Mục đích của Kế hoạch được đặt ra nhằm nghiên cứu, đánh giá tổ chức đơn vị hành chính (ĐVHC) các cấp, đề xuất phương án quy hoạch tổng thể ĐVHC của quốc gia và của từng địa phương (đến ĐVHC cấp xã) phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch tổng thể quốc gia; bảo đảm các quy định của pháp luật về thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và sắp xếp ĐVHC; tổ chức hợp lý ĐVHC các cấp phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước; nâng cao tỷ lệ đô thị hóa; tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị; góp phần phát huy mọi nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân; bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự, an toàn xã hội, tăng cường hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước.
Đồng thời, Kế hoạch cũng xác định cụ thể các nội dung công việc, thời hạn, tiến độ hoàn thành và trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương để xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC bảo đảm đồng bộ, kịp thời, thống nhất, chất lượng, hiệu quả; thực hiện thành công các mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp nêu tại Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24 tháng 12 năm 2018 của Bộ Chính trị về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã, Kết luận số 45-KL/TW ngày 17 tháng 11 năm 2022 Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII về định hướng quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Kết luận số 48-KL/TW ngày 30 tháng 01 năm 2023 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030, Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12 tháng 7 năm 2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030; đồng thời, hoàn thành nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 06-NQ/TW và Nghị quyết số 63/2022/QH15 về xây dựng quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính của quốc gia và từng địa phương phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.
Kế hoạch được thực hiện với yêu cầu nghiên cứu đầy đủ, toàn diện tính khoa học, lịch sử, chính trị, pháp lý, thực tiễn về tổ chức ĐVHC của nước ta, của từng ĐVHC cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã. Đồng thời, xác định các nhiệm vụ và lộ trình thực hiện, bảo đảm việc xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC của quốc gia và từng địa phương phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; bảo đảm tính tương thích đồng bộ giữa Quy hoạch tổng thể ĐVHC và Quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn; bảo đảm đến năm 2030 các ĐVHC trong cả nước cơ bản đáp ứng tiêu chuẩn của ĐVHC theo quy định của pháp luật. Cùng với đó, việc xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC phải bám sát chủ trương, định hướng của Đảng, quy định của Quốc hội và Chính phủ về tổ chức, thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và sắp xếp ĐVHC.
Để thực hiện Kế hoạch, Chính phủ cũng huy động sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trong quá trình xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC. Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về tổ chức ĐVHC, khảo sát tại một số nước có trình độ phát triển khác nhau và tổ chức ĐVHC tương đồng với nước ta. Các đơn vị cũng phải xác định nội dung công việc phải gắn với chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm và phát huy vai trò chủ động, tích cực của các bộ, ngành, địa phương trong việc xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC. Và bảo đảm sự phối hợp thường xuyên, hiệu quả, đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương trong việc xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC.
Theo Kế hoạch, năm 2024 và năm 2025 ban hành Kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC; ban hành đề cương Quy hoạch tổng thể ĐVHC của quốc gia và đề cương hợp phần Quy hoạch ĐVHC cấp huyện, cấp xã của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (Quy hoạch tổng thể ĐVHC các cấp bao gồm Quy hoạch tổng thể ĐVHC của quốc gia do Bộ Nội vụ chủ trì xây dựng và 63 hợp phần Quy hoạch ĐVHC cấp huyện, cấp xã của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do Ủy ban nhân dân 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xây dựng kèm theo Quy hoạch tổng thể quốc gia.
Tổ chức khảo sát và hội thảo trong nước để lấy ý kiến xây dựng Kế hoạch, đề cương, dự thảo quy hoạch và các dự thảo văn bản liên quan; xây dựng hợp phần quy hoạch ĐVHC cấp huyện, cấp xã của từng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC của quốc gia.
Đồng thời, tổ chức nghiên cứu, khảo sát trong nước và quốc tế; tổ chức hội thảo để phục vụ xây dựng các hợp phần quy hoạch ĐVHC cấp huyện, cấp xã của từng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC của quốc gia; tổ chức các hội nghị lấy ý kiến hợp phần quy hoạch ĐVHC cấp huyện, cấp xã của từng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sau khi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh gửi Bộ Nội vụ (Bộ Nội vụ chủ trì tổ chức có sự tham gia của các bộ, ngành và địa phương liên quan).
Năm 2026 và các năm tiếp theo xây dựng, hoàn thiện Quy hoạch tổng thể ĐVHC các cấp trình Chính phủ (Quý IV năm 2026); tiếp tục hoàn thiện Quy hoạch tổng thể ĐVHC các cấp và báo cáo cấp có thẩm quyền theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
Kinh phí thực hiện Quy hoạch bao gồm kinh phí từ ngân sách nhà nước theo phân cấp ngân sách hiện hành, nguồn vốn doanh nghiệp và các nguồn hỗ trợ, tài trợ và huy động hợp pháp khác theo quy định của pháp luật. Khuyến khích huy động các nguồn lực xã hội trong và ngoài nước tham gia thực hiện Quy hoạch theo quy định của pháp luật.
Về tổ chức thực hiện, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ có liên quan, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm chỉ đạo, đôn đốc triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Kế hoạch. Cùng với đó, Bộ Nội vụ là cơ quan chủ trì xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC các cấp, thực hiện các nhiệm vụ như: Xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC quốc gia; Xây dựng hợp phần Quy hoạch ĐVHC cấp huyện, cấp xã của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Bộ Nội vụ (cơ quan chủ trì) xây dựng đề cương Quy hoạch và xây dựng Quy hoạch tổng thể ĐVHC của quốc gia; xây dựng đề cương và hướng dẫn Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xây dựng hợp phần quy hoạch ĐVHC cấp huyện, cấp xã của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia.
Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ trì xây dựng hợp phần quy hoạch ĐVHC cấp huyện, cấp xã của địa phương mình giai đoạn đến 2030, tầm nhìn đến năm 2045; chủ động rà soát, lập điều chỉnh các quy hoạch liên quan bảo đảm phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; bảo đảm tính tương thích, đồng bộ giữa Quy hoạch ĐVHC và các quy hoạch khác có liên quan.
