Liên tiếp gần đây trên địa bàn TP Hà Nội xảy ra hỏa hoạn tại các khu nhà trọ gây thiệt hại về người và tài sản. Thực tế, từ những vụ cháy đã xảy ra cho thấy: Phần lớn nguyên nhân xảy ra cháy là do những bất cẩn của con người, như: sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt không đúng cách, câu mắc điện sai kỹ thuật, vận hành trang thiết bị sản xuất sai quy trình … Phần lớn những vụ cháy lớn thường do phát hiện không kịp thời, thời gian cháy tự do quá lâu, hoặc phát hiện sớm, nhưng không biết cách xử lý, thiếu phương tiện, thiếu điều kiện, thiết bị chữa cháy tại chỗ, báo cháy chậm…
Với kết cấu, hạ tầng cũ kỹ, xuống cấp tại một số nhà dân, tập thể cũ, nhà cao tầng cũ luôn tiềm ẩn nguy cơ cháy lan, cháy lớn. Vụ cháy khiến 5 người tử vong, 2 người bị thương tại phường Kim Liên, quận Đống Đa, Hà Nội xảy hôm 21/4 lại một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo khi hậu quả từ các vụ cháy là quá lớn.
Hiểm hoạ cháy nổ tiềm ẩn tại các khu nhà ở khu dân cư, tập thể cũ... rất rõ bởi sự xuống cấp trầm trọng của loại nhà xây dựng từ lâu. Sự xuống cấp của nhà dân, tập thể, chung cư cũ kéo theo nhu cầu sử dụng ngày càng cao của người dân đã càng làm cho “bà hoả” có nguy cơ bùng phát bất cứ lúc nào.
Khu tập thể Kim Liên là một trong nhiều khu tập thể , chung cư cũ trên địa bàn thành phố đã sử dụng lâu năm. Nhu cầu sử dụng của người dân tăng cao nguy cơ cháy nổ cao bởi sự bất cập chắp vá, cơi nới thành những khu chuồng cọp lối thoát hiểm hạn chế...P116 B9 tập thể Kim Liên, tại ngõ 6, phố Phạm Ngọc Thạch, phường Kim Liên nơi vừa xảy ra vụ cháy đau lòng khiến 5 người tử vong là một ví dụ điển hình.
Tình trạng thực tại, hầu hết nhà dân xây dựng từ lâu, nhà tập thể, chung cư cũ đều rơi vào tình trạng không lối thoát nạn thứ hai, chuồng cọp được hàn chặt, đường điện cũ kỹ, đồ đạc chất đống khắp hành lang… Đó là nguyên nhân làm hại những người đang sinh sống tại các khu nhà cũ, chung cư, tập thể cũ khi có hoả hoạn xảy ra. Thế nhưng, đối với người dân đã gắn bó lâu dài ở những nơi này thì không có thay đổi gì khác, bởi điều kiện kinh tế eo hẹp. Chỉ có điều, quá trình sinh sống phải đảm bảo an toàn cho chính mình và mọi người bằng việc tự nâng cao ý thức phòng ngừa hoả hoạn.
Đã không ít lời cảnh báo và chỉ rõ tồn tại về an toàn phòng cháy chữa cháy tại những khu vực nhà ở cũ, tập thể cũ trên địa bàn TP Hà Nội từ lực lượng chức năng. Vấn đề đặt ra hiện nay tại các khu nhà dân đã xây dựng từ lâu, khu chung cư, tập thể cũ hiện nay là không đủ điều kiện PCCC nhưng cũng không thể cải tạo, khắc phục để cho cuộc sống sinh hoạt của người dân được an toàn hơn... Chính vì những lý do này đã làm cho các biện pháp an toàn PCCC tại đây chỉ dừng lại ở tuyên truyền, nhắc nhở, nâng cao ý thức phòng ngừa hỏa hoạn từ lực lượng Cảnh sát PCCC cơ sở.
Vậy những nguyên nhân chính dẫn đến các vụ cháy nhà dẫn đến chết người xảy ra trên địa bàn thời gian vừa qua do đâu?
Theo Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH Công an TP Hà Nội, Thủ đô Hà Nội tập trung lượng lớn người lao động, học sinh, sinh viên làm việc và học tập. Tuy nhiên, công tác đảm bảo an toàn về PCCC đối với các khu nhà trọ lại không được chủ cơ sở và người dân thật sự quan tâm, coi trọng nên tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ.
Cụ thể, đa số nhà trọ nằm trong ngõ sâu, nhỏ hẹp, cách xa nguồn nước, không đảm bảo các điều kiện về an toàn PCCC&CNCH như lối ra thoát nạn, ngăn cháy lan, bố trí, sắp xếp vật dụng, hàng hóa, trang bị phương tiện chữa cháy…
Cùng với đó, hầu hết người thuê cũng như người cho thuê chưa nhận thức được những nguy cơ tiềm ẩn gây cháy, nổ, yếu tố gây cháy lan, cháy lớn, có thể gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản. Ý thức chấp hành quy định pháp luật về PCCC của một số người dân còn hạn chế, thậm chí có thái độ thiếu hợp tác khi lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, nhắc nhở.
Đặc biệt là thái độ chủ quan, mất cảnh giác hoặc lơ là trong việc sử dụng các thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt như thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã, đun nấu, hút thuốc… và hệ thống điện bị đấu nối, câu móc, không thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng và thay thế là một trong những nguyên nhân gây ra cháy, nổ.
Làm gì để phòng ngừa cháy, nổ
Để đảm bảo an toàn PCCC và hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản do cháy, nổ đối tại các khu nhà trọ, Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH khuyến cáo chủ nhà phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, thường xuyên tự kiểm tra, tuyên truyền nâng cao ý thức người thuê trọ về công tác PCCC&CNCH.
Mỗi cá nhân, hộ gia đình tại các khu trọ, nhà cho thuê để ở cần chủ động chuẩn bị các phương án thoát nạn cho bản thân và những người trong gia đình. Chuẩn bị sẵn thang, thang dây và các dụng cụ phá dỡ thông thường như búa, kìm cộng lực, xà beng,… để thoát nạn khi có sự cố cháy xảy ra.
“Không sắp xếp hàng hóa, vật dụng che chắn, cản trở lối thoát nạn, đồ dùng, hàng hóa, vật liệu dễ cháy phải được bố trí cách xa nơi phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt ít nhất 0,5m” – Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH khuyến cáo.
Đồng thời, phải lắp đặt các thiết bị bảo vệ (cầu chì, rơ le, aptomat,…), thường xuyên kiểm tra hệ thống điện và từng thiết bị điện tiêu thụ điện công suất lớn. Tắt các thiết bị tiêu thụ điện khi không cần thiết, khi ra khỏi nhà, phòng làm việc.
Người dân phải quản lý chặt chẽ nguồn lửa, nguồn nhiệt khi đun nấu, thắp hương thờ cúng. Không tích trữ xăng dầu, khí đốt, khí dễ cháy nổ và các chất lỏng dễ cháy ở trong nhà ở.
Ngoài ra, cần lắp đặt các thiết bị cảnh báo cháy sớm, chuẩn bị sẵn sàng phương tiện chữa cháy tại chỗ như nước, chăn, bình chữa cháy xách tay…để dập tắt cháy ngay từ khi mới phát sinh. Chuẩn bị mặt nạ phòng độc, khăn mềm để phòng chống ngạt khói.
