World Cup 2022 tại Qatar đang thu hút sự theo dõi của người hâm mộ toàn thế giới. Tuy nhiên, lợi dụng điều này, các hoạt động phạm pháp, nhất là đánh bạc và tổ chức đánh bạc trên không gian mạng dưới hình thức cá độ bóng đá trở nên nhiều hơn, tinh vi hơn.
Tạp chí Nhân lực Nhân tài Việt đã có cuộc trao đổi với Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng văn phòng tại Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật (Hà Nội) về vấn đề này.
PV: Thưa Luật sư! Người chơi cá độ, cá cược khi thắng thì muốn chơi tiếp, khi thua thì muốn gỡ. Cũng chính vì tâm lý đó nên trong mỗi mùa World Cup các tệ nạn, vụ việc đau lòng do cá cược bóng đá lại gia tăng. Đó là lý do luật pháp nước ta cấm cá cược bóng đá?
Luật sư Diệp Năng Bình: Tệ nạn xã hội là một trong những vấn đề nhức nhối trong đời sống xã hội ở nước ta hiện nay, trong quá trình phát triển của kinh tế, đời sống, văn hóa – xã hội thì tệ nạn xã hội ngày càng gia tăng cũng như các tệ nạn ngày càng đa dạng, xuất phát từ rất nhiều tầng lớp nhân dân và độ tuổi khác nhau. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến các tệ nạn xã hội, trong đó có thể có nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan, nguyên nhân mang tính tập quán, nguyên nhân mang tính lịch sử…Tệ nạn cờ bạc nói chung hay hành vi cá độ bóng đá nói riêng được xác định là một loại tệ nạn xã hội bao gồm các hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc, gá bạc nhằm lợi dụng các hình thức vui chơi giải trí để cá cược, sát phạt nhau bằng tiền hoặc vật chất.
Hiện nay tệ nạn cá độ bóng đá đang có những diễn biến hết sức phức tạp và có xu hướng gia tăng cả về số vụ việc cũng như tính chất nghiêm trọng, hình thức đánh bạc theo tính chất ngày càng tinh vi, thậm chí còn liên quan đến người nước ngoài và phạm vi hoạt động của tệ nạn vượt qua phạm vi lãnh thổ.
Tuy nhiên, về quan điểm chúng ta không phải là cấm cá cược bóng đá mà phải hiểu là trong khuôn khổ của pháp luật. Hay nói một cách khác là đánh bạc, cá cược hợp pháp. Đối với vấn đề cá cược bóng đá quốc tế, hiện nay đang bị vướng các quy định của pháp luật. Cụ thể Nghị định 06/2017/NĐ-CP cho phép người chơi đủ 21 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo quy định pháp luật được phép tham gia đặt cược bóng đá quốc tế và người chơi nếu không đủ điều kiện sẽ không được tham gia đặt cược. Tuy nhiên, theo Nghị định 06, phải đấu thầu để lựa chọn một doanh nghiệp đứng ra thực hiện kinh doanh cá cược bóng đá. Tuy nhiên, quy định này lại vướng Luật Đấu thầu, bởi trong Luật Đấu thầu không có hình thức đấu thầu để lựa chọn doanh nghiệp mà chỉ có đấu thầu dự án và đấu thầu gói thầu của dự án. Bộ Tài chính đã xin ý kiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tư pháp và hiện Thủ tướng Chính phủ đã giao sửa lại Nghị định 06 và Bộ Tài chính đang sửa Nghị định này, trình Chính phủ vào tháng 5 vừa qua.
PV: Cụ thể, luật pháp có những quy định xử phạt nào về hành vi cá độ bóng đá trái phép, thưa ông?
Luật sư Diệp Năng Bình: Như đã nói hành vi cá độ bóng đá được coi là hành vi đánh bạc và tổ chức đánh bạc. Tùy theo số lần, cách thức, số tiền, số người tham gia cùng mức độ vi phạm, tái phạm mà hình phạt sẽ khác nhau.
Cụ thể, với hành vi tham gia cá cược ở mức vi phạm hành chính thì tại điểm d, khoản 5, Điều 28, Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định mức xử phạt sẽ là 10 triệu đến 20 triệu đồng/lần cùng tịch thu tang vật, buộc người vi phạm nộp lại số tiền thu lợi từ hoạt động cá cược. Ngoài ra, người tham gia, tổ chức cá cược trên mạng cũng có thể bị xử lý theo Điều 322 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi năm 2017).
Theo đó, những người cá cược, tham gia cá cược có thể bị phạt tiền tới 300 triệu đồng cũng như tối đa 5 năm tù tùy theo số tiền, số lần vi phạm. Đặc biệt, nếu việc vi phạm có tính tổ chức, chuyên nghiệp, tái phạm thì có thể bị phạt tới 10 năm tù cùng một số hình phạt bổ sung (phạt tiền). Đây cũng là mức phạt cao nhất với các hành vi phạm tội về đánh bạc trái phép, trong đó có cá cược bóng đá.
PV: Dù đã có những quy định rõ ràng về mức xử phạt hành vi cá độ bóng đá nhưng tệ nạn này vẫn thường xuyên diễn ra với quy mô lớn. Vậy theo ông, nước ta có nên tăng mức xử phạt cá độ bóng đá?
Luật sư Diệp Năng Bình: Pháp luật là một trong những công cụ giúp Nhà nước quản lý xã hội, trong đó bao gồm cả việc khắc phục, hạn chế và ngăn chặn các tệ nạn xã hội diễn ra. Cụ thể bằng những quy phạm pháp luật, nhà làm luật quy định về những chế tài xử phạt đối với các tệ nạn xã hội bao gồm có xử lý vi phạm hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự mang tính chất răn đe. Tuy nhiên thì dù pháp luật có nghiêm minh như thế nào thì chúng ta cũng không thể nào ngăn chặn hết các hành vi tội phạm. Do lối suy nghĩ hiếu thắng, muốn khẳng định bản thân hay do nhu cầu muốn giàu nhanh bằng các hành vi phi pháp như ở tệ nạn đánh bạc, buôn bán ma túy hay sử dụng trái phép chất ma túy. Chính vì thế chúng ta nên tuyên truyền để mọi người ý thức hơn về vấn đề này.
PV: Trong phiên chất vấn tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào ngày 10/08 vừa qua, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) nêu quan điểm, đã đến lúc cho phép đặt cược đua ngựa, đua chó, bóng đá,... hợp pháp để quản lý các đối tượng mà họ muốn hoạt động, thay vì không cho mà họ vẫn chơi. Ý kiến của Luật sư như thế nào về quan điểm này?
Luật sư Diệp Năng Bình: Thật ra thì Nghị định 06/2017/NĐ-CP kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế có hiệu lực thi hành từ ngày 31 tháng 3 năm 2017 đã cho phép việc này. Tuy nhiên việc kinh doanh đặt cược là hoạt động kinh doanh có điều kiện, không khuyến khích phát triển, chịu sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền để đảm bảo tuân thủ đúng quy định tại Nghị định này và quy định của pháp luật có liên quan. Do đó, khi chúng ta xây dựng được các quy định của pháp luật và quản lý chặt chẽ thì sớm muộn mọi người cũng sẽ được chơi trong khuôn khổ.
PV: Đối với dân nghiền cá độ bóng đá, việc “kẻ khóc, người cười” trong mỗi trận đấu là điều tất yếu. Tuy nhiên, giữa việc cá độ thêm hưng phấn và hệ luỵ khôn lường, thậm chí trả giá bằng mạng sống đang là lằn gianh giới mong manh với những người bị cuốn theo trái bóng vô tri. Từ thực tế này, luật sư có khuyến cáo gì với người dân, nhất là trong mùa World Cup đang diễn ra sôi động?
Luật sư Diệp Năng Bình: Những ngày gần đây trên nhiều diễn đàn, trang mạng xã hội đang tràn ngập quảng cáo, mời gọi cá cược, đánh bạc trực tuyến. Nhiều nhà cái thậm chí còn phát trực tiếp những trận bóng đá hấp dẫn kèm theo bình luận viên để kêu gọi các cá nhân đăng ký, tham gia hình thức cá cược bất hợp pháp này. Cá nhân tôi cho rằng nhu cầu đặt cược đua ngựa, đua chó, cá cược bóng đá trong nhân dân là có thật. Tuy nhiên, mọi người không nên tham gia để đi đến những hậu quả xấu.
Xin cảm ơn ông!
