Tòa thị chính Jakarta những ngày cuối tháng 4 chứng kiến cảnh tượng chưa từng có: hàng ngàn người chen chúc xếp hàng nộp hồ sơ xin làm công nhân vệ sinh cho Cơ quan Bảo trì Cơ sở Vật chất Công cộng (PPSU). Từ những người lao động phổ thông đến cả cử nhân đại học, tất cả đều chung một mục tiêu – có được một công việc ổn định.
Theo số liệu từ chính quyền Jakarta, khoảng 7.000 người đã nộp đơn chỉ trong hai ngày đầu mở tuyển (từ 22/4), dù chỉ có khoảng 1.100 vị trí được phân bổ trong năm nay. Con số tiếp tục tăng thêm 1.000 hồ sơ chỉ sau một tuần.
Hình ảnh những người khoác lên mình bộ đồng phục cam rực rỡ - biểu tượng của “đội quân áo cam” – đã trở nên quen thuộc trên khắp các tuyến phố, công viên, kênh rạch của Jakarta. Công việc của họ tưởng chừng đơn giản: giữ gìn vệ sinh và bảo trì các dịch vụ công cộng. Yêu cầu đầu vào không cao, chỉ cần tốt nghiệp tiểu học, biết đọc, viết cơ bản và nằm trong độ tuổi từ 18 đến 58.
Khi cử nhân tranh suất với lao động phổ thông
Thế nhưng, sức hút của công việc này lại đặc biệt lớn đối với cả những người có bằng đại học. Câu chuyện của chị Atika Nurmalasari (37 tuổi, Đông Jakarta) là một ví dụ điển hình. Tốt nghiệp ngành Kinh tế tại Trường STIE Jakarta, chị vẫn sẵn sàng cùng chồng xếp hàng nộp đơn xin làm… công nhân vệ sinh.
“Vì lý do tài chính, chúng tôi không còn lựa chọn nào khác. Thời buổi này, khó có thể tìm được việc có thu nhập ổn định để lo cho con cái,” chị Atika chia sẻ. “Tôi từng làm văn phòng cho một công ty nội thất, nhưng hợp đồng hai năm vừa kết thúc. So với việc cũ, tôi nghĩ công việc này nhẹ nhàng hơn mà lương cũng tương đương.”
Hiện mức thu nhập cho công nhân PPSU tại Jakarta khoảng 5,3 triệu rupiah/tháng (tương đương 316 USD), kèm theo bảo hiểm y tế và trợ cấp nghỉ lễ. Những phúc lợi này trở nên vô cùng hấp dẫn trong bối cảnh nhiều người lao động ở các ngành nghề khác không có nổi hợp đồng dài hạn hay quyền lợi bảo hiểm.
Chairul Farhan, một chàng trai 20 tuổi ở Tanjung Priok, Bắc Jakarta, cũng quyết định từ bỏ công việc bán bánh để thử vận may vào đội quân áo cam với kỳ vọng có mức thu nhập ổn định hơn.
“Nếu trúng tuyển, tôi sẽ ký hợp đồng ba năm, có thể gia hạn nếu được đánh giá tốt,” Chairul nói. “Bây giờ tìm được việc làm rất khó.”
Tín hiệu báo động từ thị trường lao động
Theo ông Tadjuddin Noer Effendi – chuyên gia lao động thuộc Đại học Gadjah Mada (Yogyakarta), làn sóng người trẻ có bằng cấp đổ xô vào làm công nhân vệ sinh là hệ quả của tình trạng thất nghiệp và sa thải lao động tăng cao.
“Số lượng người thất nghiệp ngày càng nhiều. Khi chính quyền thành phố đưa ra một mức lương và phúc lợi ổn, kể cả người có bằng đại học cũng sẵn sàng ứng tuyển,” ông phân tích.
Số liệu từ Cơ quan Thống kê Indonesia (BPS) cho thấy, tính đến tháng 8/2024, Jakarta đứng thứ sáu toàn quốc về tỷ lệ thất nghiệp, tăng nhẹ so với năm trước. Riêng trong hai tháng đầu năm nay, Bộ Lao động ghi nhận 2.650 người lao động ở Jakarta bị sa thải, chỉ xếp sau hai tỉnh Riau và Trung Java.
“Thực trạng này buộc người lao động phải hạ thấp tiêu chí lựa chọn việc làm. Họ chấp nhận bất kỳ công việc nào có thể giúp trang trải cuộc sống,” ông Tadjuddin kết luận.
