Vua Tự Đức tên thật là Nguyễn Phúc Thì, tự là Hồng Nhậm (1829-1883), là con vua Thiệu Trị và Hoàng quý phi Phạm Thị Hằng (sau là Từ Dụ Thái hậu). Năm 1847, vua Thiệu Trị qua đời, Hồng Nhậm kế nhiệm vua cha, lên ngôi ở tuổi 19.
Vua Tự Đức nổi tiếng là người con hiếu thảo. Suốt 36 năm trên ngai vàng, cứ ngày lẻ vua ngự triều, ngày chẵn vào chầu cung thăm nom mẹ, không khi nào chểnh mảng. Cũng nhờ từ nhỏ được bà Từ Dụ nuôi nấng dạy bảo nên Tự Đức không bị vướng vào lối sống xa hoa buông thả như nhiều hoàng tử khác. Bà Từ Dụ cũng luôn ở bên con để bảo ban, khuyên nhủ về đạo lý làm vua, nhắc nhở con đề phòng kẻ xấu. Tình cảm của hai mẹ con được người đời ca ngợi.
Sử sách ghi lại, vua Tự Đức có 103 bà vợ nhưng không có người con ruột nào vì lúc nhỏ vua mắc bệnh đậu mùa, lại đau ốm liên miên nên sức khỏe không được tốt. Ông đành nhận ba người cháu ruột làm con nuôi là Ưng Chân, Ưng Kỷ và Ưng Đăng. 3 người con đó của ông sau này cũng được tôn lên làm vua, trong đó, Ưng Chân chính là vua Dục Đức; Ưng Kỷ là vua Đồng Khánh và Ưng Dăng chính là vua Kiến Phúc sau này.
Do không có con trai ruột, nên sinh thời, vua Tự Đức đã tự lập bia mộ cho mình. Lăng mộ của ông hiện được đặt tại tổ dân phố Thượng Ba, phường Thủy Xuân, quận Thuận Hóa, thành phố Huế.
