Không còn chỉ là những phát ngôn gây tranh cãi, Tổng thống Donald Trump ngày 16/4 chính thức “nổ đại bác” vào Đại học Harvard – cái tên lâu nay được xem là biểu tượng của giới tinh hoa học thuật Mỹ. Trên nền tảng Truth Social, ông Trump viết với giọng điệu gay gắt:
“Harvard là một trò đùa, chỉ giảng dạy về sự thù ghét và ngu ngốc. Họ không nên nhận bất kỳ khoản tài trợ liên bang nào nữa.”
“Harvard không còn được xem là nơi đào tạo tốt và không nên được coi là một trong những đại học tuyệt vời nhất thế giới.”
Tuyên bố trên không phải là sự bốc đồng nhất thời, mà là đỉnh điểm của chuỗi căng thẳng ngày càng leo thang giữa chính quyền và Harvard – khởi phát từ các cáo buộc về tư tưởng bài xích người Do Thái trong các hoạt động và diễn ngôn học thuật.
Nhóm Liên ngành Chống tư tưởng Bài xích Do Thái (JTFCAS) thuộc Bộ Giáo dục Mỹ đã đưa ra danh sách yêu cầu cải cách “siết chặt” với Harvard, bao gồm: Kiểm soát biểu tình trong khuôn viên trường; Cải tổ cơ cấu lãnh đạo; Thay đổi quy trình tuyển sinh; Xóa bỏ các chương trình đa dạng – công bằng – hòa nhập (DEI)
Tuy nhiên, Chủ tịch Đại học Harvard, ông Alan Garber, phản pháo rằng: “Đây là hành vi can thiệp chính trị chưa từng có, đe dọa quyền tự do học thuật và vi phạm Đạo luật Dân quyền. Không một chính phủ nào – dù là Cộng hòa hay Dân chủ – có quyền định đoạt nội dung giảng dạy hay cơ cấu tuyển sinh của một trường đại học.”
Lập tức, Nhà Trắng ra quyết định đóng băng khoản tài trợ 2,2 tỷ USD cho Harvard, đồng thời ông Trump tuyên bố có thể tước tư cách tổ chức giáo dục phi lợi nhuận của trường – một đòn giáng tài chính cực mạnh, trực tiếp nhắm vào động mạch sống của đại học này.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt ngày 15/4 nói Tổng thống Trump muốn Harvard xin lỗi sau khi đại học này từ chối yêu cầu giải quyết vấn đề "bài xích Do Thái".
Trong năm tài chính 2024, Harvard được cấp khoảng 686 triệu USD từ ngân sách liên bang, chủ yếu cho các chương trình nghiên cứu y học, khoa học và công nghệ tiên tiến. Tổng ngân sách phụ thuộc từ chính phủ lên tới 8,7 tỷ USD. Nếu mất nguồn hỗ trợ này, Harvard có thể phải đình chỉ hàng loạt đề tài nghiên cứu trọng điểm, đồng thời đối diện làn sóng rút vốn và uy tín học thuật sụt giảm nghiêm trọng.
