Quảng Nam là địa phương đầu tiên tại Việt Nam được Chính phủ đồng ý lập Đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon rừng, thời gian thực hiện từ năm 2021 đến năm 2025. Điều này kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng rừng, giúp người dân phát triển kinh tế rừng bền vững, đồng thời từng bước khắc phục những bất cập công tác quản lý, bảo vệ rừng tồn tại lâu nay.
Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi tỉnh Quảng Nam nằm trên địa bàn 2 xã Quế Lâm và Phước Ninh, huyện Nông Sơn với diện tích gần 19 nghìn ha. Được xem như lá phổi xanh của tỉnh Quảng Nam, Khu bảo tồn này là nơi sinh sống của 8 cá thể voi châu Á, cùng 580 loài thực vật và hơn 200 loài động vật, trong đó có nhiều loài quý hiếm.
Ông Lê Đức Tuấn, Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam kỳ vọng: “Đề án bán tín chỉ carbon rừng khi đi vào thực tiễn sẽ giúp người dân địa phương và lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng hưởng lợi từ nguồn kinh phí thu được, từ đó rừng sẽ được cộng đồng dân cư bảo vệ tốt, không bị xâm hại”.
“Để chuẩn bị cho việc bán tín chỉ carbon rừng, chúng tôi cũng đã huy động mọi lực lượng tại địa phương, đã tập trung lãnh chỉ đạo cũng như tuần tra, truy quét quyết liệt việc khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản cũng như săn bắt động vật hoang dã trái phép” - ông Lê Đức Tuấn cho biết thêm.
Theo thống kê sơ bộ, mỗi tín chỉ carbon được xác nhận là 1 tấn carbon dioxide (CO2), hoặc 1 tấn khí nhà kính khác, quy đổi ra 1 tấn CO2 tương đương. Tỉnh Quảng Nam hiện có 628 ngàn ha rừng tự nhiên, mỗi năm trữ được xấp xỉ 1 triệu tấn carbon. Đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon rừng sẽ giúp Quảng Nam tăng 20% diện tích rừng tự nhiên trong vòng 10 năm tới, qua đó nâng độ che phủ rừng lên 61% vào năm 2025, phục hồi và làm giàu rừng đạt khoảng 7 triệu mét khối gỗ và giảm phát thải khoảng 14 triệu tấn CO2 từ rừng vào năm 2030.
Ông Từ Văn Khánh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Quảng Nam cho biết, để hiện thực hóa những ý tưởng trên, Chính phủ cần sớm ban hành dự thảo Đề án phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, đồng thời hoàn thiện hành lang pháp lý để đến năm 2025 Việt Nam bắt đầu thí điểm và từ năm 2028 sẽ chính thức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon.
“Lần đầu tiên triển khai nên việc xác định quyền sở hữu carbon, pháp luật Việt Nam vẫn chưa quy định rõ ràng. Thứ 2 là tín chỉ carbon rừng Quảng Nam bán ra thị trường quốc tế nên yêu cầu giám sát tín chỉ này rất chặt chẽ, công tác bảo vệ rừng để đáp được mục tiêu của các tổ chức quốc tế là vấn đề đặt ra” - ông Từ Văn Khánh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Quảng Nam bộc bạch.
Giao dịch tín chỉ carbon rừng còn tương đối mới tại Việt Nam, nhưng trên thế giới, đã có nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn sản xuất phát thải khí carbon. Theo PGS.TS Bùi Quang Bình, Trường Đại học Bách Khoa Đà Nẵng, việc tự nguyện mua tín chỉ carbon cũng là cách khẳng định uy tín, trách nhiệm của doanh nghiệp thông qua việc bù vào lượng phát thải khí carbon của trong quá trình sản xuất đã phát ra môi trường.
PGS.TS Bùi Quang Bình cho biết thêm: “Trong phát triển lâm nghiệp, người ta coi rừng là vốn thì nó phải được đầu tư, thế thì mình thu từ đó (bán tín chỉ carbon) từ đó để tiếp tục đầu tư. Kinh tế tuần hoàn, kinh tế bền vững thì phải có rừng và đầu tư lại cho rừng, chứ không phải chỉ biết khai thác từ rừng”.
Trong giai đoạn thí điểm thực hiện Đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ cacbon rừng, tỉnh Quảng Nam sẽ tiến hành lựa chọn nhà đầu tư, đàm phán, ký hợp đồng đầu tư, thu mua tín chỉ carbon rừng. Hiện, nhiều doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước bày tỏ quan tâm đầu tư và mong muốn mua tín chỉ carbon rừng của Quảng Nam.
Ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết: “Đây là lĩnh vực mới, cần phải qua đấu thầu quốc tế nên tỉnh Quảng Nam đang phối hợp với các bộ, ngành Trung ương triển khai một cách thận trọng. Quảng Nam đặt mục tiêu đến năm 2028, khi sàn giao dịch tín chỉ carbon chính thức được vận hành thì có thể xuất bán 6 triệu tín chỉ carbon, thu về khoảng 30 triệu USD”.
Tỉnh Quảng Nam đã làm việc với các nhà đầu tư, các nhà tư vấn để hoàn thiện đề án này. Nếu làm được đề án này thì bình quân mỗi năm tỉnh Quảng Nam sẽ thu được từ 5 đến 10 triệu USD. Từ nguồn thu ngoài ngân sách trên, cùng với nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng, Quảng Nam sẽ cps nguồn lực để gia tăng công tác quản lý bảo vệ rừng, đặc biệt là phát triển rừng gỗ lớn. Tập trung đẩy mạnh hơn nữa phát triển rừng gỗ lớn, hướng đến sản xuất công nghiệp có giá trị gia tăng cao thay vì duy trì trồng rừng gỗ nhỏ, có giá trị gia tăng thấp như hiện nay.
