Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn quan tâm đến công tác xây dựng văn hoá trong Đảng, xem đây là nền tảng, sức mạnh nội sinh bảo đảm cho việc thực hiện mục tiêu “xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức”. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Lấy văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng khẳng định: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc”. Sức mạnh điều tiết của văn hóa không chỉ dừng lại ở phạm vi đạo đức, ứng xử trong quan hệ cộng đồng, quan hệ con người với con người, hay trong bản thân mỗi con người, không chỉ dừng lại ở việc tạo nên sự hài hòa cụ thể, mà cao hơn, văn hóa hướng đến điều chỉnh các quan hệ lớn, tạo nên sự phát triển cân đối, hài hòa, đồng bộ giữa các lĩnh vực quan trọng của đời sống, của mỗi quốc gia - dân tộc.
Văn hóa Đảng được hiểu là văn hóa của Đảng Cộng sản Việt Nam với tư cách một đảng cầm quyền - đội tiền phong của giai cấp công nhân, đảm trách sứ mệnh lịch sử lãnh đạo giai cấp và nhân dân thực hiện mục tiêu giành độc lập dân tộc và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng của văn hóa Đảng, ngay từ khi thành lập cho đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đặc biệt chú trọng xây dựng văn hóa Đảng, xem đây là “nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh".
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII tiếp tục khẳng định: Xây dựng văn hóa Đảng chính là xây dựng văn hóa đạo đức trong Đảng, xây dựng đạo đức cách mạng cho cán bộ đảng viên, nhất là việc nêu cao tinh thần gương mẫu, “tự soi, tự sửa”, thường xuyên rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức trách nhiệm, trung thực, tiên phong trong mọi hoạt động và phong trào. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đây chính là cách để mỗi cán bộ đảng viên không chỉ tự hoàn thiện mình mà còn góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, xứng đáng với niềm tin của dân tộc và sự ủy thác của nhân dân.
Triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, tại Hội nghị văn hóa toàn quốc tháng 11/2021, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặt ra yêu cầu: “Chú trọng xây dựng Đảng và hệ thống chính trị về văn hóa, về đạo đức; kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, để Đảng ta và hệ thống chính trị của nước ta thật sự là đạo đức, là văn minh, tiêu biểu cho lương tri và phẩm giá con người Việt Nam”.
Sau gần 40 năm thực hiện đường lối đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, tạo nên vị thế, cơ đồ, tiềm lực, uy tín cho đất nước trên trường quốc tế. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” - chính là biểu hiện của việc xuống cấp về đạo đức, về văn hóa trong Đảng. Sự thật không thể phủ nhận rằng: Đảng ta đang phải đối mặt với những thách thức vô cùng nghiệt ngã về thực hành “Văn hóa Đảng”. Sự nghiệt ngã này đã được cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: “Trong 10 năm qua (2012 - 2022), đã xử lý kỷ luật 2.740 tổ chức đảng và hơn 167.700 cán bộ, đảng viên, trong đó có hơn 190 cán bộ diện Trung ương quản lý (có 4 ủy viên Bộ Chính trị, nguyên ủy viên Bộ Chính trị; 36 ủy viên Trung ương, nguyên ủy viên Trung ương; hơn 50 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang); qua thanh tra, kiểm toán kiến nghị xử lý trách nhiệm gần 44.700 tập thể, cá nhân, chuyển cơ quan điều tra, xử lý gần 1.200 vụ việc có dấu hiệu tội phạm”. Những hạn chế trên có nguyên nhân, do cấp ủy, người đứng đầu chưa nhận thức đúng vai trò, tính cấp thiết của xây dựng văn hóa trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng; năng lực tổ chức, kiến tạo, tổ chức thực hiện xây dựng văn hóa trong tổ chức đảng còn hạn chế, thiếu chủ động; một số cán bộ, đảng viên tinh thần trách nhiệm yếu, chưa thực sự tiên phong, gương mẫu, sa vào chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, đi ngược lại những chuẩn mực đạo đức, văn hóa.
Hiện nay, các thế lực thù địch sử dụng mọi âm mưu, thủ đoạn nhằm chống phá xuyên tạc giá trị văn hóa và hơn thế nữa chúng thường xuyên truyền bá những tư tưởng văn hóa độc hại, ngoại lai, pha tạp để xóa bỏ đi những giá trị truyền thống của dân tộc ta. Thực trạng đó đã, đang và sẽ tiếp tục làm xói mòn các giá trị tốt đẹp của bản sắc “Văn hoá Đảng”. Và tất yếu sẽ làm lung lay niềm tin của quần chúng nhân dân đối với Đảng cũng như các giá trị vững bền trong sự nghiệp của Đảng.
Vì vậy, cần khẳng định, sự hiện diện của văn hóa Đảng là yêu cầu khách quan, nội tại, mang tính quy luật, do đó đặt ra cho toàn Đảng, cấp ủy các cấp và mỗi cán bộ, đảng viên phải “đặc biệt chú trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, coi đây là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa” để Đảng ta mãi mãi trường tồn, giữ vững vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với đất nước, dân tộc.
Để phát huy giá trị của văn hóa trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ hiện nay cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chi bộ về xây dựng văn hóa Đảng của đội ngũ đảng viên trẻ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Tư tưởng không đúng đắn thì công tác ắt sai lầm”. Cần nhận thức rằng, xây dựng văn hóa trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng là góp phần xây dựng Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh, nâng tầm lãnh đạo, vị thế cầm quyền của Đảng. Xây dựng văn hóa Đảng sẽ góp phần giúp cán bộ, đảng viên nhận diện được hệ giá trị chân - thiện - mỹ, thức tỉnh lương tâm, phân biệt được đúng, sai để thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ và hoàn thiện nhân cách. Coi nhẹ yếu tố văn hóa sẽ làm cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng dễ lệch chuẩn, sai phạm ở một số tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên.
Để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chi bộ và người đứng đầu về xây dựng văn hóa Đảng của đội ngũ đảng viên trẻ, Đảng ủy, lãnh đạo và cán bộ quản lý các cấp cần tiếp tục phát huy vai trò nêu gương; đẩy mạnh đấu tranh tự phê bình và phê bình, mở rộng dân chủ, công khai; biểu dương và nhân rộng những tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư trong xây dựng và phát triển văn hóa Đảng tại cơ quan..
Tích cực phát động các phong trào thi đua xây dựng văn hóa Đảng tại cơ quan, đơn vị gắn liền với hoạt động chuyên môn nghiệp vụ trên các lĩnh vực. Các phong trào thi đua cần phải được tổ chức một cách thiết thực, sâu rộng và bao quát với nội dung, tiêu chí cụ thể, rõ ràng; cần phát động thi đua theo đợt, theo chuyên đề một cách thường xuyên. Đối tượng thi đua cần có trọng điểm và nắm điển hình, bảo đảm hài hòa lợi ích của cán bộ, đảng viên, viên chức, người lao động song hành với lợi ích của cơ quan, đơn vị. Kịp thời động viên, khen thưởng đúng người, đúng việc, chống báo cáo sai; chú trọng khen thưởng đột xuất, từ đó nhân rộng cá nhân, điển hình tiên tiến để cổ vũ, động viên mọi người học tập làm theo.
Hai là, coi trọng giáo dục, rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng cho đội ngũ đảng viên trẻ.
Công tác giáo dục, rèn luyện, đào tạo, bồi dưỡng, thực chất là tác động văn hóa để mỗi đảng viên trẻ nêu cao tính đảng, nhận thức được trách nhiệm, bổn phận của bản thân để phấn đấu, rèn luyện. Tự soi, tự sửa chính là bản lĩnh văn hóa của người cộng sản, dám nhận diện “thứ giặc trong lòng” để đấu tranh loại bỏ. Đây là cuộc chiến cam go, đòi hỏi mỗi đảng viên trẻ phải kiên trì, dũng cảm mới có thể chiến thắng, vượt qua.
Giáo dục từ góc độ văn hóa giúp mỗi đảng viên tự thấu cảm, lan tỏa tình yêu thương và lòng nhân ái, loại bỏ mọi sự kèn cựa, đố kỵ, ganh tỵ ở đảng viên. Cùng với đó, coi trọng giáo dục đạo đức cách mạng cho đảng viên trẻ, cần gắn với đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, “thứ giặc trong lòng không mang gươm, mang súng”, dễ dàng làm tha hóa nhân cách, đưa người ta đi xuống dốc. Từ thực tiễn lãnh đạo, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cảnh báo: “Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”. Vì vậy cần tổ chức cho đảng viên trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh từ những điều nhỏ nhất, bình dị nhất. Đây cũng là kênh để đảng viên trẻ luôn có ý thức phấn đấu, rèn luyện, không chủ quan, tự mãn, bằng lòng với kiến thức, kết quả phấn đấu của mình.
Ba là, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ “vừa hồng, vừa chuyên”, có khát vọng cống hiến.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đúc kết: Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, “công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Hiệu quả văn hóa thẩm thấu đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng cao hay thấp tùy thuộc vào chất lượng đội ngũ cán bộ, cấp ủy.
Hơn lúc nào hết, đội ngũ cán bộ trẻ phải thẩm thấu được yếu tố văn hóa, bởi đó là hệ điều tiết để nâng cao nhận thức, hành vi, năng lực tổ chức hành động luôn vì lợi ích của Đảng, của tập thể và nhân dân. Mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn gương mẫu, trong sạch về nhân cách, nói không với tiêu cực, tham nhũng, luôn lắng nghe, học hỏi, gần gũi với đồng nghiệp và nhân dân. Bởi không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không thể lãnh đạo được nhân dân. Cán bộ giữ chức vụ càng cao càng phải gương mẫu. Gương mẫu là tiêu chí, thước đo văn hóa của người cán bộ. Để xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trẻ “vừa hồng, vừa chuyên”, nâng cao tính chuyên nghiệp, đủ khả năng làm việc trong điều kiện hội nhập quốc tế, từng cấp ủy, chi bộ cần đổi mới mạnh mẽ các khâu của công tác cán bộ, nhất là đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ hợp lý phù hợp với nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị.
Bốn là, kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống” trong xây dựng văn hoá Đảng của đội ngũ đảng viên trẻ.
Hiện nay, trong đời sống hàng ngày, cái tốt và cái xấu luôn đan xen nhau, chính vì vậy, “xây” phải đi đôi với “chống”, “chống” nhằm mục đích để “xây”. Kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống” trong xây dựng văn hoá Đảng của đội ngũ đảng viên trẻ là giải pháp quan trọng để xây dựng đội ngũ đảng viên trẻ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân, sẵn sàng nhận và hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao. Đi đôi với xây dựng, bảo vệ các giá trị chân, thiện, mỹ, cái tốt, cái đẹp, cần phải kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, đấu tranh kiên quyết với những quan điểm, tư tưởng sai trái, lệch lạc.
Quá trình xây dựng văn hóa Đảng của đội ngũ đảng viên trẻ hiện nay, phải làm tốt công tác giáo dục, tuyên truyền, thuyết phục, nhất là “nêu gương” của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là đội ngũ bí thư, cấp ủy viên, cán bộ chủ trì, chủ chốt các cấp. Đồng thời, thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình. Thường xuyên quan tâm lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu. Đấu tranh kiên quyết với các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, phần tử cơ hội chính trị, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm kỷ luật, quy định của Đảng với phương châm hành động “không có vùng cấm”, không có biểu hiện “nhẹ trên nặng dưới”, “đánh trống bỏ dùi”.
Năm là, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng và tính tích cực, tự giác của đội ngũ đảng viên trẻ trong xây dựng văn hoá Đảng.
Xây dựng văn hoá Đảng của đội ngũ đảng viên trẻ hiện nay cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng và tính tích cực, tự giác của đội ngũ đảng viên trẻ, không tuyệt đối hoá, không xem nhẹ, bỏ qua một lực lượng nào, bộ phận nào. Vì, sự hình thành, phát triển văn hoá Đảng phụ thuộc trước hết vào năng lực lãnh đạo của Đảng uỷ, chi ủy, chi bộ; trách nhiệm, năng lực chỉ đạo, lãnh đạo của chỉ huy các cơ quan, đơn vị; phẩm chất, năng lực, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý; nhận thức, động cơ, thái độ, trách nhiệm của từng đảng viên trẻ. Cấp uỷ, cán bộ chủ trì các cấp cần nhạy bén, nắm chắc tình hình, dự kiến xu hướng vận động, phát triển, kịp thời phát hiện và xử lý những vấn đề mới nẩy sinh trên cả phương diện lý luận và thực tiễn, kiến thức và kỹ năng để xác định nội dung, hình thức, biện pháp xây dựng văn hóa Đảng phù hợp đối tượng, thì sự hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực của đội ngũ đảng viên trẻ ngày càng hoàn thiện, góp phần đấu tranh, phản bác lại các luận điệu xuyên tạc của kẻ thù, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội, t. II, tr. 146.
2. Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 1,3,5,15.
3. Nguyễn Phú Trọng (2023), Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội.
