Xét xử 7 cán bộ ngân hàng cho doanh nhân vay hàng trăm tỷ đồng rồi “biến mất”

Các bị cáo gồm: Đỗ Quốc Hùng (cựu Giám đốc BIDV Chi nhánh Thành Đô), Lưu Thị Bích Thủy (cựu Phó Giám đốc BIDV Chi nhánh Thành Đô), Phạm Anh Tài (cựu Trưởng phòng tín dụng BIDV Chi nhánh Thành Đô), Nguyễn Văn Hà (cựu Phó trưởng Phòng tín dụng BIDV Chi nhánh Thành Đô), Lại Minh Ngọc (cựu Trưởng phòng thẩm định BIDV Chi nhánh Thành Đô), Lê Vũ Thanh (cựu Giám đốc BIDV Chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh) và Đỗ Xuân Khoan (cựu Phó trưởng Phòng tín dụng BIDV Tây Nam Quảng Ninh).

Theo cáo trạng, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Kenmark (Công ty Kenmark) là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, do ông Hwang Jonathan Cheng Yu (quốc tịch Mỹ) là giám đốc và đại diện pháp luật.

Công ty KenMark được thành lập để thực hiện dự án đầu tư và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Việt Hòa - Kenmark (Hải Dương) với tổng vốn đầu tư 1.594 tỷ đồng. Để có tiền thực hiện dự án, tháng 2/2008, Công ty Kenmark đã ký hợp đồng tín dụng vay hơn 67 triệu USD của các ngân hàng đồng tài trợ là SHB, HHB và BIDV theo tỷ lệ cam kết cho vay như sau:

BIDV Chi nhánh Thành Đô cho vay hơn 39 triệu USD, SHB Chi nhánh Quảng Ninh cho vay hơn 18 triệu USD và Habubank Chi nhánh Kinh Bắc cho vay 10 triệu USD (nay SHB Chi nhánh Quảng Ninh và Habubank Chi nhánh Kinh Bắc sáp nhập thành SHB Chi nhánh Kinh Bắc).

Từ tháng 2/2008 đến tháng 5/2010, các ngân hàng đã giải ngân cho Công ty Kenmark hơn 52 triệu USD và hơn 57 tỷ đồng. Đến tháng 6/2010, Công ty Kenmark có thông báo về việc tạm dừng hoạt động và người đại diện pháp luật của công ty này đã xuất cảnh khỏi Việt Nam để lại khoản nợ lớn.

Kết quả điều tra cho thấy, Công ty Kenmark 100% vốn nước ngoài, phụ thuộc vào chủ sở hữu là Công ty Cheemaster. Tài liệu do Trung tâm thông tin tín dụng Ngân hàng Nhà nước (CIC) cung cấp thể hiện, Công ty Cheermaster có chỉ số rủi ro cao; tình trạng hoạt động: Không tồn tại văn phòng hoạt động; Giấy phép hoạt động của công ty được sử dụng với mục đích miễn trừ thuế.

Hồ sơ của Công ty Kenmark không đảm bảo điều kiện vay vốn, năng lực tài chính không đảm bảo trả nợ trong thời hạn cam kết…, nhưng tổ thẩm định Dự án Việt Hòa - Kenmark vẫn báo cáo kết quả thẩm định dự án đầu tư, đánh giá Công ty Kenmark đáp ứng được các yêu cầu cho vay theo quy định, và đề xuất cho công ty này vay tối đa hơn 67 triệu USD.

Sau khi được BIDV phê duyệt cho vay, tháng 2/2008, bị cáo Đỗ Quốc Hùng cùng ông Nguyễn Văn Thắng (khi đó là Giám đốc SHB Chi nhánh Quảng Ninh) và bà Hoàng Thu Huyền (Giám đốc HBB Chi nhánh Bắc Ninh) đã ký hợp đồng tín dụng cho Công ty Kenmark vay hơn 67 triệu USD, trong đó BIDV Thành Đô cho vay hơn 39 triệu USD (57,8%), SHB Chi nhánh Quảng Ninh cho vay hơn 18 triệu USD (27,4%) và HBB Chi nhánh Bắc Ninh cho vay 10 triệu USD (14,8%).

Từ ngày 25/2/2008 đến ngày 18/5/2010, các ngân hàng đồng tài trợ đã giải ngân cho Công ty Kenmark hơn 52 triệu USD và hơn 57 tỷ đồng, đạt trên 80% giá trị hợp đồng.

Cáo trạng xác định, việc các ngân hàng giải ngân như trên là không đúng yêu cầu về hình thức giải ngân 2 bước theo chỉ đạo của BIDV, vì đến cuối năm 2009, Công ty Kenmark không phát sinh thêm doanh nghiệp nào ký hợp đồng thuê nhà xưởng. Ngoài ra, Công ty Kenmark mới cơ bản hoàn thành đầu tư phần hạ tầng kỹ thuật của 13/27 nhà xưởng đã giải ngân khi dự án không đảm bảo hiệu quả và khả năng thu hồi vốn vay...

Đến tháng 4/2010, các ngân hàng đồng tài trợ đã thu nợ từ Công ty Kenmark hơn 2,7 triệu USD và hơn 57 tỷ đồng nợ gốc từ tiền bán đấu giá tài sản đảm bảo của công ty được hơn 766 tỷ đồng, tương đương hơn 33 triệu USD.

Dư nợ gốc của Kenmark đối với BIDV còn hơn 15 triệu USD, SHB là hơn 6 triệu USD không có khả năng thu hồi vì biện pháp bảo đảm còn lại là bảo lãnh vay vốn của Công ty Kenmark Industrial (Đài Loan) không thực hiện được do công ty này đã ngừng hoạt động từ tháng 5/2010 và được Tòa án Đài Loan tuyên bố phá sản từ tháng 3/2018.

Đến nay, số tiền Công ty Kenmark còn dư nợ không thu hồi được tại ba chi nhánh BIDV tương đương hơn 181 tỷ đồng.

Cơ quan tố tụng xác định, hành vi của các bị cáo: Hùng, Thủy, Hà, Ngọc, Tài đã gây thiệt hại cho BIDV Chi nhánh Thành Đô khoản tiền giải ngân chưa thu hồi được là hơn 76 tỷ đồng. Bị cáo Thanh, Khoan gây thiệt hại hơn 73 tỷ đồng cho BIDV Chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh - là khoản tiền giải ngân chưa thu hồi.