểm hơn có khả năng làm giảm hiệu quả của vaccine hoặc miễn dịch, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên, dịch có nguy cơ bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế.
Do vậy, cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch, tiêm vaccine tăng cường, nhắc lại cho những nhóm có nguy cơ mắc bệnh và tiếp tục truyền thông để người dân luôn có ý thức phòng, chống dịch.
Đáng chú ý, tốc độ tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 còn chậm, nhất là tiêm mũi 3, mũi cho người trên 18 tuổi và tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi. Có tình trạng tồn đọng nhiều vaccine phòng COVID-19 tại Trung ương và các địa phương dẫn tới nguy cơ hết hạn phải hủy bỏ nếu không đẩy mạnh tiếp nhận vaccine và triển khai tiêm chủng trong thời gian tới.
Phải làm rõ tác dụng phụ của vaccine
Lãnh đạo TP. Hải Phòng, tỉnh Quảng Nam, tỉnh Khánh Hoà nêu một số nguyên nhân khiến tỷ lệ tiêm vaccine mũi 3 ở địa phương đạt thấp do thiếu thông tin rõ ràng về tác dụng phụ của vaccine, công tác truyền thông dịch bệnh thời gian qua giảm đi, mọi hoạt động đời sống, sản xuất, kinh doanh trở lại như bình thường, số ca nhiễm trên địa bàn rất ít, triệu chứng nhẹ, đa phần người dân tự điều trị khỏi; ở các địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, học sinh đã nghỉ hè nên việc vận động học sinh tiêm vaccine gặp khó khăn…
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Hạnh chia sẻ, tỷ lệ tiêm mũi 3 đối với người trên 18 tuổi khoảng 97%. Tỉnh đã tiến hành rà soát, lập danh sách các nhóm đối tượng cần tiêm mũi 4 theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Đối với nhóm trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi, tỉnh tiêm đạt tỷ lệ 50% và quyết tâm đến hết tháng 8/2022 hoàn thành 100%.
Để khắc phục những khó khăn như các tỉnh đã nêu, Quảng Ninh đã phân cấp rõ trách nhiệm, ở từng cấp cho chính quyền cơ sở, lực lượng công an, y tế. Bên cạnh công tác tuyên truyền, vận động thì Quảng Ninh tổ chức tiêm tuyệt đối an toàn, điểm tiêm càng xa thì càng phải tổ chức đầy đủ kíp cấp cứu để người dân yên tâm.
"Tiêm vaccine để chống dịch, vì vậy, phải tiêm cho đúng. Bộ Y tế phải có hướng dẫn hết sức chi tiết, mạch lạc, rõ ràng thì địa phương mới làm được", Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói và gợi mở các đại biểu thảo luận về các giải pháp tiêm mũi tăng cường (mũi 3, mũi 4) trước hết cho một số nhóm đối tượng như cán bộ, đảng viên, nhân viên y tế, giáo viên, người làm du lịch, công nhân khu công nghiệp…
Thông tin rõ hơn về những vấn đề liên quan đến tác dụng phụ của tiêm vaccine phòng COVID-19, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, đến nay Tổ chức Y tế thế giới và các quốc gia đều xác định vaccine là biện pháp hữu hiệu nhất để phòng, chống dịch COVID-19. Trên thế giới, nhiều nước đã tiêm vaccine phòng COVID-19 mũi 3, mũi 4 cho người dân. Hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ đã triển khai tiêm vaccine cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi và một số quốc gia đã tiêm cho trẻ dưới 5 tuổi.
"Hiện nay chưa có bất cứ bằng chứng khoa học nào khẳng định vaccine COVID-19 ảnh hưởng lâu dài tới sức khoẻ người dân. Trong khi hiệu lực của vaccine giảm tương đối nhanh, vì vậy, để duy trì hiệu quả bảo vệ, cần phải tiêm mũi 3, mũi 4 theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Tiêm vaccine phòng COVID-19 để bảo đảm yêu cầu của công tác phòng, chống dịch, vì vậy người dân cần đi tiêm đúng lịch, đủ liều", Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương trao đổi.
Gương mẫu trong thực hiện tiêm vaccine
Tại cuộc họp, các ý kiến thống nhất, dịch COVID-19 đã được kiểm soát nhưng vẫn chưa chấm dứt, do đó, cả nước tiếp tục thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ về "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19", đồng thời đẩy nhanh phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội.
Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, chậm nhất đến ngày 22/6, Bộ Y tế sẽ ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể việc tiêm vaccine mũi 4; cử lãnh đạo bộ, cục, vụ và các chuyên gia thông tin sâu hơn về những vấn đề liên quan đến tác dụng phụ của tiêm vaccine phòng COVID-19.
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cũng đề nghị các địa phương có văn bản chỉ đạo cụ thể việc tiêm vaccine mũi 3, mũi 4; ngành y tế xây dựng phương án tiêm cụ thể ở từng khu vực để chủ động rà soát, tổng hợp, thống kê, không bỏ sót danh sách người tiêm. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội phải vào cuộc vận động người dân tham gia tiêm chủng. Đặc biệt, sở y tế các địa phương phải tham mưu việc tiêm vaccine cho tất cả các đơn vị, cơ quan đóng trên địa bàn, quyết liệt thực hiện tiêm trong các doanh nghiệp, chợ, trung tâm thương mại, điểm du lịch, cơ sở lưu trú…
Nhấn mạnh một trong những giải pháp kiểm soát dịch bệnh trước đây và trong tương lai là bao phủ tiêm vaccine, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước trong việc mở rộng đối tượng tiêm mũi tăng cường (mũi 3, mũi 4), hạ thấp độ tuổi trẻ em được tiêm vaccine.
Nêu những khó khăn hiện nay trong việc tiêm vaccine mà Bộ Y tế, các địa phương cần tập trung khắc phục, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu, Bộ Y tế hệ thống lại tất cả các văn bản để hướng dẫn chi tiết việc tiêm vaccine mũi tăng cường cho các nhóm đối tượng khác nhau. Các địa phương thống nhất số lượng mũi tiêm với các nhóm đối tượng cụ thể; đồng thời, tăng cường tuyên truyền các thông tin, đặc biệt về các biến chủng virus mới có thể xuất hiện, làm rõ các tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine để vận động người dân đi tiêm an toàn trước mắt và lâu dài; đồng thời nhấn mạnh tinh thần gương mẫu trong thực hiện tiêm vaccine, có chế tài xử lý phù hợp.
Về biện pháp phòng, chống dịch V2K (vaccine, khẩu trang, khử khuẩn), Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế khẩn trương rà soát, nêu rõ những nơi bắt buộc thực hiện hoặc khuyến khích, vận động thực hiện.
Không để thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế
Trước tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế ở một số cơ sở y tế thời gian qua, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết, một số thuốc thuộc danh mục đấu thầu tập trung quốc gia, thuốc y học cổ truyền, thuốc điều trị sốt xuất huyết; các trang thiết bị y tế chuyên sâu như thiết bị phòng mổ, thiết bị chuyên ngành thần kinh, tim mạch, nội soi tai mũi họng, mắt, tiêu hóa, hô hấp, hồi sức tích cực, thiết bị chẩn đoán hình ảnh, thiết bị xét nghiệm chuyên sâu...; vật tư tiêu hao và hóa chất báo cáo thiếu chủ yếu là hóa chất xét nghiệm.
Để tháo gỡ một phần khó khăn, trong 6 tháng đầu năm 2022, Bộ Y tế đã cấp giấy đăng ký lưu hành cho 963 thuốc; công bố Danh mục 6.251 thuốc có giấy đăng ký lưu hành hết hiệu lực trước ngày 30/6/2022 và được kéo dài hiệu lực đến ngày 31/12/2022; cấp 738 giấy phép nhập khẩu sinh phẩm xét nghiệm trong phòng thí nghiệm; 21.762 giấy phép nhập khẩu trang thiết bị y tế và 22 số lưu hành trang thiết bị y tế phục vụ phòng, chống dịch COVID-19 trong trường hợp cấp bách. Hiện có khoảng 140.000 thông tin kê khai giá trang thiết bị y tế được công khai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế để các đơn vị tra cứu, làm cơ sở mua bán trang thiết bị y tế theo quy định.
Tuy nhiên, lãnh đạo một số địa phương cho hay tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế chủ yếu do lo ngại, sợ sai, sợ bị thanh tra, kiểm tra, bị động; phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như tình hình dịch bệnh, mô hình bệnh tật; chậm thầu so với dự kiến do tình trạng hết hạn số đăng ký của một số loại thuốc; một số khó khăn do chậm có kết quả đấu thầu tập trung quốc gia, đàm phán giá một số thuốc mua sắm tập trung quốc gia, dẫn tới các cơ sở phải thực hiện hình thức mua sắm tại cơ sở và không chủ động được thời gian, số lượng mua sắm.
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cam kết, sau khi nhận được phản ánh của các địa phương, cơ sở y tế về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai mua sắm, đấu thầu, Bộ Y tế sẽ phối hợp, làm việc với các bộ, ngành liên quan để phối hợp điều chỉnh, bổ sung, tháo gỡ.
Nhấn mạnh không được để thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu rõ, việc giải quyết những khó khăn trong mua sắm, đấu thầu không phải chỉ bằng mệnh lệnh hành chính mà phải được tháo gỡ bằng các biện pháp linh hoạt, cụ thể, nhất là hoạt động đấu thầu tập trung.
Trên cơ sở tập hợp mọi vướng mắc của địa phương trong mua sắm, đấu thầu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, Bộ Y tế khẩn trương làm việc với Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để có văn bản tháo gỡ ngay.
Bảo hiểm y tế Việt Nam nắm lại tình hình thanh toán cho những trường hợp bệnh nhân phải tự mua thuốc, vật tư y tế trong quá trình điều trị.
"Bộ Y tế tập trung tháo gỡ những vấn đề cụ thể, làm trách nhiệm vì công việc chung, vì người bệnh, không để thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế", Phó Thủ tướng yêu cầu.
