Góp ý vào dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) tại phiên thảo luận của Quốc hội chiều 14/6, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn) cho ý kiến về vấn đề phòng, chống bạo hành trẻ em trong môi trường gia đình.
Đại biểu nêu thực trạng, thời gian qua, số vụ bạo hành trẻ em trong môi trường gia đình tăng cả về số vụ và mức độ nghiêm trọng. Năm 2021, theo thống kê của Bộ Công an, trong tổng số gần 2.000 vụ xâm hại trẻ em, hầu hết do chính người thân trong gia đình gây ra. Con số này cũng trùng khớp với thống kê của Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em. Trong tổng số cuộc gọi liên quan đến bạo hành trẻ em thì số vụ do chính những người thân trong gia đình gây ra chiếm tới 75%.
Nhiều vụ việc xảy ra trong gia đình thiếu hoàn thiện, cha mẹ ly hôn, ly thân, các em bị bạo hành bởi cha dượng, mẹ kế, chồng hờ, vợ hờ của cha mẹ. Đáng lên án là nhiều vụ bạo hành nhưng có sự dung túng tiếp tay bởi chính những người ruột thịt của các em, đại biểu nêu vấn đề.
Đại biểu cũng cho rằng, đặc điểm của bạo lực gia đình là xảy ra đằng sau cánh cửa của mỗi gia đình, do đó rất khó phát hiện. Hơn thế nữa, nạn nhân bị bạo hành lại là trẻ em nên khó có khả năng phản ánh, phản ứng, dẫn đến thời gian qua xảy ra nhiều vụ đặc biệt nghiêm trọng, các em bị bạo hành trong một thời gian dài và chỉ bị phát hiện khi các em đã được đưa đến viện trong tình trạng đã tử vong hoặc nguy kịch đến tính mạng.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy phân tích, một trong những nguyên nhân quan trọng đó là do pháp luật còn thiếu hoàn thiện, chưa thật sự phù hợp, nhất là còn thiếu những quy định để chủ động phòng ngừa bạo hành trẻ em ở những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt.
Ngoài ra, phòng, chống bạo hành trẻ em trong môi trường gia đình vừa thuộc phạm vi điều chỉnh của dự án Luật này, vừa thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Trẻ em. Do đó, đại biểu đề nghị cần phải tính toán mức độ điều chỉnh phù hợp để tương thích với nhiệm vụ của từng luật, qua đó có thêm công cụ bảo vệ hiệu quả trẻ em trong môi trường gia đình, nhưng tránh sự chồng lấn, mâu thuẫn giữa 2 luật này.
Về biện pháp hòa giải vụ việc bạo lực gia đình, tại Điều 21 dự thảo Luật quy định biện pháp hòa giải không chỉ được áp dụng đối với các tranh chấp, mâu thuẫn trong gia đình như Luật hiện hành, mà còn được áp dụng cả đối với các vụ việc bạo lực gia đình.
Đại biểu cho rằng, trong nhiều trường hợp, việc bổ sung như dự thảo Luật là cần thiết. Tuy nhiên, đối với trường hợp bạo hành trẻ em cũng tiến hành hòa giải là chưa phù hợp vì đây là những đối tượng đặc biệt, cần phải có sự bảo vệ đặc biệt.
Đại biểu đề nghị sửa lại quy định này theo hướng đối với trường hợp bạo hành trẻ em đến mức phải xử lý hình sự hoặc xử lý hành chính cần áp dụng biện pháp tương xứng.
Trường hợp chưa đến mức hình sự hoặc chưa đến mức xử lý hành chính thì cần áp dụng biện pháp góp ý, phê bình quy định tại Điều 23 của dự thảo Luật để tổ trưởng tổ dân phố, trưởng thôn chủ trì, nhằm kịp thời ngăn ngừa bạo lực trẻ em tiếp diễn, đồng thời không nên cho hòa giải đối với trường hợp này…
“Một tiếng kêu cứu của trẻ em, dù bất cứ ở nơi đâu cũng đều thuộc trách nhiệm của tất cả chúng ta. Để việc vào cuộc không bao giờ muộn, trước hết pháp luật phải rõ ràng về trách nhiệm và đầy đủ các biện pháp khả thi và các biện pháp bảo vệ trẻ em cần được quy định mức độ cao hơn và sớm hơn”, đại biểu Nguyễn Thị Thủy nhấn mạnh.
Trên cơ sở đó, đại biểu đề xuất một số giải pháp, trong đó kiến nghị rà soát để khắc phục những khoảng trống bảo vệ trẻ em trong dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình và trong Luật Trẻ em.
Bên cạnh đó, cần thiết phải bổ sung các biện pháp đặc thù để chủ động phòng ngừa bạo hành trẻ em trong môi trường gia đình ở những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt.
Ngoài ra, đối với biện pháp cấm tiếp xúc, đại biểu đề nghị áp dụng cả đối với trường hợp bạo hành trẻ em trong thời gian chờ Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, cấp xã lập hồ sơ để đề nghị cơ quan tư pháp có thẩm quyền áp dụng biện pháp tạm thời cách ly trẻ khỏi gia đình.
