An Tư công chúa là con gái út vua Trần Thái Tông, em gái vua Trần Thánh Tông và là cô ruột vua Trần Nhân Tông. Dù thông tin về công chúa An Tư rất ít, nhưng truyền thuyết dân gian về nàng lại khá nhiều.
Tương truyền An Tư công chúa yêu thầm Yết Kiêu, nhưng Yết Kiêu lại một mực chung tình với cô lái đò. Thời điểm giặc Nguyên xâm lược nước ta vào cuối năm 1284, do quân địch quá mạnh, trước tình thế cấp bách, vua quan nhà Trần đành phải chấp thuận dâng An Tư công chúa cho Thoát Hoan (con trai tướng Hốt Tất Liệt) để làm “thư giãn nạn nước”.
Theo một số ghi chép, tại nước địch, An Tư công chúa đã âm thầm mật báo những tin tức quan trọng cho nhà Trần. Nói cách khác, cô như một “nữ điệp viên cao cấp” của nước ta.
Sau đó, quân Trần bắt đầu phản công, đánh quân Nguyên đại bại. Thoát Hoan lúc bây giờ phải “chui vào cái ống đồng để lên xe bắt quân kéo chạy” để về Tàu. Sau khi giành chiến thắng, hoàng tộc Trần làm lễ tế lăng miếu, khen thưởng công thần, nhưng tuyệt nhiên không ai nhắc đến công của công chúa An Tư.
Sử sách vẫn so sánh An Tư công chúa với Huyền Trân công chúa khi cả 2 đều phải lấy chồng “ngoại quốc” vì đất nước. Nếu phải đặt lên bàn cân, An Tư có phần đáng thương hơn khi phải đối mặt với chiến tranh, làm mật báo, còn Huyên Trần ít ra gả đi trong hòa bình, được yêu thương và tôn làm hoàng phi của Chế Mân.
