Theo dự thảo, Bộ đề xuất chính sách tuyển dụng người có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm hoặc có bằng tốt nghiệp cao đẳng chuyên ngành và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm để dạy một số môn học, bao gồm: Lịch sử và Địa lý, Khoa học tự nhiên, Công nghệ, Ngoại ngữ, Tin học, Nghệ thuật (Âm nhạc, Mỹ thuật) theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp Tiểu học và Trung học Cơ sở.
Các giáo viên này sau khi được tuyển dụng sẽ tham gia lộ trình nâng chuẩn trình độ theo quy định tại Nghị định số 71/2020/NĐ-CP của Chính phủ để đến năm 2030 bảo đảm trình độ chuẩn đào tạo theo Luật Giáo dục năm 2019.
Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu vấn đề bất cập hiện nay, đó là Luật Giáo dục năm 2019 quy định trình độ chuẩn được đào tạo của nhà giáo: “Có bằng cử nhân thuộc ngành đào tạo giáo viên trở lên đối với giáo viên Tiểu học, Trung học Cơ sở, Trung học Phổ thông. Trường hợp môn học còn thiếu thì phải có bằng cử nhân chuyên ngành phù hợp và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm”. Việc nâng chuẩn trình độ đào tạo theo quy định tại Luật Giáo dục 2019 là phù hợp với xu thế phát triển, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, là bước đột phá, đổi mới mạnh mẽ nhằm tạo hành lang pháp lý cho việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển tiếp, với yêu cầu triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cần phải bổ sung đủ số lượng giáo viên đứng lớp theo thực tế dự báo tăng dân số cơ học và thực hiện giảng dạy các môn học.
Bộ Giáo dục và Đào tạo dự báo đến năm học 2024-2025, cấp Tiểu học còn thiếu 6.621 giáo viên tin học, 5.780 giáo viên ngoại ngữ; cấp Trung học Cơ sở thiếu 11.598 giáo viên công nghệ, 2.366 giáo viên khoa học tự nhiên và 4.321 giáo viên môn nghệ thuật.
Trong thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Bộ Nội vụ chỉ đạo các địa phương rà soát, tổng hợp số liệu thừa, thiếu giáo viên và đề xuất Chính phủ bổ sung giáo viên mầm non, phổ thông theo lộ trình đến năm 2026. Theo đó, Bộ Chính trị đã giao bổ sung 65.980 biên chế giáo viên trong giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2026, riêng năm học 2022-2023 giao bổ sung 27.850 biên chế giáo viên mầm non, phổ thông công lập, năm học 2023-2024 giao bổ sung 27.860 biên chế.
Song, theo báo cáo của các tỉnh, thành phố, đến hết học kì I năm học 2022-2023, các địa phương chỉ tuyển dụng được 55,5% chỉ tiêu được giao.
Một nguyên nhân mà các địa phương chưa tuyển dụng hết số biên chế được giao là thiếu nguồn tuyển dụng. Nếu không kịp thời tuyển dụng số giáo viên này thì tiếp tục xảy ra tình trạng thừa, thiếu cục bộ giáo viên mầm non, phổ thông, gây khó khăn cho các cơ sở trong triển khai các nhiệm vụ giáo dục, ảnh hưởng đến cơ hội tiếp cận bình đẳng giáo dục của một bộ phận trẻ em, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng giáo dục và gây ra sự quá tải đối với giáo viên.
Hiện nay, sinh viên tốt nghiệp đại học sư phạm hoặc cử nhân đào tạo chuyên ngành các môn Tin học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật, Công nghệ có nhiều lựa chọn nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp, thường có xu hướng làm các công việc khác có thu nhập cao hơn. Do đó, việc tuyển dụng, hợp đồng những giáo viên các môn đặc thù có trình độ cử nhân theo quy định về chuẩn trình độ đào tạo rất khó khăn. Số lượng sinh viên đào tạo để dạy các môn học mới ở Chương trình giáo dục phổ thông 2018 còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc xây dựng Nghị quyết của Quốc hội cho phép tuyển dụng người có trình độ cao đẳng dạy một số môn học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 không làm phát sinh thêm biên chế, đảm bảo phù hợp với quy định của Nghị quyết số 19/NQ-TW về tinh giản biên chế do việc tuyển dụng sinh viên, giáo viên có trình độ cao đẳng được các địa phương triển khai tuyển dụng trong tổng số biên chế được giao theo quy định của Ban Tổ chức Trung ương.
Về cơ bản, sinh viên được đào tạo có trình độ cao đẳng các chuyên ngành này đã được trang bị kiến thức, kĩ năng, nghiệp vụ sư phạm. Bên cạnh đó, nhiều sinh viên sau khi tốt nghiệp đã tham gia hợp đồng giảng dạy ở các cơ sở giáo dục hoặc tham gia đào tạo, bồi dưỡng nâng trình độ chuẩn theo quy định. Nếu được tuyển dụng, những sinh viên này vẫn đảm bảo yêu cầu về chuyên môn, đủ kiến thức, kĩ năng để tham gia giảng dạy, giáo dục.
Dự kiến khi thực hiện chính sách này, các địa phương sẽ tuyển dụng được khoảng 10.000 giáo viên để dạy các môn học trong Chương trình giáo dục phổ thông mới.
