Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ (TD&MNBB) bao gồm 14 tỉnh: Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Yên Bái, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình. Trung tâm vùng là thành phố Thái Nguyên. Trong vùng có hơn 30 dân tộc anh em đang sinh sống, dân số khoảng 14,7 triệu người, chiếm khoảng 15,2% dân số cả nước. Vùng có sự đa dạng về tôn giáo, tín ngưỡng, bên cạnh các loại hình tín ngưỡng đã tồn tại lâu đời, trong vùng hiện có 03 tôn giáo là Công giáo, Tin Lành và Phật giáo.
Ngoài ra, bắt đầu xuất hiện một số tín đồ thuộc Cơ Đốc Phục Lâm và tôn giáo Baha’i. nơi địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng – an ninh, với đặc điểm địa hình phức tạp, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, đa dạng về thành phần dân tộc, do đó vai trò của đội ngũ lãnh đạo công an càng trở nên then chốt. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện và phát huy vai trò của các nữ lãnh đạo công an cấp tỉnh không chỉ thể hiện sự phát triển toàn diện của lực lượng, mà còn là minh chứng rõ nét cho chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước và Bộ Công an trong công tác cán bộ nữ, góp phần thúc đẩy bình đẳng giới trong lực lượng vũ trang.
Tuy nhiên, so với yêu cầu của thực tiễn và tiềm năng phát triển của đội ngũ cán bộ nữ, tỷ lệ và vai trò lãnh đạo nữ trong công an các tỉnh khu vực này vẫn còn khiêm tốn; việc phát hiện, bồi dưỡng, quy hoạch, sử dụng cán bộ nữ còn chưa đồng đều, gặp không ít rào cản từ định kiến giới, môi trường công tác và yêu cầu đặc thù của ngành.
Đội ngũ lãnh đạo nữ tại công an các tỉnh vùng TD&MNBB hiện nay đang chứng tỏ vai trò và vị thế quan trọng trong công tác bảo đảm an ninh trật tự (ANTT) tại các địa phương. Những nữ lãnh đạo này không chỉ nổi bật với khả năng lãnh đạo xuất sắc mà còn có những đóng góp đáng kể trong việc duy trì ANTT, góp phần tạo dựng một môi trường sống ổn định cho Nhân dân.
Một trong những yếu tố quan trọng giúp các nữ lãnh đạo công an tại các tỉnh vùng TD&MNBB hoàn thành tốt nhiệm vụ chính là nhận thức chính trị sâu sắc và bản lĩnh chính trị vững vàng. Các nữ lãnh đạo này không chỉ hiểu rõ các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước mà còn chủ động tham gia vào công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị cho cán bộ, chiến sĩ dưới quyền. Điều này giúp đội ngũ công an tại các tỉnh miền núi và vùng sâu nắm vững các định hướng chiến lược về ANTT.
Hơn nữa, sự am hiểu về chính trị của các nữ lãnh đạo giúp tạo ra một môi trường làm việc đoàn kết, hiệu quả và gắn bó, đồng thời giảm thiểu được các vấn đề phức tạp, nhạy cảm trong công tác bảo vệ ANTT tại các địa bàn này.
Theo số liệu tổng hợp từ báo cáo của công an các tỉnh vùng TD&MNBB cho thấy tỷ lệ nữ lãnh đạo công an có trình độ lý luận chính trị cao đã tăng đáng kể trong những năm qua, với khoảng 85% nữ lãnh đạo đạt trình độ lý luận chính trị cao cấp hoặc trung cấp, chứng tỏ sự chủ động của họ trong việc nâng cao nhận thức chính trị, tổ chức và lãnh đạo công tác tư tưởng trong lực lượng công an.
Ngoài nhận thức chính trị vững vàng, các nữ lãnh đạo của công an các tỉnh còn đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao trình độ chuyên môn và năng lực quản lý. Các nữ lãnh đạo công an tại các tỉnh này không ngừng học hỏi, tham gia các khóa đào tạo về nghiệp vụ công an, về bảo vệ an ninh quốc gia và các lĩnh vực phát triển xã hội.
Theo số liệu tổng hợp từ báo cáo Hội phụ nữ công an các tỉnh vùng TD&MNBB cho thấy 100% cán bộ lãnh đạo nữ công an các tỉnh trong vùng có trình độ đại học trở lên, hơn 80% nữ cán bộ công an tại các tỉnh đã hoàn thành các khóa đào tạo nghiệp vụ, giúp họ nâng cao năng lực lãnh đạo trong công tác chỉ huy và điều hành các hoạt động bảo đảm ANTT tại địa phương.
Các nữ lãnh đạo không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn có khả năng ra quyết định nhanh chóng, xử lý tình huống linh hoạt trong những hoàn cảnh phức tạp, đặc biệt là khi đối mặt với những vấn đề nhạy cảm như tội phạm ma túy, an ninh chính trị, hoặc các mâu thuẫn xã hội. Khả năng đánh giá tình hình một cách toàn diện, kết hợp giữa lý trí và cảm xúc, là yếu tố quan trọng giúp họ giải quyết vấn đề hiệu quả và tạo ra những kết quả khả quan trong công tác lãnh đạo. Tinh thần trách nhiệm và phẩm chất đạo đức của các nữ lãnh đạo cũng là yếu tố không thể thiếu trong công tác lãnh đạo.
Những nữ lãnh đạo công an tại các tỉnh miền núi luôn thể hiện sự tận tụy trong công việc, sống giản dị và gương mẫu, luôn là tấm gương sáng cho cấp dưới noi theo. Họ không chỉ hoàn thành tốt các nhiệm vụ chuyên môn mà còn có vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ đoàn kết giữa lực lượng công an và Nhân dân. Lối sống giản dị, trung thực và gần gũi của các nữ lãnh đạo giúp tạo dựng hình ảnh tích cực trong lòng Nhân dân.
Theo khảo sát từ Công an các tỉnh TD&MNBB, hơn 90% người dân đánh giá cao sự gần gũi và tận tâm của các nữ lãnh đạo công an trong việc giải quyết các vấn đề ANTT tại địa phương, như tại công an các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên…đội ngũ lãnh đạo nữ luôn được sự ủng hộ tận tình và sự yêu mến của quần chúng nhân dân trong các hoạt động tại địa phương. Sự tận tụy này không chỉ thể hiện qua công tác chuyên môn mà còn trong các hoạt động dân vận, tuyên truyền và giải quyết các vấn đề phát sinh trong cộng đồng.
Những phẩm chất đạo đức gương mẫu của các nữ lãnh đạo đã giúp họ xây dựng lòng tin vững chắc trong quần chúng nhân dân và củng cố mối quan hệ giữa lực lượng công an và người dân, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các biện pháp bảo đảm an ninh trật tự. Lãnh đạo nữ công an các tỉnh đã chủ động và nhiệt tình tham gia một cách hiệu quả các phong trào thi đua “Phụ nữ Công an Nhân dân học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; chủ động, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo Vì An ninh Tổ quốc; xây dựng gia đình hạnh phúc bền vững”, tham gia thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ chính trị của ngành, góp phần giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội trên địa bàn các tỉnh.
Một trong những ưu điểm khác của các nữ lãnh đạo công an là khả năng điều hành và giải quyết vấn đề một cách khéo léo và toàn diện. Với bản tính mềm mỏng và khéo léo, các nữ lãnh đạo công an có thể xử lý các tình huống phức tạp một cách hiệu quả, từ đó đưa ra các giải pháp thích hợp cho các vấn đề nhạy cảm liên quan đến dân tộc, tôn giáo hay các mâu thuẫn xã hội.
Điều này rất quan trọng, đặc biệt là khi đối mặt với các tình huống căng thẳng, nơi đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng, sự khéo léo trong giao tiếp và khả năng xử lý tình huống một cách linh hoạt mà vẫn đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật. Các nữ lãnh đạo không chỉ giỏi trong công tác lãnh đạo mà còn rất thành công trong việc huy động sự tham gia của quần chúng nhân dân vào công tác bảo đảm ANTT. Nhờ vậy, họ có thể xây dựng được mối quan hệ gần gũi với Nhân dân, giúp việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
Tại công an tỉnh Thái Nguyên, trong giai đoạn từ năm 2016 – 2021, nữ lãnh đạo công an tăng lên đáng kể cho với các giai đoạn trước 15%, đối với nữ lãnh đạo từ cấp tổ đội và cấp phòng, nhiệm kỳ từ năm 2021 đến nay, con số này đã tăng lên 20%.
Mặc dù đội ngũ lãnh đạo nữ công an các tỉnh vùngTD&MNBB đã và đang thể hiện vai trò tích cực trong công tác bảo đảm ANTT, song thực tế để phát triển đội ngũ này vẫn tồn tại không ít khó khăn, hạn chế, nhất là trong điều kiện đặc thù của lực lượng CAND và một số hạn chế về điều kiện địa lý, kinh tế - xã hội của vùng.
Trước hết, đó là tỷ lệ nữ giữ các chức vụ lãnh đạo chủ chốt trong lực lượng công an cấp tỉnh, cấp xã còn hạn chế và chưa tương xứng với tiềm năng. Mặc dù tỷ lệ nữ tham gia lãnh đạo ở cấp tổ, đội và phòng đã có những bước tiến nhất định, song ở các vị trí lãnh đạo cao hơn như Ban Giám đốc Công an tỉnh hay Trưởng Công an cấp xã, số lượng nữ cán bộ giữ chức vụ vẫn còn rất thấp, thậm chí không có. Nhiều nữ cán bộ dù có năng lực, trình độ chuyên môn và lý luận chính trị tốt nhưng vẫn gặp rào cản vô hình trong quá trình phấn đấu lên các vị trí lãnh đạo chủ chốt. Điều này xuất phát từ định kiến giới còn tồn tại trong nhận thức của một bộ phận cán bộ lãnh đạo và tâm lý e ngại giao việc lớn cho phụ nữ, đặc biệt trong môi trường công an vốn được coi là “nam giới chiếm ưu thế”. Việc thiếu vắng cán bộ nữ ở các vị trí chiến lược không chỉ ảnh hưởng đến cơ hội phát triển của bản thân họ mà còn làm giảm tính đa dạng trong tư duy lãnh đạo và hoạch định chính sách trong công tác ANTT.
Bên cạnh đó, môi trường làm việc đặc thù và điều kiện xã hội vùng miền tạo ra áp lực lớn cho cán bộ nữ trong việc cân bằng giữa công việc và gia đình. Đặc điểm địa hình đồi núi hiểm trở, giao thông khó khăn, thời tiết khắc nghiệt cùng với tính chất công việc phức tạp, nhiều khi phải trực đêm, tham gia xử lý các tình huống đột xuất... khiến nữ cán bộ công an gặp nhiều trở ngại hơn nam giới trong quá trình công tác. Trong khi đó, phần lớn nữ cán bộ vẫn phải đảm đương vai trò chăm sóc gia đình, con cái, tạo ra gánh nặng kép giữa nhiệm vụ chuyên môn và trách nhiệm gia đình. Nhiều trường hợp cán bộ nữ phải từ chối nhận nhiệm vụ hoặc không thể đảm nhiệm các vị trí lãnh đạo do không sắp xếp được thời gian, điều kiện công tác xa nhà, nhất là ở những huyện vùng cao, vùng sâu. Điều này ảnh hưởng đến quá trình quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng nguồn cán bộ nữ kế cận tại địa phương.
Hơn nữa, cơ hội đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu dành cho cán bộ nữ công an tại các tỉnh trong vùng còn chưa đồng đều và thiếu tính hệ thống. Dù nhiều nữ cán bộ đã chủ động tham gia các khóa đào tạo nghiệp vụ, lý luận chính trị, nhưng so với cán bộ nam, họ vẫn gặp nhiều trở ngại hơn trong việc tiếp cận các chương trình nâng cao chuyên môn, nhất là các khóa đào tạo dài hạn tại các trung tâm lớn, do điều kiện gia đình, địa lý xa xôi và yêu cầu công tác đòi hỏi thường xuyên có mặt tại đơn vị. Việc thiếu hụt cơ hội học tập nâng cao và cập nhật kiến thức hiện đại sẽ khiến cán bộ nữ bị tụt hậu trong tư duy lãnh đạo, khó thích ứng với những yêu cầu mới của công tác bảo đảm ANTT trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập quốc tế hiện nay.
Để phát huy hơn nữa vai trò của đội ngũ lãnh đạo nữ trong lực lượng công an các tỉnh vùng TD&MNBBtrong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, cần triển khai đồng bộ một số giải pháp trọng tâm, vừa mang tính chiến lược lâu dài, vừa phù hợp với điều kiện thực tiễn đặc thù của khu vực.
Thứ nhất, cần tăng cường hơn nữa công tác quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ nữ có trọng tâm, trọng điểm. Việc quy hoạch cán bộ nữ cần được thực hiện một cách chủ động, có chiến lược, gắn với nhu cầu thực tế và tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo trong từng đơn vị công an địa phương. Cần phát hiện, lựa chọn và đưa vào quy hoạch những nữ cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, tư duy chính trị sắc bén, có khát vọng cống hiến và tiềm năng phát triển, đồng thời ưu tiên bố trí tham gia các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, lý luận chính trị, kỹ năng quản lý lãnh đạo cả trong và ngoài ngành. Cần tổ chức nhiều chương trình đào tạo ngắn hạn, chuyên sâu tại chỗ hoặc kết hợp trực tuyến, nhằm khắc phục rào cản về điều kiện đi lại và thời gian công tác đặc thù tại miền núi.
Thứ hai, hoàn thiện cơ chế chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ nữ phát triển toàn diện. Bộ Công an và cấp ủy các cấp cần xây dựng các chính sách đặc thù hỗ trợ nữ cán bộ công tác ở vùng cao, vùng sâu như: chính sách ưu tiên về nhà ở công vụ, hỗ trợ chăm sóc con nhỏ, điều kiện làm việc linh hoạt, giảm định kiến giới trong bổ nhiệm, luân chuyển. Việc đánh giá cán bộ nữ cũng cần bảo đảm khách quan, toàn diện, trên cơ sở năng lực thực tiễn, không thiên lệch theo định kiến giới. Có như vậy, đội ngũ nữ lãnh đạo mới thực sự yên tâm công tác, phát huy hết khả năng và tạo dựng môi trường phát triển bình đẳng.
Thứ ba, phát huy vai trò của tổ chức Hội Phụ nữ công an trong việc hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy năng lực nữ lãnh đạo. Hội Phụ nữ cần không chỉ làm tốt vai trò đại diện bảo vệ quyền lợi của hội viên mà còn trở thành cầu nối hỗ trợ chuyên môn, định hướng phát triển nghề nghiệp, truyền cảm hứng và kết nối mạng lưới nữ cán bộ lãnh đạo trong toàn ngành. Thông qua các chương trình tập huấn, diễn đàn trao đổi kinh nghiệm và phong trào thi đua, Hội có thể tạo môi trường để nữ lãnh đạo chia sẻ thách thức, khơi dậy tinh thần học tập, đổi mới và hợp tác trong thực thi nhiệm vụ.
Thứ tư, tăng cường giao nhiệm vụ mang tính đột phá, tạo cơ hội thể hiện và khẳng định năng lực lãnh đạo nữ. Cần mạnh dạn giao cho các nữ cán bộ đảm nhiệm các vị trí lãnh đạo chủ chốt tại đơn vị có tính chất công việc phức tạp, yêu cầu cao, hoặc triển khai các đề án trọng điểm về ANTT, an ninh phi truyền thống, chuyển đổi số trong ngành công an. Việc được tiếp cận và thực hiện các nhiệm vụ lớn sẽ giúp nữ cán bộ có điều kiện cọ xát, phát huy bản lĩnh, đồng thời từng bước phá bỏ rào cản vô hình về giới trong tư duy tổ chức bộ máy và công tác cán bộ.
Thứ năm, đẩy mạnh truyền thông và lan tỏa hình ảnh nữ lãnh đạo công an tiêu biểu. Các cơ quan truyền thông trong ngành cần tích cực tuyên truyền gương điển hình nữ lãnh đạo công an giỏi, có nhiều đóng góp trong công tác bảo đảm ANTT, cải cách hành chính, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Việc xây dựng hình ảnh nữ lãnh đạo bản lĩnh, trí tuệ, gần dân sẽ góp phần khẳng định vai trò, vị thế của phụ nữ trong lực lượng công an, đồng thời tạo động lực cho lớp cán bộ trẻ noi theo và định hình hình ảnh tích cực về phụ nữ trong xã hội đương đại.
Đội ngũ lãnh đạo nữ trong lực lượng công an các tỉnh vùng TD&MNBB đã khẳng định vai trò quan trọng trong công tác bảo đảm ANTT, góp phần xây dựng mối quan hệ gắn bó giữa lực lượng công an và Nhân dân. Mặc dù còn tồn tại một số khó khăn, nhưng với bản lĩnh chính trị vững vàng, năng lực chuyên môn và tinh thần trách nhiệm cao, các nữ lãnh đạo công an hoàn toàn có khả năng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay. Để phát huy hơn nữa vai trò của lực lượng này, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và tạo điều kiện để cán bộ nữ phát triển toàn diện. Đây là yếu tố quan trọng góp phần xây dựng lực lượng CAND vững mạnh, đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh, trật tự trong tình hình mới./.
