Để hiện thực hóa mục tiêu, xã không chỉ quy hoạch vùng trồng hợp lý mà còn đưa cán bộ kỹ thuật bám cơ sở, hướng dẫn bà con quy trình chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, bảo đảm cây trồng sinh trưởng hiệu quả.'
Trên đường thăm mô hình của gia đình ông Chảo A Cấu (thôn Đề Tâu), Chủ tịch UBND xã Phạm Ngọc Điện cho biết: Gia đình ông Cấu là một trong những hộ tiên phong chuyển đổi đất nương kém hiệu quả sang trồng mắc-ca và sả. Từ năm 2020, ông đã chuyển đổi 3,5 ha nương thành 2 ha trồng sả và 1,5 ha trồng mắc-ca. Sau 4 năm, toàn bộ diện tích đều cho thu hoạch, mang lại nguồn thu ổn định,
Ông Cấu chia sẻ: “Nhờ được cán bộ nông nghiệp địa phương hướng dẫn, gia đình tôi vừa trồng sả để lấy ngắn nuôi dài, vừa có thêm vốn đầu tư phân bón chăm sóc mắc-ca. Đến năm 2025, vườn mắc-ca đã cho quả bói gần 1 tạ, bán được gần 3 triệu đồng. Từ năm sau, gia đình có thể thu nhập từ cả sả và mắc-ca, tạo nguồn lực để tiếp tục mở rộng diện tích mắc-ca lâu dài.
Không chỉ có mắc-ca và sả, nhiều hộ dân khác cũng mạnh dạn chuyển đổi sang trồng sa nhân tím. Gia đình ông Hạng A Chẩu (thôn Pá Ỏ) đã thay toàn bộ diện tích ngô kém hiệu quả bằng hơn 3.000 gốc sa nhân tím. Từ năm 2021 đến nay, nguồn thu từ cây trồng này đạt gần 40 triệu đồng. “Trồng sa nhân dưới tán rừng tốn ít công, ít chi phí, đầu ra ổn định, hiệu quả kinh tế cao. Năm tới, tôi dự định mở rộng thêm 2.000 gốc sa nhân tím và mắc-ca”, ông Chẩu cho biết.
Từ những kết quả bước đầu này, xã Sáng Nhè xác định chuyển đổi cây trồng chính là giải pháp phát triển kinh tế dựa vào lợi thế đất đai và nguồn lao động. Với diện tích hiện tại gồm 365 ha mắc-ca, gần 250 ha cà-phê và hàng trăm ha cây ăn quả, mục tiêu đến năm 2030, diện tích mắc-ca và cà-phê sẽ đạt gần 2.000 ha, hình thành vùng sản xuất tập trung, tạo nguồn nguyên liệu cho công nghiệp chế biến.
Theo Chủ tịch UBND xã Phạm Ngọc Điện, Sáng Nhè được thành lập trên cơ sở hợp nhất 3 xã thuộc diện khó khăn: Xá Nhè, Mường Đun (huyện Tủa Chùa cũ) và Phình Sáng (huyện Tuần Giáo cũ). Với xuất phát điểm thấp, xã càng coi trọng việc phát triển kinh tế dựa trên lợi thế sẵn có. Tại Đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025 – 2030, 100% đại biểu đã nhất trí giải pháp đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng để khai thác tối đa tiềm năng đất đai và lao động.
Để thực hiện nghị quyết, xã đã chỉ đạo rà soát toàn bộ diện tích mắc-ca, cà-phê; xác định tiểu vùng khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp để điều chỉnh quy hoạch trồng hợp lý. Về nguồn vốn, xã phối hợp với các cơ quan chuyên môn, xây dựng kế hoạch sử dụng linh hoạt, bảo đảm giống chất lượng. Đồng thời, cán bộ kỹ thuật thường xuyên bám địa bàn, hướng dẫn bà con kỹ thuật thâm canh theo từng giai đoạn sinh trưởng.
Song song đó, địa phương khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm và xây dựng chuỗi giá trị từ trồng, thu hoạch đến chế biến. UBND xã cũng làm việc với các ngân hàng, tổ chức tín dụng nhằm hỗ trợ bà con tiếp cận vốn vay ưu đãi, giúp trồng xen cây ngắn ngày để vừa có nguồn thu ngắn hạn, vừa có vốn đầu tư chăm sóc cây dài ngày hiệu quả, bền vững hơn.
