Chiều 22/9, tiếp tục phiên họp chuyên đề pháp luật, dưới sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến (lần 2) về dự án Luật Phòng thủ dân sự.
Dự án Luật Phòng thủ dân sự dự kiến sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ tư vào tháng 10 tới đây.
Tại phiên họp, Đại tướng Phan Văn Giang, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, trong những năm qua, công tác phòng thủ dân sự từng bước được hoàn thiện về thể chế và tổ chức thực hiện, cơ bản đáp ứng yêu cầu phòng, chống, ứng phó, khắc phục thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh, góp phần to lớn vào việc bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản của Nhân dân, tạo môi trường ổn định phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành chưa quy định rõ ràng các biện pháp ứng phó theo cấp độ thảm hoạ, sự cố dẫn đến khó khăn trong triển khai thực hiện.
Thực tiễn công tác phòng, chống, ứng phó, khắc phục thảm họa, sự cố, thời gian qua đã cho thấy cần phải có các biện pháp mang tính chuyển tiếp, trước khi xã hội chuyển sang tình trạng khẩn cấp. Các biện pháp chuyển tiếp này cần được luật hoá để có cơ sở pháp lý và được thực hiện thống nhất, đồng bộ. Hệ thống tổ chức chỉ đạo, chỉ huy ứng phó, khắc phục các dạng thảm họa, sự cố ở các cấp hiện nay còn tồn tại nhiều mô hình tổ chức khác nhau, thiếu đồng bộ, dẫn đến công tác chỉ đạo, chỉ huy hiệu quả chưa cao.
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nêu rõ, việc xây dựng Dự án Luật Phòng thủ dân sự là nhằm tạo khung pháp lý chung nhất cho việc phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh, phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh nhằm bảo vệ cao nhất tính mạng, sức khỏe, tài sản của Nhân dân, nâng cao hiệu quả pháp lý của hệ thống pháp luật về phòng thủ dân sự. Tăng cường các biện pháp phòng ngừa và bảo đảm tính chủ động trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ người dân, cơ quan, tổ chức, bảo vệ môi trường. Nâng cao năng lực về phòng thủ dân sự, góp phần làm giảm thiểu thiệt hại do thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh gây ra; đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước gắn với củng cố quốc phòng, an ninh và từng bước hội nhập quốc tế trong tình hình mới.
Nội dung Dự án Luật quy định chi tiết về nguyên tắc hoạt động phòng thủ dân sự; chính sách của Nhà nước về phòng thủ dân sự; đánh giá mức độ rủi ro về thảm hoạ, sự cố; khoa học và công nghệ trong phòng thủ dân sự; hợp tác quốc tế trong phòng thủ dân sự; các hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục các dạng thảm họa, sự cố; chiến lược quốc gia về phòng thủ dân sự; kế hoạch về phòng thủ dân sự; hệ thống công trình phòng thủ dân sự.
Về cơ quan chỉ đạo, chỉ huy, lực lượng phòng thủ dân sự, Dự án Luật quy định cơ quan chỉ đạo, chỉ huy phòng thủ dân sự là tổ chức phối hợp liên ngành về phòng thủ dân sự. Cơ quan chỉ đạo quốc gia phòng thủ dân sự được thành lập trên cơ sở hợp nhất Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai và Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn. Việc hợp nhất này cũng được thực hiện tương ứng với cơ quan chỉ huy phòng thủ dân sự ở cấp bộ, ngành Trung ương và các cấp địa phương. Dự thảo Luật giao “Chính phủ quy định cụ thể về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ của cơ quan chỉ đạo quốc gia phòng thủ dân sự; cơ quan chỉ huy phòng thủ dân sự cấp bộ, ngành; cơ quan chỉ huy phòng thủ dân sự địa phương”.
Ngoài ra, Dự án Luật cũng quy định nội dung, trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng thủ dân sự nói chung; trách nhiệm của các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức ở Trung ương, trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận; kiểm tra, thanh tra thực hiện nhiệm vụ phòng thủ dân sự; xử lý vi phạm pháp luật về phòng thủ dân sự.
Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới tán thành sự cần thiết ban hành Luật Phòng thủ dân sự.
“Việc xây dựng Luật Phòng thủ dân sự đã được Quốc hội quyết định. Ngày 30-8-2022, Bộ Chính trị cũng đã ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TW “Về phòng thủ dân sự đến năm 2030 và những năm tiếp theo” đã xác định mục tiêu cụ thể đến năm 2025 là: “Xây dựng Luật Phòng thủ dân sự”, Chủ nhiệm Lê Tấn Tới nói thêm.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Lê Tấn Tới cho biết, một số ý kiến cho rằng, cần phân biệt rõ phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng thủ dân sự với các quy định có liên quan đang được các luật chuyên ngành điều chỉnh để tránh chồng chéo, mâu thuẫn, khó áp dụng.
Chủ nhiệm Lê Tấn Tới cũng lưu ý, phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật rộng, liên quan đến hoạt động, chính sách, biện pháp phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh đã có tại nhiều luật chuyên ngành nên Luật Phòng thủ dân sự cần quy định những nguyên tắc, xác định những vấn đề chung, bao quát để thực hiện đồng bộ, hiệu quả hoạt động phòng thủ dân sự; nghiên cứu xác định đầy đủ những quy định khác nhau giữa dự thảo luật và các luật liên quan hoặc dẫn chiếu, đề xuất sửa đổi, bổ sung những nội dung cụ thể tại các luật khác.
Tại Phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tập trung cho ý kiến về các nội dung như phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, sự tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên, nguyên tắc hoạt động phòng thủ dân sự, các dạng thảm họa, sự cố và đánh giá mức độ rủi ro về thảm hoạ, sự cố, phân loại cấp độ phòng thủ dân sự và thẩm quyền ban bố, bãi bỏ cấp độ phòng thủ dân sự, trách nhiệm quản lý Nhà nước về phòng thủ dân sự…
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh yêu cầu dự thảo Luật này cần quy định chung nhất, quy định có tính đặc thù của lực lượng phòng thủ dân sự mà các luật khác chưa quy định; luật hóa những hoạt động thực tiễn thời gian qua nhưng chưa được quy định trong các điều luật khác; về áp dụng pháp luật, ưu tiên áp dụng pháp luật chuyên ngành.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cơ quan soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra, Ủy ban Pháp luật và các cơ quan liên quan tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhằm tiếp tục hoàn thiện hồ sơ, chỉnh lý dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4. Trong đó, cần làm rõ một số nội dung như: về hồ sơ dự án Luật, cần bổ sung đánh giá tác động đối với các chính sách và quy định cụ thể được bổ sung trong dự thảo mới, nhất là những nội dung về tổ chức, nguồn lực, kinh phí, ngân sách…; tiếp tục nghiên cứu, rà soát nhằm thể chế đầy đủ Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị, chuẩn hóa nguyên tắc phòng thủ dân sự, làm rõ phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật với các luật chuyên ngành; thống nhất nội dung dự thảo Luật với quy định về phòng thủ dân sự tại Điều 13 Luật Quốc phòng, tránh mâu thuẫn, chồng chéo với phạm vi điều chỉnh của các quy định pháp luật liên quan; làm rõ các quy định về thảm họa, các dạng thảm hoạ, đánh giá mức độ rủi ro thảm hoạ sự cố, các cấp độ ban bố phòng thủ dân sự và cấp có thẩm quyền ban bố phòng thủ dân sự để không chồng chéo với các luật khác, bảo đảm tính khả thi./.
