Tiến sĩ Lương Minh Thắng, 38 tuổi, đang giữ vị trí chuyên gia cao cấp tại Google DeepMind, trung tâm nghiên cứu trí tuệ nhân tạo hàng đầu thế giới. Trong gần một thập kỷ gắn bó với Google, anh đã tham gia phát triển nhiều mô hình AI quan trọng, nổi bật là Gemini. Một trong những dự án lớn do TS. Thắng dẫn dắt là Deep Think, hệ thống suy luận nâng cao được tích hợp trong Gemini. Đây là thành quả của hàng chục chuyên gia AI tại Google, với anh Thắng giữ vai trò trưởng nhóm nghiên cứu
Trong kỳ thi IMO vừa qua, “thí sinh đặc biệt” này phải tuân thủ đúng luật àm bài trong hai buổi thi kéo dài 4,5 tiếng, không Internet, không công cụ hỗ trợ. Kết quả, AI giải đúng 5/6 bài, giành 35/42 điểm – mức điểm mà chỉ 67 trên tổng số 630 thí sinh đạt được để nhận huy chương vàng.
Ban đầu, chính TS. Lương Minh Thắng cũng chỉ kỳ vọng mô hình của mình đạt huy chương đồng hoặc bạc như năm trước. Vậy nhưng, trong bốn ngày cuối cùng, nhóm nghiên cứu đã quyết định bổ sung thêm một số tính năng mới. Sự liều lĩnh ấy bất ngờ trở thành bước ngoặt.
Điều khiến các giám khảo kinh ngạc chính là cách AI trình bày lời giải. Thay vì những phép biến đổi rườm rà, Deep Think diễn đạt bằng ngôn ngữ tự nhiên, đơn giản và gọn gàng, nhưng vẫn đầy đủ tính logic.
Ít ai biết rằng 20 năm trước, anh Lương Minh Thắng từng lỡ hẹn với IMO. Khi đó, anh đứng thứ 8 toàn quốc, trong khi đội tuyển chỉ lấy 6 người. Thay vì tiếp tục con đường Olympic, anh chọn nghiên cứu trí tuệ nhân tạo. Chính lựa chọn này đã mang Thắng quay trở lại với IMO theo một cách đặc biệt – không phải với tư cách thí sinh, mà là “huấn luyện viên” cho một thí sinh AI.
Năm 2024, AI của nhóm anh giành huy chương bạc. Một năm sau, Deep Think bước lên “đỉnh cao” cùng huy chương vàng, thay anh viết tiếp giấc mơ tuổi trẻ.
Điểm khác biệt lớn của Deep Think nằm ở cách tiếp cận. Nếu các mô hình trước kia phải chuyển đổi đề bài sang “ngôn ngữ kỹ thuật”, rồi mới xử lý, thì Deep Think có thể tiếp nhận, suy luận và trình bày lời giải trực tiếp bằng ngôn ngữ tự nhiên.
Theo TS. Lương Minh Thắng, đây là “bước nhảy vọt” trong nghiên cứu AI toán học. Nhóm đã áp dụng kỹ thuật học tăng cường mới, giúp mô hình tạo ra lời giải dài, chặt chẽ – điều cần thiết để vượt qua vòng chấm điểm gắt gao của IMO.
IMO vốn được xem là “đấu trường” dành cho những bộ óc toán học xuất sắc nhất thế giới. Giờ đây, nó cũng trở thành nơi thử thách những hệ thống AI tiên tiến nhất. Với thành tích của Deep Think, Google DeepMind đã chứng minh rằng AI không chỉ tìm ra đáp số, mà còn có thể đưa ra lập luận đầy đủ và thuyết phục.
Với cá nhân TS. Lương Minh Thắng, hành trình này không chỉ là một công trình khoa học, mà còn là sự khép lại của một vòng tròn định mệnh từ cậu học sinh trượt vé Olympic ngày nào, đến nhà khoa học giúp một trí tuệ nhân tạo bước lên bục vinh quang.
