Cây mai vàng là loài hoa đặc trưng ngày Tết ở miền Nam và miền Trung. Để cây ra hoa đúng dịp Tết đến, người dân phải vặt bỏ hết lá giúp cây nuôi nụ non ra hoa đúng Mùng 1 tết, việc này được dân gian tin rằng sẽ giúp đem lại may mắn cho gia chủ.
Theo kinh nghiệm dân gian, mùa tuốt lá mai thường bắt đầu từ giữa tháng 11 âm lịch đến đầu tháng Chạp, tức khoảng 30 ngày - 45 ngày trước tết. Trước khi trổ những đóa mai vàng lộng lẫy thì cây thường rùng trút bỏ hết lớp lá già cỗi mà nó mang trên mình suốt 12 tháng. Làm sao để những búp mai nở đúng Tết luôn là vấn đề nan giải đối với người trồng mai. Thời tiết được xem là yếu tố chi phối quá trình phát triển nụ của hoa mai. Nếu từ tháng 9 trở đi mà thời tiết thuận lợi, nắng ấm, ít mưa thì mai sẽ trổ hoa vào đúng dịp Tết; còn rét lạnh kéo dài, sẽ ảnh hưởng nhiều đến thời điểm hoa mai nở. Do đó, việc tuốt lá mai là một biện pháp hỗ trợ cho cây mai nở hoa trong khoảng thời gian nhất định trước Tết. Cũng chưa có thông tin nào cho biết một cách chính xác phương pháp nào là tối ưu nhưng nghĩ cho cùng việc tuốt lá mai thủ công từ bao đời nay không chỉ là công việc lao động đơn thuần mà còn là một nét văn hóa đẹp trong ngày Tết cổ truyền dân tộc.
Đối với nhiều người, mùa tuốt lá mai đã trở thành một ký ức đẹp gắn liền với bao vui buồn ở quê nhà. Chị Nguyễn Thị Linh Trang, hiện đang sinh sống tại thôn Ngọc Mỹ, xã Tam Phú luôn nhớ cây mai mình trồng trước ngõ nở vàng sắc nắng mỗi khi xuân về. Tết đến trong chị không chỉ là đi mua sắm, hay đi xem hoa cùng chồng con mà còn là những ngày lăng xăng phụ chồng tuốt lá mai trong cái se lạnh tháng 11. Chị tâm sự mỗi lần chỉ cần thấy làng trên xóm dưới lục đục bắc ghế, bắc thang tuốt lá mai cũng có nghĩa là xuân sắp về trước ngõ. Vì thế mình cũng xon xen cùng chồng để tuốt lá mai. Mùa tuốt lá mai đã khơi dậy trong lòng tôi tình cảm thiêng liêng của quê nhà cưu mang suốt hành trình năm tháng, giúp tôi nhận ra để sống trọn vẹn và yêu hơn những khoảnh khắc hiện tại.
Thoạt nhìn cái việc tuốt lá cho mai tuy đơn giản, không nặng nhọc nhưng lại đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ. Lá mai già những ngày cuối năm bắt đầu vàng và đã sẵn sàng rời cành nên rất dễ tuốt. Chỉ một động tác đưa tay lách vào cuống lá, vuốt ngược theo cành là một tiếng “tách” khẽ vang lên. Sau khi được tuốt lá, hoa nở đều, nhiều cánh, nhiều nụ đồng nghĩa với bình an, tài lộc dồi dào. Khách đến chơi xuân, uống trà, nhâm nhi chút bánh mứt, thưởng hoa đều cảm nhận được thân tâm an lạc từ màu hoa được cho là tượng trưng cho khí tiết của người quân tử.
