Phiên toà do thẩm phán Trần Nam Hà làm chủ toạ, được dự kiến diễn ra trong 20 ngày. Hiện có hơn 70 luật sư bào chữa đăng ký tham gia phiên tòa; trong đó, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long có 4 luật sư bào chữa; cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) Chu Ngọc Anh có một luật sư bào chữa.
Để chuẩn bị cho phiên tòa này, Tòa còn triệu tập nhiều tổ chức, cá nhân có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Tất cả các bị can, bị cáo, bị án ở các tỉnh, thành phố trên cả nước có liên quan đến hành vi phạm tội của bị cáo Phan Quốc Việt - Chủ tịch Hội đồng Quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á và kit test Việt Á đều bị triệu tập đến tòa.
Trong vụ án này, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long bị đưa ra xét xử về “Nhận hối lộ”; Phan Quốc Việt bị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố hai tội danh “Đưa hối lộ” và “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.”
Cựu Bộ trưởng Bộ KHCN Chu Ngọc Anh và cựu Thứ trưởng Bộ KHCN Phạm Công Tạc bị cáo buộc cùng tội danh “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.”
34 bị cáo còn lại bị xét xử về các tội: “Vi phạm quy định về quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí,” “Đưa hối lộ,” “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”.
Theo cáo trạng, đầu năm 2020, khi COVID-19 bùng phát, Phan Quốc Việt biết chủ trương nghiên cứu sinh phẩm phục vụ phòng chống dịch nên xin cùng tham gia đề án. Ngay sau khi được chuyển giao quy trình nghiên cứu kit xét nghiệm, Phan Quốc Việt giao cấp dưới tiếp tục phát triển để sản xuất, rồi xin cấp phép lưu hành, kinh doanh thương mại.
Để được tham gia nghiên cứu, cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm, hiệp thương giá, Phan Quốc Việt bị cáo buộc đưa hối lộ 106 tỷ đồng, trong đó có 3 triệu USD và 4 tỷ đồng (tổng 82 tỷ đồng) chi cho 6 quan chức. Cụ thể, ông Nguyễn Thanh Long bị cáo buộc nhận 2,25 triệu USD (51 tỷ đồng), ông Hùng nhận 350.000 USD (8 tỷ đồng), ông Tuấn nhận 300.000 USD (6,9 tỷ đồng), ông Nguyễn Huỳnh nhận 54 tỷ đồng (trong đó đưa cho ông Nguyễn Thanh Long 50 tỷ đồng, hưởng lợi 4 tỷ đồng), ông Nam Liên nhận 100.000 USD (khoảng 2,3 tỷ đồng). Trong giai đoạn bán kit xét nghiệm, Phan Quốc Việt đưa hối lộ cho Giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến 27 tỷ đồng.
Riêng cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long và cựu thư ký Nguyễn Huỳnh bị cáo cuộc đã "can thiệp, chỉ đạo" giúp Công ty Việt Á được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành kit xét nghiệm, hiệp thương giá. Hai bị can này sau đó còn gợi ý, đề nghị Phan Quốc Việt đưa tiền. Chứng cứ của cơ quan điều tra cho thấy vào dịp gần Tết Nguyên đán 2021, ông Nguyễn Thanh Long chỉ đạo Nguyễn Huỳnh bảo Phan Quốc Việt đưa 1 triệu USD để "xử lý công việc". Lần thứ hai, Phan Quốc Việt đưa 1 triệu USD cũng do ông Nguyễn Thanh Long đề nghị. Còn thư ký Nguyễn Huỳnh trong một lần nói mua ôtô phải vay ngân hàng nên được Phan Quốc Việt chỉ đạo cấp dưới chuyển 2 tỷ đồng.
Ngoài ra, Phan Quốc Việt còn "cảm ơn" ông Nguyễn Văn Trịnh (cán bộ Văn phòng Chính phủ) 200.000 USD, ông Chu Ngọc Anh 200.000 USD, Phạm Công Tạc 50.000 USD. Cơ quan điều tra phân tích, khoản nhận trên là tiền "hưởng lợi" do lợi dụng chức vụ, quyền hạn. Các cán bộ trên được xác định "không có sự bàn bạc, gây khó khăn" để Việt phải đưa tiền nên không cấu thành hành vi đưa, nhận hối lộ.
Dự kiến, phiên tòa do Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội xét xử diễn ra trong 20 ngày./.
