Diễn đàn với sự tham dự của Lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Công Thương; đại diện: Bộ Công An, Bộ Thông tin và Truyền thông, Tổng cục thuế, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cùng với các Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử (CeCA – Certified eContract Authority) như: Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Công ty TNHH FPT IS, Công ty TNHH Tổng công ty Công nghệ và Giải pháp CMC, Công ty cổ phần Giải pháp Thanh toán Việt Nam (VNPAY), Tổng Công ty Viễn thông Viettel (Viettel Telecom),Tổng Công ty viễn thông MobiFone…
Hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng hiệu quả thương mại điện tử
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Công Thương Lê Hoàng Oanh cho biết: Bộ Công Thương thời gian qua luôn đồng hành cùng các doanh nghiệp, tổ chức trong quá trình chuyển đổi số, thông qua việc triển khai các giải pháp chính sách nhằm phát triển thị trường thương mại điện tử cạnh tranh lành mạnh, xây dựng các hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng hiệu quả thương mại điện tử vào hoạt động kinh doanh, nâng cao năng lực thích ứng với những xu thế kinh doanh và công nghệ mới.
Cục trưởng Lê Hoàng Oanh nhấn mạnh, trong bối cảnh thị trường toàn cầu biến động không ngừng, khả năng linh hoạt và sẵn sàng chuyển đổi là chìa khóa cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Thương mại điện tử đã và đang trở thành động lực chủ chốt trong nền kinh tế số, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng 25% trong năm 2023 và dự kiến sẽ chiếm 10% tổng doanh thu bán lẻ vào năm 2025. Quá trình này không chỉ mở ra cơ hội lớn mà còn thúc đẩy doanh nghiệp nhanh chóng thích nghi và đạt những bước tiến quan trọng.
Cục trưởng Lê Hoàng Oanh cho biết, hợp đồng là hình thức thể hiện cơ bản của các mối quan hệ dân sự và thương mại, là khởi đầu của các quy trình giao dịch trong đời sống xã hội và hoạt động kinh tế. Do vậy, giao kết hợp đồng trên môi trường điện tử cũng là một trong những vấn đề mấu chốt của quy định pháp luật về giao dịch điện tử, được thể hiện trong Luật mẫu của UNCITRAL về thương mại điện tử và Công ước Liên hợp quốc về giao kết hợp đồng sử dụng chứng từ điện tử. Luật Giao dịch điện tử năm 2005 và Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử cũng đã đưa ra những quy định mang tính nền tảng để đảm bảo cho giá trị pháp lý của hợp đồng điện tử, trong đó có vấn đề chứng thực hợp đồng điện tử.
Trong quá trình thực thi Nghị định số 52/2013/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 85/2021/NĐ-CP) về thương mại điện tử, đã có 11 Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử (gọi tắt là CeCA: VIETTEL, VNPT, FPT, CMC, VNPAY… ) đã được xác nhận đăng ký để triển khai cung cấp dịch vụ này. Vai trò của các tổ chức trên là đảm bảo về mặt kỹ thuật để quá trình ký kết hợp đồng/giao kết điện tử trên môi trường trực tuyến được diễn ra an toàn. Các Tổ chức CeCA sẽ cung cấp một hạ tầng số giúp doanh nghiệp, người dân sử dụng hợp đồng điện tử được bảo vệ bởi các công nghệ xác thực và tin cậy, hướng tới kết nối kỹ thuật và hỗ trợ các bên thứ 3 như cơ quan thuế, ngân hàng, các tổ chức tài chính và cơ quan giải quyết tranh chấp thực hiện các nghiệp vụ liên quan. Những tổ chức này đóng vai trò bảo vệ giá trị pháp lý cho hợp đồng điện tử và tạo niềm tin cho các bên tham gia, bao gồm cả người dân và doanh nghiệp. Tính đến hết tháng 8/2024, hơn 490.000 hợp đồng điện tử đã được chứng thực, với sự tham gia của gần 49.000 doanh nghiệp – minh chứng cho sự phát triển tích cực của dịch vụ này.
Với tinh thần đồng hành và hỗ trợ, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số luôn khuyến khích các doanh nghiệp, cơ quan quản lý, và các tổ chức liên quan cùng tham gia xây dựng một hệ sinh thái số bền vững. Vì vậy, Diễn đàn này tập trung vào việc cùng nhau thảo luận về các yếu tố ảnh hưởng đến việc chuyển đổi số toàn trình cho các chu trình kinh doanh của doanh nghiệp, với trọng tâm là một khâu rất cụ thể của chu trình đó: giao kết hợp đồng, theo định hướng thúc đẩy ứng dụng Hợp đồng điện tử an toàn.
Tạo đà cho doanh nghiệp phát triển bền vững trong kỷ nguyên số hóa
Đồng tình với nhận định trên của lãnh đạo Cục TMĐT, ông Đỗ Kế Công - Giám đốc Trung tâm chữ ký số và hợp đồng điện tử VNPT cho biết từ năm 2009, Tập đoàn đã không ngừng nâng cao các dịch vụ và giải pháp, bao gồm nền tảng VNPT eContract và giải pháp ký số từ xa (Remote Signing). Đến năm 2024, VNPT tự hào đã cung cấp hơn 1 triệu hợp đồng điện tử trong nhiều lĩnh vực: cung cấp dịch vụ viễn thông, điện, nước; ngân hàng, chứng khoán; vận tải, giao dịch của các doanh nghiệp SME,.... Bên cạnh đó, VNPT cũng thừa nhận những thách thức mà doanh nghiệp gặp phải khi áp dụng hợp đồng điện tử, như chi phí, thủ tục phức tạp, và thiếu sự chấp nhận từ các bên thứ ba (như cơ quan thuế, kho bạc). Để khắc phục, VNPT đưa ra nhiều giải pháp cải tiến, chẳng hạn như loại bỏ phí khởi tạo chữ ký số và cung cấp các gói ký với chi phí linh hoạt chỉ từ 1.000 VNĐ mỗi lượt ký.
Là một trong những đơn vị tiên phong trong việc triển khai chữ ký số và hợp đồng điện tử tại Việt Nam, ông Đỗ Quang Yên, Giám đốc Trung tâm Giải pháp C-SUITE, Công ty TNHH Tổng công ty Công nghệ và Giải pháp CMC chia sẻ, chuyển đổi số là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh. Nhiều doanh nghiệp đã áp dụng các hệ thống CRM, ERP, Big Data và AI để tối ưu hóa quy trình, tăng cường trải nghiệm khách hàng và chuyển đổi sang mô hình kinh doanh trực tuyến. Ông Đỗ Quang Yên cho rằng hợp đồng điện tử đóng vai trò “nút thắt cuối cùng” trong chuỗi chuyển đổi số, đảm bảo sự minh bạch và tự động hóa giữa các bên tham gia, từ khách hàng, đối tác đến quản lý nội bộ. Hệ thống C-Contract của CMC được thiết kế với các tính năng bảo mật như xác thực thời gian ký, danh tính người ký và tính toàn vẹn của hợp đồng, đảm bảo hợp pháp và an toàn cho các giao dịch trực tuyến. Với những giải pháp này, CMC cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình chuyển đổi số, mang lại hiệu quả cao hơn trong môi trường kinh doanh hiện đại.
Theo ông Trần Đăng Hòa, Chủ tịch công ty TNHH FPT IS, việc triển khai các giải pháp giao kết và xác thực điện tử là một xu hướng quan trọng và cần thiết tại Việt Nam, mang lại nhiều lợi ích trong việc thúc đẩy kinh tế số. Tuy nhiên, để các tổ chức và cá nhân có thể khai thác hiệu quả những giải pháp này, vấn đề an toàn và bảo mật trong giao dịch điện tử được đánh giá là yếu tố then chốt.
Từ năm 2020, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã áp dụng các giải pháp giao kết và xác thực điện tử nhằm tăng hiệu quả hoạt động, bao gồm việc sử dụng các công cụ như chứng thực điện tử, ký số, eKYC, xác thực danh tính, và hợp đồng điện tử. Các nền tảng và dịch vụ liên quan đến quản lý giao dịch, chẳng hạn như FPT.CA, FPT.eSign, FPT.eKYC, và FPT.CeCA, đã được triển khai rộng rãi với mục tiêu đảm bảo tính xác thực, toàn vẹn và tuân thủ pháp lý cho các giao dịch từ doanh nghiệp đến doanh nghiệp (B2B) và doanh nghiệp đến khách hàng (B2C). Các giải pháp này đã được ứng dụng đa dạng trong các lĩnh vực như thương mại, tài chính, ngân hàng, lao động và quản lý nội bộ.
Cùng đồng hành, ông Nguyễn Đăng Triển đại diện Tổng Công ty Viễn thông Viettel (Viettel Telecom) đề cao vai trò của chữ ký số và định danh xác thực trong việc đảm bảo an toàn và phòng ngừa gian lận trong giao dịch điện tử. Ông Triển chia sẻ: khi việc ký kết trên môi trường điện tử càng trở nên phổ biến thì chúng ta càng phải cẩn trọng hơn nữa. Việc sử dụng chữ ký số của đơn vị được cấp phép, có uy tín sẽ giúp bảo vệ quyền lợi cho khách hàng, đặc biệt khi chữ ký số có đính kèm cả dấu thời gian và định danh eKYC tại thời điểm ký thì cả doanh nghiệp lẫn cá nhân tham gia ký kết tài liệu hay hợp đồng trên môi trường điện tử đều có thể yên tâm hơn cả bản giấy truyền thống. Viettel cam kết sẽ luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trong công cuộc chuyển đổi số ngày càng an toàn hơn và dễ dàng hơn bằng trọn bộ giải pháp từ Hợp đồng điện tử, Chữ ký số, đến Dấu thời gian hay Hoá đơn điện tử…
Tại Diễn đàn, ông Trần Mạnh Cường, Phó Tổng Giám đốc VNPAY, khẳng định rằng các nền tảng dịch vụ tích hợp là động lực quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả áp dụng hợp đồng điện tử cho doanh nghiệp. Ông cho biết: "Giải pháp VNeDOC của VNPAY không chỉ cung cấp sự an toàn cho khách hàng mà còn thúc đẩy quy trình ký kết nhanh chóng và thuận tiện.
Với tính năng như dấu thời gian, chữ ký số và xác thực danh tính, VNeDOC mang lại sự an tâm và khả năng tra cứu bằng chứng rõ ràng. Đồng thời, giải pháp chữ ký số VNPAY-CA cho phép thao tác nhanh chóng trên nhiều thiết bị, đảm bảo tiêu chuẩn bảo mật cao, ngăn ngừa giả mạo và rút ngắn thời gian giao dịch.
Những nỗ lực này khẳng định cam kết của VNPAY trong việc xây dựng một môi trường giao dịch minh bạch, an toàn, đồng thời mở ra cơ hội phát triển bền vững trong kỷ nguyên số hóa.
Giải pháp giúp Doanh nghiệp đảm bảo an toàn cho các hoạt động giao dịch điện tử
Nói đến an toàn là vấn đề liên quan đến việc xác thực trong giao dịch điện tử là rất quan trọng và cần thiết. Đặc biệt là xác thực định danh của chủ thể giao dịch trong Hợp đồng điện tử. Điều này giúp bảo vệ an toàn quyền lợi cho chủ thể ký kết điện tử. Chia sẻ về vấn đề này, ông Đào Đình Nam - Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư và căn cước công dân RAR, Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư, Cục cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an cho biết sự cần thiết của Ứng dụng định danh và xác thực điện tử phòng ngừa các hành vi gian lận và lừa đảo trong giao dịch điện tử phục vụ chuyển đổi số và giảm thiểu những rủi ro.
Hiện nay, các luật liên quan đã được ban hành như Luật giao dịch điện tử, Luật Căn cước công dân đã được ban hành và có hiệu lực. Từ 01/7/2024, Bộ Công an chính thức triển khai luật căn cước mới, trẻ em từ khi sinh ra đã bắt đầu được cấp thẻ căn cước. Điều đó nghĩa là trẻ được định danh và cấp thẻ căn cước điện tử qua đó thuận tiện cho người dân thực hiện chuyển đổi số. Bộ Công an đã xây dựng được cơ sở dữ liệu dân cư và chia sẻ với các bộ ngành khai thác thực hiện chuyển đổi số. Một trong những đột phá của Đề án 06 là làm sạch được thông tin của các thuê bao điện thoại, gắn liền với các ứng dụng trong chuyển đổi số, giao dịch điện tử. Cũng từ 01/7/2024, Bộ Công an phối hợp chặt chẽ với ngành ngân hàng với các biện pháp tăng cường bảo mật cho các tài khoản ngân hàng, các giao dịch trong môi trường điện tử. Việc kết nối sử dụng dữ liệu từ Bộ Công an đã giảm thiểu khoảng 70% các hoạt động lừa đảo, vi phạm trong lĩnh vực tài chính. Hiện nay, Bộ Công an phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư thực hiện định danh xác thực với cá nhân và tổ chức ngay từ khi đăng ký doanh nghiệp, tiến tới cấp tài khoản định danh của tổ chức, doanh nghiệp. Khi thực hiện kết nối với cơ quan quản lý nhà nước thì đều phải sử dụng tài khoản định danh điện tử qua đó đảm bảo an toàn cho các hoạt động giao dịch điện tử.
Thương mại điện tử đang phát triển mạnh mẽ và có liên quan chặt chẽ, trực tiếp đến định danh các chủ sản giao dịch thương mại điện tử và liên quan đến các hộ kinh doanh, các đơn vị, doanh nghiệp kinh doanh trên sàn thương mại điện tử. Các hoạt động liên quan đến chấp hành thuế, các hoạt động liên quan đến logistics, vận chuyển hàng hóa và tiêu dùng đều liên quan đến các giao dịch điện tử, các hợp đồng điện tử, tất cả đều có nguy cơ rủi ro cao. Vì vậy, bên cạnh việc đảm bảo về pháp lý thì việc sử dụng các dữ liệu gốc, dịch vụ từ Bộ Công an sẽ giúp xác thực, định danh chính xác nhất các chủ thể tham gia qua đó đảm bảo an toàn các giao dịch thương mại điện tử đang rất phát triển như hiện nay.
Tại Diễn đàn, các doanh nghiệp tham gia đều đồng thuận rằng cần đẩy mạnh hơn nữa các chính sách liên quan đến hợp đồng điện tử để giải quyết những khó khăn thực tế. Các vấn đề như chi phí cao, thủ tục phức tạp, và sự chấp nhận hạn chế từ các bên thứ ba (cơ quan thuế, ngân hàng…) vẫn là rào cản đáng kể. Do đó, các doanh nghiệp mong muốn Chính phủ và các cơ quan chức năng sớm ban hành các văn bản liên quan đến tiêu chuẩn kỹ thuật để hợp đồng điện tử có thể được chấp nhận bởi bên thứ ba cũng như tăng cường sự hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để hợp đồng điện tử trở thành công cụ giao dịch phổ biến. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình kinh doanh mà còn thúc đẩy sự minh bạch, an toàn trong các giao dịch, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo sự phát triển bền vững trong môi trường kinh tế số.
