Nguồn gốc ngày vía Thần Tài
Theo quan niệm dân gian Việt Nam, Thần Tài là vị thần mang lại tài lộc, sung túc và may mắn. Ông có nhiệm vụ cai quản tiền bạc, của cải nên được mọi người thường thờ cúng để cầu mong tài lộc cho gia đình.
Về ngoại hình, Thần Tài thường tay cầm kim ngân lượng (vàng), bạc, đầu đội mũ mão, trang phục nghiêm chỉnh. Tượng Thần Tài thường được để ở nơi có nhiều bụi. Bởi theo quan niệm dân gian, chính bụi bặm sẽ đem lại tiền tài.
Tục thờ Thần Tài có xuất xứ từ Trung Quốc. Có khá nhiều truyền thuyết được dân gian lưu truyền lại về ngày vía Thần Tài. Theo ‘Sưu thần ký’ một điển tích của Trung Quốc kể lại rằng, có người lái buôn tên là Âu Minh, đi qua hồ Thanh Thảo được thủy thần cho một người hầu tên là Như Nguyệt. Sau khi đem Như Nguyệt về nhà được vài năm thì Âu Minh ăn nên làm ra, trở nên giàu có.
Vào ngày mồng 1 Tết, không biết vì lý do gì Âu Minh đánh Như Nguyệt, cô sợ quá chui vào đống rác ở góc nhà. Vợ Âu Minh không để ý nên vô tình quét nhà hót luôn cả đống rác có Như Nguyệt bên trong đổ đi. Từ đó về sau, nhà Âu Minh lại nghèo. Người ta đồn rằng, Như Nguyệt chính là Thần Tài và lập bàn thờ để thờ.
Từ sự tích này mà nhiều gia đình kiêng quét nhà, hốt rác vào 3 ngày Tết vì sợ làm mất Thần Tài ẩn trong đống rác, cũng vì thế mà bàn thờ Thần Tài mà thường được đặt ở góc nhà.
Trong một câu chuyện khác, Thần Tài là vị thần sống trên trời, trong một lần xuống dưới hạ giới do uống rượu say, đầu va vào đá nên không nhớ mình là ai.
Trong quá trình lưu lạc dưới nhân gian, quần áo Thần Tài mặc trên người bị người dân đem đi bán. May thay, khi Thần Tài đi lang thang ăn xin thì được một cửa hàng bán gà, vịt mời Thần Tài ăn, từ đó cửa hàng này đông nghịt khách hàng.
Được một thời gian, người bán hàng thấy Thần Tài chẳng làm gì mà suốt ngày được ăn uống ngon, lại toàn dùng tay ăn bốc, người thì bốc mùi. Nghĩ Thần Tài sẽ làm khách sợ không dám đến ăn và hao phí đồ ăn cho người ăn mày nên người bán hàng mới đuổi Thần Tài đi. Quán đối diện thấy vậy liền mời Thần Tài vào ăn, kỳ lạ thay mọi người lại kéo hết sang quán này ăn.
Người dân khu vực đó thấy Thần Tài không có quần áo mặc nên dẫn đi mua. May mắn thay, Thần Tài tìm lại được đúng quần áo của mình. Sau khi mặc quần áo, Thần Tài nhớ lại mọi chuyện và bay về trời. Từ đó, mọi người coi Thần Tài như là báu vật và lập bàn thờ, tôn thờ.
Ý nghĩa ngày vía Thần Tài
Ngày vía Thần Tài là ngày để tạ ơn và tưởng nhớ đến vị Thần Tài đã mang lại tài lộc cho gia chủ trong một năm vừa qua. Khi có vía của vị Thần Tài sẽ đem đến cho gia chủ một năm mới đến thật sung túc và bình an.
Theo quan niệm dân gian, mua vàng vào ngày vía Thần Tài sẽ được tài lộc, may mắn cả năm. Do đó, cứ tới ngày này, rất nhiều người, đặc biệt là những người làm ăn buôn bán sẽ đi mua vàng, vừa để tích trữ trong nhà, vừa để cầu cho cả năm được rủng rỉnh về tiền bạc.
Vàng được mua vào dịp này có rất nhiều loại để cân nhắc có thể là nhẫn vàng, vàng trang sức, vàng chỉ, vàng miếng...
Bên cạnh phong tục mua vàng thì nhiều người mua đồ phong thủy về để trưng trong nhà hoặc biếu tặng như đá phong thủy, cóc ngậm tiền…
Người Việt làm gì trong ngày vía Thần Tài?
Cúng Thần Tài
Lễ vật cúng Thần Tài thường bao gồm: Nến, hương, nước (3 chén), rượu (3 chén), gạo tẻ, tiền vàng mã, muối, hoa tươi, mâm ngũ quả, trầu cau và có thể thêm một mâm cỗ mặn.
Tùy từng vùng miền và điều kiện kinh tế của mỗi gia đình mà mâm cỗ mặn được chuẩn bị khác nhau. Nhiều gia đình dâng bộ tam sên gồm thịt lợn luộc (thịt lợn phải có cả mỡ, nạc, da), 3 quả trứng luộc, 3 con tôm. Mâm cỗ cúng Thần Tài của người miền Nam thường có món cá lóc nướng hoặc heo quay bánh hỏi.
Mua vàng
Nhiều người thường đi mua vàng vào ngày Thần Tài để cầu may mắn, phát tài, phát lộc. Họ mua vàng cũng là để cúng trả lễ cho Thần Tài, tạ ơn thần năm qua giúp cho việc làm ăn phát đạt, buôn may bán đắt.
Mua đồ phong thủy
Vào ngày vía Thần Tài, nhiều người mua thêm những món đồ phong thủy như mèo Thần Tài, đá phong thủy, tượng thiềm thừ... để mong cầu một năm làm ăn phát đạt và thêm sung túc, may mắn.
Những điều kiêng kị ngày vía Thần Tài
Kỵ mua vàng bị lỗ; Quên tịnh sái tượng Thần Tài - Thổ Địa; Khu vực bàn thờ bài trí lộn xộn; Dùng đèn nháy, bóng đèn điện, cúng trái cây giả; Thỉnh Thần nhập tượng hay thỉnh Thần nhập cốt bát hương; Trang phục thiếu nghiêm túc, nói tục, chửi thề khi cúng; Tán lộc cho người ngoài.
