Ngày 23 tháng Chạp hằng năm, các gia đình Việt Nam đều tổ chức lễ cúng ông Công ông Táo trước khi các Táo quân chầu trời báo cáo với Ngọc hoàng mọi việc trong năm qua.
Tết ông Công ông Táo 2022 rơi vào ngày nào?
Năm nay, ngày 23 tháng 12 âm lịch nhằm vào thứ Ba ngày 25/1/2022. Đây là ngày làm việc, do đó nếu muốn cúng đúng ngày, các gia đình phải chuẩn bị chu đáo các lễ vật từ trước cho đỡ cập rập. Một số người có thể cúng tiễn Táo quân chầu trời vào dịp cuối tuần trước đó.
Nguồn gốc ngày Tết ông Công ông Táo
Tục thờ Táo quân của người Việt gắn với sự tích “hai ông một bà”. Chuyện kể rằng Thị Nhi có chồng là Trọng Cao, tuy ăn ở mặn nồng nhưng mãi không có con. Chán nản, Trọng Cao hay kiếm chuyện, dằn vặt vợ. Một lần, chỉ vì một chuyện nhỏ, anh ta gây thành chuyện lớn, đánh vợ và đuổi đi. Thị Nhi lang thang đến một xứ khác và gặp được Phạm Lang. Hai người phải lòng nhau và kết thành vợ chồng.
Trọng Cao sau khi nguôi giận thì hối hận, lên đường tìm kiếm vợ. Sau nhiều ngày, hết gạo hết tiền, anh phải làm kẻ ăn xin dọc đường, tình cờ vào xin ăn đúng nhà Thị Nhi khi Phạm Lang đi vắng. Nhận ra người hành khất là chồng cũ, Thị Nhi mời vào nhà, nấu cơm thết đãi. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Sợ chồng nghi oan, Thị Nhi bèn giấu Trọng Cao dưới đống rạ sau vườn.
Đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Nhi hốt hoảng lao mình vào để cứu chồng cũ. Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo khiến cả ba đều chết trong đám lửa. Cảm động trước tình nghĩa của 3 người, nên Ngọc Hoàng phong họ làm vua bếp - Táo quân. Người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ phụ trách trông coi việc chợ búa.
Hằng năm, vào ngày 23 tháng Chạp, Táo quân cưỡi cá chép bay về trời để báo cáo mọi việc lớn nhỏ trong gia đình với Ngọc hoàng để định công tội và thưởng phạt. Các gia đình Việt thường làm mâm cơm để tiễn đưa.
Mâm cúng ông Công ông Táo gồm những gì?
Theo dân gian, Táo quân cai quản bếp lửa và nắm rõ mọi chuyện trong nhà nên mọi người thường làm lễ tiễn rất trang trọng với ước muốn cầu xin những điều đẹp đẽ đến với cả gia đình. Mâm lễ cúng ông Táo về chầu trời đủ đầy sẽ là hiện thân của ước muốn một năm mới sung túc.
Các lễ vật cúng Táo quân gồm:
Mũ ông Táo 3 chiếc: Hai chiếc dành cho Táo ông loại có cánh chuồn và một chiếc cho Táo bà thì không có phần cánh chuồn
Quần áo giấy cho Táo: Hai bộ cho nam, một bộ cho nữ
Hài Táo quân: Hai đôi hài nam, một đôi hài nữ
Trái cây tươi, cau trầu tươi
Hương, nến, rượu nếp hoặc trà.
Theo quan niệm dân gian, phương tiện đi lại của các Táo để chầu trời là cá chép. Người miền Bắc thường chuẩn bị 3 con cá chép đỏ sống để bơi trong chậu nước với quan niệm “cá chép hóa rồng” đưa các Táo về trời. Những con cá chép này sẽ được thả ra các ao hồ hoặc sông sau khi làm lễ cúng. Người miền Trung dùng ngựa bằng giấy để cúng. Còn người dân miền Nam dâng lễ vật có phần đơn giản hơn, bao gồm mũ, áo hài và cá chép giấy.
Mâm cơm cúng ông Táo không cần quá cầu kỳ, tùy theo điều kiện gia cảnh mà gia chủ để chuẩn bị, có thể làm món mặn và món chay.
Mâm cúng phổ biến cho ông Táo gồm:
Gà trống luộc chéo cánh ngậm hoa tỉa ớt hoặc hoa hồng (có thể thay bằng thịt heo luộc hoặc vịt quay)
Xôi gấc (có thể thay bằng xôi lá cẩm, xôi đậu, xôi lá nếp)
Giò lợn luộc
Bánh chưng
Canh chân giò nấu măng (hoặc canh mọc)
Rau xào thập cẩm
Chả rán, thịt đông
Một chén gạo và một chén muối.
Nhiều gia đình cúng thêm các món chè như chè hoa cau hoặc chè trôi nước, chè kho, các loại bánh trái.
