Hàng loạt trường đại học danh tiếng của Mỹ đang phải cắt giảm nhân sự và đối mặt với khủng hoảng tài chính sau khi bị chính quyền Tổng thống Donald Trump siết chặt tài trợ, với lý do không kiểm soát được các hoạt động bị cho là bài Do Thái và thiên vị chính trị trong khuôn viên trường.
Hơn 180 nhà nghiên cứu bị chấm dứt hợp đồng
Ngày 6/5, Đại học Columbia (Mỹ) xác nhận sẽ chấm dứt hợp đồng với gần 180 nhà nghiên cứu đang tham gia các dự án thuộc diện bị cắt tài trợ liên bang. Quyết định này được đưa ra sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump thông báo ngừng cấp ngân sách nghiên cứu cho trường, cáo buộc Columbia đã không ngăn chặn được các hoạt động mang tính bài Do Thái và phân biệt đối xử trong phạm vi trường quản lý.
Trong thư gửi cộng đồng nghiên cứu, quyền Hiệu trưởng Columbia thừa nhận đây là quyết định khó khăn, xuất phát từ áp lực ngân sách nghiêm trọng. Những nhân sự bị ảnh hưởng gồm cả người làm việc toàn phần và bán thời gian trong các chương trình từng được cấp ngân sách liên bang, chủ yếu trong lĩnh vực y tế và khoa học. Trường hiện đang quản lý quỹ tài trợ nghiên cứu trị giá hơn 5 tỷ USD, phần lớn đến từ các cơ quan liên bang.
Để đáp ứng các điều kiện khôi phục tài trợ, Columbia cam kết siết chặt quy trình kỷ luật, tuyển thêm nhân viên an ninh và bổ nhiệm viên chức giám sát các chương trình học liên quan đến Trung Đông.
Thu hẹp đào tạo sau đại học, đóng băng tuyển dụng
Không chỉ Columbia, nhiều đại học hàng đầu khác cũng bắt đầu cảm nhận rõ sức ép từ làn sóng cắt giảm tài trợ. Hồi tháng 3, Đại học Pennsylvania – ngôi trường danh giá thuộc nhóm Ivy League – đã yêu cầu các khoa trực thuộc Trường Nghệ thuật và Khoa học cắt giảm số lượng nghiên cứu sinh tiến sĩ mới tuyển. Điều này đồng nghĩa với việc trường phải rút lại cả thư mời nhập học đã gửi cho các ứng viên, theo xác nhận của bà Wendy Roth, một giáo sư tại đây.
Tại Đại học California, San Diego – một trung tâm đào tạo khoa học hàng đầu, chương trình tiến sĩ ngành khoa học sinh học thường tuyển 25 nghiên cứu sinh mỗi năm. Nhưng năm nay, số lượng này đã bị rút xuống chỉ còn 17. Theo giới chuyên gia, các chương trình đào tạo sau đại học phụ thuộc nặng nề vào nguồn tài trợ nghiên cứu, khiến chúng dễ bị cắt giảm khi ngân sách liên bang bị siết lại.
Không chỉ việc đào tạo và nghiên cứu bị ảnh hưởng, làn sóng thắt lưng buộc bụng còn lan rộng tới chính sách tuyển dụng. Tháng 2 vừa qua, Đại học Bang North Carolina thông báo tạm ngừng hầu hết các hoạt động tuyển dụng mới. Ngay sau đó, hàng loạt trường lớn khác như Đại học Stanford, Đại học Louisville cũng đưa ra quyết định tương tự.
Theo khảo sát của The New York Times, hàng chục trường đại học trên toàn nước Mỹ đã phát đi thông báo tạm dừng hoặc hạn chế tuyển dụng giảng viên, nhân viên. Việc thiếu hụt tài chính buộc các trường phải cơ cấu lại hoạt động, trong đó có cả việc trì hoãn hoặc cắt bỏ các kế hoạch mở rộng.
Cuộc khủng hoảng ngân sách chưa có dấu hiệu dừng lại
Đợt siết tài trợ lần này phản ánh chiến lược cứng rắn của chính quyền Trump với các tổ chức giáo dục bị cho là thiếu kiểm soát về tư tưởng và thiên lệch chính trị. Tuy nhiên, động thái này cũng làm dấy lên lo ngại về sự xói mòn của tự do học thuật và ảnh hưởng lâu dài đến năng lực nghiên cứu, đào tạo của nền giáo dục đại học Mỹ.
Trong khi các trường nỗ lực xoay xở, vận động hành lang để phục hồi ngân sách, nhiều nhà nghiên cứu và sinh viên sau đại học đang đối diện với tương lai bất định, giữa lúc nền khoa học Mỹ cần được bảo vệ hơn bao giờ hết trước những biến động toàn cầu.
